
Հնարաւոր Չէ ԼՂՀի Տնտեսութիւնը Կառուցել Առանց Ազատագրուած Տարածքների
ԱՐՄԻՆԷ ԱՒԵՏԵԱՆ.- ԼՂՀ յատկապէս գիւղաբնակ բնակչութիւնը բաւականին հիասթափուած ու յուսալքուած վիճակում է: Թւում էր, թէ անկախութիւն ձեռք բերած եւ պատերազմ յաղթած ժողովուրդը պէտք է աւելի ոգեւորուած լինէր, բայց հակառակ պատկերն է: Ինչու՞ այդպէս եղաւ:
ԱՐԹՈՒՐ ԱՂԱԲԵԿԵԱՆ.- Նախ կան չլուծուած սոցիալական (ընկերային-Խմբ.) բազմաթիւ խնդիրներ, որոնք իրենց կնիքը թողնում են մարդկանց տրամադրութիւնների վրայ: Երկրորդը՝ ԼՂՀ խնդրի լուծման եւ նրա ձեւերի մասին անընդհատ պտտուող լուրերը նորից բնակչութեան մօտ բերում են կամ պատերազմի վերսկսման, կամ էլ ազատագրուած տարածքների վերադարձի մտավախութիւն: Ղարաբաղի ցանկացած բնակիչ՝ լինի դա բնատնտես գիւղացի, ֆերմեր (թէ ագարակատէր-Խմբ.) քաղաքաբնակ արտադրող, անցած տարիների ընթացքում յստակ տեսել է մի կողմից՝ ազատագրուած տարածքների դերը որպէս տնտեսական անվտանգութեան բաղադրիչ, եւ միւս կողմից՝ իրենց բնակավայրից հեռացուած, որպէս ռազմական գործողութիւնների թատերաբեմ: Անվտանգութեան այս երկու բաղադրիչի շուրջ պտտուող ասեկօսէները բերում են տրամադրութեան լուրջ անկումների: Այս մասին պէտք է մտածեն թէ ԼՂՀ իշխանութիւններն ու հասարակական կազմակերպութիւնները, թէ ՀՀում գրանցուած բոլոր կուսակցութիւնները, որոնք ինչ-որ կերպ հանդէս են գալիս ԼՂՀ խնդրի լուծման մասին: Իմ կարծիքով, ուղղակի հնարաւոր չէ ԼՂՀ տնտեսութիւնը կառուցել առանց ազատագրուած տարածքների:
ԱՐՄԻՆԷ ԱՒԵՏԵԱՆ.- Բայց նրանց դժգոհութիւններն աւելի շատ սոցիալական անարդար վիճակից է: Մարդկանց հետ զրուցելիս պարզ դարձաւ, որ նրանք պատերազմի եւ տարածքների վերադարձի վտանգից չեն վախենում, նրանք յուսահատուած են իրենց սոցիալական ծանր վիճակից, որը պայմանաւորում էին տարբեր ոլորտներում գոյութիւն ունեցող անարդարութիւններով:
ԱՐԹՈՒՐ ԱՂԱԲԵԿԵԱՆ.- ԼՂՀ նախորդ իշխանութեան ժամանակ սոցիալական անարդարութիւններ յստակ եղել են, որի համար ժամանակ առ ժամանակ պայքարել ենք, հնչեցրել ենք:
ԱՐՄԻՆԷ ԱՒԵՏԵԱՆ.- Նկատի ունէք Արկադի Ղուկասեանի՞ իշխանութեանը:
ԱՐԹՈՒՐ ԱՂԱԲԵԿԵԱՆ.- (Գլխի շարժումով հաստատում է.- Ա. Ա.): Փառք Աստծոյ, Բակօ Սահակեանը կարողացել է բնակչութեանը վերադարձնել ակնկալած վստահութիւնը: Առիթը օգտագործում եմ եւ ձեր թերթի միջոցով կոչ եմ անում Ղարաբաղի բնակչութեանը՝ տէր կանգնել իրենց իրաւունքներին, բարձրաձայնել բոլոր անարդարութիւնների մասին: Առանց անուն տալու, առանց մատնանշելու, թէ ինչ խնդրի շուրջ է իր բողոքը, սպասել, որ մէկ ուրիշն իր իրաւունքների պաշտպան լինի, կարծում եմ, որ վայել չէ ղարաբաղցուն:
ԱՐՄԻՆԷ ԱՒԵՏԵԱՆ.- Դուք կարծում էք, որ այդ անարդարութիւնները պէտք է ներքեւից վերացուեն: Չէ՞ որ դրանց հիմնական պատասխանատուները իշխանական կառոյցներն են:
ԱՐԹՈՒՐ ԱՂԱԲԵԿԵԱՆ.- Իսկ որտեղի՞ց է սկսւում վերեւի գիծը:
ԱՐՄԻՆԷ ԱՒԵՏԵԱՆ.- Բակօ Սահակեանից մինչեւ գիւղապետ:
ԱՐԹՈՒՐ ԱՂԱԲԵԿԵԱՆ.- Բակօ Սահակեանն ինչքա՞ն կարող է տեսնել: Բ.Սահակեանից մինչեւ գիւղապետ այդ ողջ ուղղահայեացի մէջ հարիւրաւոր չինովնիկներ «պետական պաշտօնեաներ-Խմբ.) կան: Ես կոչ եմ անում ԼՂՀ ցանկացած բնակչի՝ տէ՛ր կանգնիր քո իրաւունքին, բարձրաձայնիր առկայ բոլոր անարդարութիւնները: Եթէ քեզ մօտ այդ տեսակէտն է ձեւաւորուել, եթէ դու շրջել ես գիւղերը, ես շատ ուրախ կը լինեմ, որ նրանց դժգոհութիւնները փոխանցես համապատասխան պաշտօնեաներին: Ես վստահ եմ, որ դրանք համապատասխան լուծում կը ստանան: Ես կարծում եմ, որ մեծ մեղք են գործում Ղարաբաղի բնակիչները, եթէ չեն բարձրաձայնում իրենց խնդիրների մասին ե՛ւ ընտրութիւնների ժամանակ, ե՛ւ յետոյ: Բազմաթիւ անգամ ականատես եմ եղել նման հարցերի լուծմանը:
ԱՐՄԻՆԷ ԱՒԵՏԵԱՆ.- Շեշտեցիք ազատագրուած տարածքների՝ որպէս անվտանգութեան գօտու դերը: Սակայն այդ տարածքները չեն բնակեցւում: Նոյնիսկ ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսեանը Մարտ ամսին յայտարարեց, որ տարածքները չեն բնակեցւում, եւ դրանք կարող են փոխզիջում դիտուել ԼՂՀ ժողովրդի ինքնորոշման դէպքում:
ԱՐԹՈՒՐ ԱՂԱԲԵԿԵԱՆ.- Ես ՀՀ երեք նախագահների խօսք եմ լսել ազատագրուած տարածքների վերաբերեալ: Ռոբերտ Քոչարեանի եւ Սերժ Սարգսեանի՝ որպէս աւագ ընկերների հետ նաեւ առիթ եմ ունեցել քննարկել այդ տարածքների հարցը: Ինձ համար այդ հարցը նախագահի տեսակէտը չէ, որ պէտք է ինձ ուղղորդի, թէ ինչպիսի կարծիք յայտնեմ կամ ինչպիսի գործողութիւններ իրականացնեմ, որպէսզի ազատագրուած տարածքները ամբողջութեամբ իւրացուեն ԼՂՀ խաղաղ բնակչի կողմից: Եւ ոչ մի հանրապետութեան նախագահի խօսք չի խանգարել, որպէսզի առաջնագիծ կառուցուի, ինժեներական կահաւորում իրականացուի: Ոչ մի բան չի խանգարել ԼՂՀ բնակչութեանը, որ նա մշակի ազատագրուած հողերը, ոչ մէկը չի խանգարել, որ կապիտալ ներդրում իրականացուի: Եւ ով արել է, նա հաստատ շահել է, եւ հաւատացած եմ, որ նա երկար տարիներ շարունակելու է վայելել այդ արժէքները: Լսենք ՀՀ նախագահին, դա հիմք ընդունենք ու քաշուենք մեր բոստա՞նը: Դա ինձ համար ընդունելի չէ: Եւ կոչ եմ անում, որ դա ընդունելի չլինի եւ ոչ մի ղարաբաղցու համար:
ԱՐՄԻՆԷ ԱՒԵՏԵԱՆ.- Բայց նախագահների վրայ էլ շահագրգիռ գերտէրութիւնների ճնշում կայ, եւ չի բացառւում, որ դա էլ որոշիչ գործօն լինի:
ԱՐԹՈՒՐ ԱՂԱԲԵԿԵԱՆ.- Երբ հանրապետութեան նախագահը վերջնականապէս կոչով հանդէս կը գայ, կը դնի իր ստորագրութիւնը, կուղարկի վաւերացման, վաւերացման ձեւերից մէկն էլ ռեֆերենդումն (հանրաքուէն-Խմբ.) է, երբ հասնի այդ գործընթացին, միգուցէ ես սկսեմ հաւատալ, որ իրականում այդ է:
ԱՐՄԻՆԷ ԱՒԵՏԵԱՆ.- Ինչպէ՞ս էք մեկնաբանում այն հանգամանքը, որ Ադրբեջանը զինւում է Հայաստանի ռազմավարական գործընկեր Ռուսաստանի զինտեխնիկայով:
ԱՐԹՈՒՐ ԱՂԱԲԵԿԵԱՆ.- Չէի ցանկանայ այդ հարցին պատասխանել: C-300ի ձեռքբերումը Ադրբեջանի հակաօդային պաշտպանութեան խնդիրն է լուծում: Ցաւալի է, որ այն իրականացւում է մեր գործընկեր երկրի միջոցով, բայց չեմ կարծում, որ դրա համար արժէ աժիոտաժ (աղմուկ-Խմբ.) բարձրացնել:
ԱՐՄԻՆԷ ԱՒԵՏԵԱՆ.- Իսկ ի՞նչ կարծիքի էք մեր երկրում ՌԴ ռազմաբազաների տեղակայման երկարացման մասին:
ԱՐԹՈՒՐ ԱՂԱԲԵԿԵԱՆ.- Այդ հարցի շուրջը եւս չէի ցանկանայ տեսակէտ արտայայտել, որովհետեւ անձնապէս երբեք չեմ կարողացել յստակ տեսնել ռուսական ռազմաբազաների դերը ԼՂՀ խնդրի կարգաւորման գործում, այն մարտահրաւէրի, որը յստակ է Հայաստանի անվտանգութեան համար:
ԱՐՄԻՆԷ ԱՒԵՏԵԱՆ.- Այդ փաստը չի՞ կարող ՀՀ ինքնուրոյնութեան սպառնալիք լինել նաեւ անկախ Ղարաբաղի հիմնախնդրից:
ԱՐԹՈՒՐ ԱՂԱԲԵԿԵԱՆ.- Ճիշտ էք ասում, բայց այսօր ԼՂՀ խնդրի լուծումը մնում է Հայաստանի ամենամեծ մարտահրաւէրներից մէկը: Երկար խորհելու կարիք կայ, թէ ինչ օգուտներ կամ վնասներ կարող է տալ այդ ժամկէտի երկարացումը: Դա աւելի շուտ ազատութեան աստիճանի սահմանափակում կարող է լինել:
ԱՐՄԻՆԷ ԱՒԵՏԵԱՆ.- Չէ՞ք կարծում, որ ՀՀ իշխանութիւնների մօտ այդպէս էլ չստացուեց կոմպլեմենտար (փոխլրացնող-Խմբ.)քաղաքականութիւն վարելը, եւ արտաքին քաղաքականութեան մէջ յստակ ընդգծուեց ռուսամէտութիւնը:
ԱՐԹՈՒՐ ԱՂԱԲԵԿԵԱՆ.- Ես չեմ կարող յստակ ձեւակերպել, թէ ինչ է նշանակում կոմպլեմենտարութիւնը: Դա ազատութեան աստիճան է, ամէն երկիր ունի իր ազատութեան աստիճանը, եւ ամէն երկիր ինքն է որոշում, թէ որն է ազատութեան այն աստիճանը, որով ինքն առաջնորդւում է:
ԱՐՄԻՆԷ ԱՒԵՏԵԱՆ.- Պարոն Աղաբեկեան, երբ ՀՅԴն դուրս եկաւ կոալիցիայից, սկսեց քննադատել իշխանութեանը: Բայց կուսակցութիւնում ու խմբակցութիւնում Դուք առանձնանում էք Ձեր հանդուրժողականութեամբ: Դուք Ձեր կուսակիցների չափ քննադատելու բան չէ՞ք տեսնում իշխանութիւնների գործելաոճի մէջ:
ԱՐԹՈՒՐ ԱՂԱԲԵԿԵԱՆ.- Դա մի կապէք ոչ մի բանի հետ, թողնենք դա: Երբ ամէն մարդ գիտակցում է, որ իր ուսերին բեռ ունի տանելու, նա իր օրը կառուցում է դրա շրջանակներում: Եւ անձնապէս երբեք դէմ չեմ եղել ոչ մի տեսակէտի, որը հնչեցրել են մեր ՀՅԴ գործիչները: Միշտ էլ կողմ եմ եղել կուսակցութեան բոլոր տեսակէտներին: Աւելին, ուզում եմ առիթն օգտագործել եւ բարձրաձայնել. եթէ սպասուելիք ընտրութիւններին ՀՅԴն մեծամասնութիւն չլինի, ապա թող լաւ բան չսպասի մեր ժողովուրդը:
«168 ԺԱՄ»