ԵՐԵՒԱՆ, «ՀՅԴ Մամլոյ Դիւան».- Սեպտեմբեր 2ին, Երեւանի «Դինամօ» մարզասրահին մէջ Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան կազմակերպութեամբ տեղի պիտի ունենայ ժողովրդային հանդիպում-տօնախմբութիւն՝ նուիրուած Արցախի անկախութեան օրուան: Այս կապակցութեամբ ՀՅԴ մամուլի դիւանը հարցազրոյց մը հրապարակած է ՀՅԴ Հայաստանի Գերագոյն մարմինի ներկայացուցիչ, Ազգային ժողովի պատգամաւոր Արմէն Ռուստամեանի հետ: Ստորեւ կը ներկայացնենք սոյն հարցազրոյցը ամբողջութեամբ:
ՀԱՐՑ.- Տօնակատարութի՞ւն է, թէ քաղաքական հանդիպում:
ԱՐՄԷն ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ.- Դաշնակցութեան համար Լեռնային Ղարաբաղի անկախութեան հռչակման օրը նշելը, ոչ միայն տօնական առիթ է, այլեւ անցած տարին գնահատելու հնարաւորութիւն. որքանո՞վ մենք մօտեցանք մեր խնդիրների լուծմանը, ի՞նչ նոր մարտահրաւէրներ ու սպառնալիքներ են առաջացել: Հիմա, ակնյայտ է, որ ամենագլխաւորը դարձեալ Ղարաբաղի հարցն է: Ակնկալւում են ինչ-որ համաձայութիւններ՝ հնարաւոր սկզբունքների շուրջ, դրանց հիման վրայ ինչ-որ ամբողջական փաթեթ, այսինքն՝ աւելի կոնկրետ (յստակ-Խմբ.) են դարձել խնդիրները: Այդ խնդիրների հետ կապուած, բնականաբար, պէտք է վերացուի շփոթը, որ գոյութիւն ունի հասարակութեան մէջ: Դաշնակցութիւնն իր տեսակէտներով փորձելու է յստակ ասել, թէ ինչն է հարցը, որտեղ են իրական սպառնալիքներն ու վտանգները: Որ դրանք կան, բազմիցս ենք ասել, բայց ժողովրդային հաւաքին եւս մէկ անգամ կը բարձրաձայնենք:
ՀԱՐՑ.- Բայց Հայաստանում այսօր առկայ են շատ ու շատ ներքին խնդիրներ որոնց մասին, կարծում եմ, պէտք է խօսի Դաշնակցութիւնը որպէս քաղաքական կուսակցութիւն:
ԱՐՄԷն ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ.- Ղարաբաղի հիմնախնդիրը հայ ժողովրդի օրակարգի ամենակարեւոր հարցերից է, որն ուղղորդում է մեր թէ՛ արտաքին, թէ՛ ներքին քաղաքականութիւնը: Այս սերնդի հիմնական հարցը Արցախն է, եւ հիմնախնդրի լուծումն է, եւ քանի դեռ այս հարցը չի լուծուել, մնացած խնդիրների ամբողջական լուծում հնարաւոր չէ պատկերացնել: Հարցի լուծման հիմնական մօտեցումները քիչ թէ շատ յստակ ձեւակերպուած են: Մի մասն ասում է՝ առանց զիջելու մենք չենք կարող զարգանալ, քանի դեռ այս խնդիրը չի լուծուել Հայաստանը դատապարտուած է կորուստների, որեւէ զարգացում անիմաստ է ակնկալել:
Մեր մօտեցումն այլ է: Մենք վստահ ենք, որ Հայատանն ունի բոլոր հնարաւորութիւնները եւ կարող է զարգանալ առանց զիջելու: Զարգանալ զիջելով եւ զարգանալ առանց զիջելու. այս երկու թէզերի միջեւ է գաղափարական լուրջ բանավէճ առաջացել: Համոզուած ենք՝ զիջելու դէպքում կորցնելու ենք մեր ազգային պետութեան հեռանկարն ընդհանրապէս:
Մեր հիմնական նպատակն է ցոյց տալ, թէ որքան վտանգաւոր է այդ թեզը՝ զարգանալ զիջելով: Եւ գտնում ենք՝ միակ ճանապարհը Հայաստանի ապագայի համար «զարգանալ եւ չզիջել» թեզի իրականացումն է: Դա, իհարկէ, դժուար խնդիր է, բայց պէտք է ձեւաւորել այդ դժուար խնդիրը լուծելու ընդունակ իշխանութիւն, որ երկիրը իսկապէս կարողանայ եւ զարգանալ, եւ չզիջել: Չզիջելը պարտադիր պայման է, եւ հիմա դա շատերն են հասկացել: Բայց ինչպէս զարգանալ: Մեր հնարաւորութիւնները, որ մենք մինչեւ հիմա չենք օգտագործել, աւելին ասեմ՝ մսխել ենք, ուղղակի կապւում է մեր ներքին կեանքի հետ: Ղարաբաղեան հարցը շաղկապւում է մեր ներքին կեանքի, ներքին պրոբլեմների հետ: Այնպէս որ՝ այդ հարցերը նոյնպէս մեր օրակարգում են:
ՀԱՐՑ.- Ազգային խնդիրների համար պայքարը ինքնին ենթադրում է առաւելագոյն համախմբում: Որքանո՞վ է, ըստ ձեզ, հասարակութիւնը ազգային խնդիրների շուրջ համախմբուած իշխանութիւնների, քաղաքական կուսակցութիւնների հետ:
ԱՐՄԷՆ ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ.- Մեր երկրում չկայ համախմբման համար անհրաժեշտ մթնոլորտ: Այո, համախմբումն է, որ բերում է մեր ամբողջական ներուժի ձեւաւորմանը եւ մեր հնարաւորութիւնների բազմապատկմանը: Համախմբումը չի կարող տեղի ունենալ անարդարութեան պայմաններում, անազատ միջավայրում, այսինքն՝ ներքին ազատութիւնները, ներքին արդարութեան խնդիրները այն կարեւոր պայմաններն են, որոնց հիման վրայ կարող է այդ համազգային համախմբումը տեղի ունենալ: Սրան մենք հաւատում ենք, հաւատում ենք, որ երկրի զարգացման այդ աղբիւրները պէտք է ամբողջութեամբ գործեն, կոնկրէտ քայլէր պէտք է մատնանշուեն:
Եւ այդ դէպքում մենք այլեւս չենք մուրայ Թուրքիայից, որ սահմանը բացի, Ադրբեջանին չենք յանձնի մեր պատմական տարածքները, ինչ է թէ Ադրբեջանը կարող է պատերազմ սկսել:
ՀԱՐՑ.- Այդ դէպքում գուցէ պէտք է սկսել ներքին խնդիրների լուծումից:
ԱՐՄԷն ՌՈՒՍՏԱՄԵԱՆ.- Թէ Արցախի հարցը, թէ երկրի սոցիալական արդարութեան ու ժողովրդավարութեան ներքին խնդիրները, թէ առկայ արատաւոր երեւոյթները՝ կաշառակերութիւն, կոռուպցիա, յոռի բարքեր, շփացած մարդիկ, չեն թողնում, որ ժողովուրդը հայրենի հողի վրայ ամուր զգայ: Եւ սրանց կարգաւորմամբ կ՛ամբողջանայ մեր փաթեթը, մեր ուժի ներքին աղբիւրները, որոնցով կարող ենք զարգացում ապահովել:
Զարգանալ չզիջելով. սա լինելու է մեր առաջնային կարգախօսը եւ սրա հիման վրայ ենք գործընկերային յարաբերութիւնները հաստատելու տարբեր քաղաքական ուժերի հետ: Պատերազմական կոչերին, ադրբեջանական յոխորտանքներին մեր պատասխանն է՝ թող միայն փորձեն: Եթէ ուզում ես խաղաղութիւն, պատրաստ եղիր պատերազմի, ուրիշ կերպ ոչ ոք խաղաղութիւն չի նուիրում: Իսկ առողջ, արդար, ազատ հասարակութիւն չունենալով՝ չես կարող դիմագրաւել արտաքին սպառնալիքները: Թուլացած հասարակութիւնը չի կարող հզօր բանակ ունենալ: