10 Փետրուարին, Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան հրապարակեց յօդուած մը, որուն մէջ կը վերլուծէ Հայաստան-Ատրպէյճան բանակցային գործընթացը եւ կը յանգի եզրակացութեան մը, ապա կը դիմէ Պաքուին։ Ըստ անոր՝ շրջանին մէջ կացութեան լարման համար ոչ մէկ նախադրեալ կայ, աւելին` բոլոր նախադրեալները ստեղծուած են խաղաղութեան համար։
«Հարկաւոր է հրաժարուել բեմականացուած գործողութիւններից եւ էսկալացիաների (մագլցումներու) բեմականացման քաղաքականութիւնից ու հաստատել ինստիտուցիոնալ (կառուցային) խաղաղութիւն: Հայաստանը ոչ միայն պատրաստ է սրան, այլեւ չի հրաժարուելու այս ճանապարհից», կ՛ըսէ Փաշինեան, որ յօդուածին մէջ կը կեդրոնանայ Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի սպառազինութիւններու ձեռքբերման ու նպատակներուն, Պաքուի յարձակողական հռետորաբանութեան վրայ, կ՛անդրադառնայ Ատրպէյճանի մէջ ընթացող հայերու դատավարութեան` առաջին անգամ ըլլալով զայն որակելով «թատերականացուած»: Փաշինեան կ՛եզրակացնէ, որ Ատրպէյճանի մէջ Հայաստանի ապահովութեան դէմ իրական սպառնալիքներու ծնունդ կը տրուի: Իսկ այս իրավիճակին լուծումը, ըստ Փաշինեանի, սեղանին վրայ է:
«Խաղաղութեան պայմանագրի ստորագրումը թէ՛ Հայաստանի, թէ՛ Ադրբեջանի առաջ ընդմիշտ փակում է միմեանց նկատմամբ երբեւէ տարածքային պահանջներ ներկայացնելու` առանց այն էլ Պրահայում փակուած դուռը: Խաղաղութեան պայմանագրի համաձայնեցուած մասը բաւարար չափով ծանրակշիռ եւ հասունացած է ստորագրելու համար, չնայած չհամաձայնեցուած երկու յօդուածների համար էլ Հայաստանն առաջարկել է համապարփակ լուծումներ եւ սպասում է Ադրբեջանի դրական արձագանգին», գրած է Փաշինեան:
ԻՇԽԱՆՈՒԹԻՒՆԸ ՊԷՏՔ Է ԲԱՐՁՐԱՁԱՅՆԷ ԱՏՐՊԷՅՃԱՆԻ ԿՈՂՄԷ ՃՆՇՈՒՄՆԵՐՈՒՆ ՄԱՍԻՆ
ՀՅԴի անդամ, «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր Արթուր Խաչատրեան, անդրադառնալով Փաշինեանի յօդուածին՝ դիտել տուաւ, որ ան կը նշէ, թէ Ատրպէյճան ինչ որ ուզած է, տուած ենք, դեռ ի՞նչ կ՛ուզէք, պատրաստ ենք ամէն ինչ զիջիլ։
«Ադրբեջանը, անկախ այս իշխանութիւնների հաւաստիացումներից, թէ բարի կամքով, կառուցողական ոճով բանակցում ենք, դէպի խաղաղութիւն ենք գնում, Հայաստանին սպառնում է պատերազմով: Ինչքան այս իշխանութիւներն ասում են` կը զիջենք, մի՛ խփէք, այդքան Ադրբեջանն աւելի ագրեսիւ (յարձակողապաշտ) ու լկտի է դառնում: Տեսէք Ադրբեջանի պահանջները 2020ի Նոյեմբերի 10ի առաւօտեան եւ այսօր, որովհետեւ Փաշինեանը չի կարողանում, ունակ չէ հակազդել Ադրբեջանի առաւելապաշտական, ագրեսիւ եւ հայակործան քաղաքականութեանն ու նկրտումներին: Ամբողջ յօդուածը դա էր», դիտել տուաւ Խաչատրեան:
Լրագրող մը հարցուց, որ կարելի՞ է ենթադրել, թէ Փաշինեան կացութեան մագլցումի մը վտանգ կը տեսնէ. Խաչատարեան պատասխանեց՝ ըսելով. «Վտանգի մէջ կայ նաեւ փաստացի կեղծիք, որովհետեւ այդ կանոնակարգը, որն ինքը բերեց ԱԺ եւ անցկացրեց ասում է` այո՛, սահմանազատումն Ալմա Աթայի հիման վրայ է, եթէ խաղաղութեան պայմանագրով այլ բան նախատեսուի: Իսկ ո՞վ գիտի ինչ կարող է նախատեսուել եւ Ադրբեջանն ի՞նչ կը պահանջի»:
Պատասխանելով այն հարցումին, որ այս յօդուածը բանակցային գործընթացի փակուղային վիճակին մասի՞ն է եւ պատերազմի յայտարարութեա՞ն՝ Խաչատրեան ըսաւ. «Բանակցային գործընթացը, երբ երկու հաւասարազօր կողմեր` բարի կամքի դրսեւորմամբ, փորձում են իրար հետ գալ փոխադարձաբար ընդունելի լուծմանը, չի եղել: Մենք ունենք Ադրբեջանի կողմից հրահանգներ եւ այս իշխանութիւնների կողմից միակողմանի զիջումներ: Սկսենք նրանից, թէ եթէ Նոյեմբերի 9ի փաստաթղթով նախատեսուած էր, որ կողմերը կանգնում են այն դիրքերի վրայ, որոնք ունեն, ինչի՞ ինքը 60 կամ 40 կիլոմետր յետ քաշուեց, ադրբեջանական նախկին Կուբաթլուի շրջանից: Այդ ինչի՞ց ելնելով ինքն Ադրբեջանին զիջեց Շուռնուխի ճանապարհը: Ինչի՞ ինքը չմիջամտեց Խծաբերդի դէպքերին, գոնէ ասէր` Ադրբեջա՛ն, մի՛ արա: Իսկ անոնսի (յայտարարութեան) հետ կապուած ինքն ասում է, որ լաւ, ինչ ուզում ես կը տամ, գնանք այդ թուղթը ստորագրենք: Ինքը ասում է` ես չեմ նախատեսում քո վրայ յարձակուել: Ի դէպ, այդ հեքիաթը, որ Հայաստանը նախատեսում է յարձակուել Ադրբեջանի վրայ եւ դրա համար հրաւիրեց եւրադիտորդներ, դա էլ էր հեքիաթ, չէ՞, որովհետեւ եթէ Ադրբեջանը մտավախութիւն ունենար, որ Հայաստանը յարձակուելու է իր վրայ, ինքը եւրադիտորդներ կ՛ուզենար», ընդգծեց Խաչատրեան, որ չբացառեց, թէ Ատրպէյճան դիմէ ռազմական գործողութեան.: «Կը գնա՞յ Ադրբեջանը ռազմական բախման` չեմ բացառւում, կ՛ընդլայնի՞ Ադրբեջանը պահանջները` առաւել քան վստահ եմ»։
Ըստ անոր՝ այս իշխանութիւնը պէտք է բարձրաձայնէ, որ Ատրպէյճանի կողմէ կան ճնշումներ, որպէսզի զանոնք հիմք ծառայեցնէ ըսելու, որ ճնշման տակ կորզուած են թէ՛ Պաքուի մէջ ապօրինաբար պահուող անձերուն ցուցմունքները, թէ՛ փաստաթուղթերը, որոնց տակ ստորագրութիւններ դրուած են:
«Բայց այս իշխանութիւնները լրիւ հակառակն են անում, Ադրբեջանն ասում է` «Վերջ, մոռացիր Ղարաբաղը», Փաշինեանն էլ ասում է` «Ղարաբաղը մեր վզին թոկ էր, պէտք է կտրենք դա, լաւ ենք արել, կտրել ենք»: Ակնյայտ է չէ՞, որ թուրքերն ասել են` «Արարատը մերն է», դրանից յետոյ ինքն ասում է` Հայաստանի ամենաբարձր սարը Արագածն է: Ինքն իր քաղաքականութեամբ լեգիտիմացնում է (կ՛օրինականացնէ) թուրք-ադրբեջանական պահանջները», ընդգծեց Խաչատրեան:
ՊԱՅՐԱՄՈՎ ԴԱՐՁԵԱԼ Կ՛ԱՆԴՐԱԴԱՌՆԱՅ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՍԱՀՄԱՆԱԴՐՈՒԹԵԱՆ ԵՒ ՍՊԱՌԱԶԻՆՈՒԹԵԱՆ
Միւս կողմէ, Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարար Ճէյհուն Պայրամով դարձեալ պնդեց, որ Հայաստանի զինուիլը եւ այդ երկրի Սահմանադրութիւնը սպառնալիք են տարածաշրջանի խաղաղութեան համար:
«Հակառակ ձեռք բերուած շարք մը յաջողութիւններուն եւ համաձայնեցուած դրոյթներուն` Հայաստանի Սահմանադրութեան մէջ մեր երկրին նկատմամբ տարածքային յաւակնութիւնները, ինչպէս նաեւ վրէժխնդրութեան ոգիով այդ երկրի սրընթաց զինումը սպառնալիք կը հանդիսանան տարածաշրջանային խաղաղաշինութեան համար», հաստատեց Պայրամով։