Հ.Յ.Դ. Նախագահական Թեկնածու Վահան Յովհաննէսեանի Նախընտրական Ծրագիրը

Ստորեւ կը ներկայացնենք Վահան Յովհաննիսեանի նախընտրական ծրագիրը:

Հայաստանի Հանրապետութեան յարգելի՛ քաղաքացի,

Մեր երկիրը ուղղակի պարտաւոր է թեւակոխել զարգացման որակապէս նոր փուլ: Անկախութիւնից մինչ այսօր ձեւաւորուած պետական, քաղաքակական, տնտեսական եւ հասարակական իրողութիւնները այլեւս անհրաժեշտ առաջընթաց չեն ապահովում: Մեր պետութեան առաջ կանգնած արտաքին եւ ներքին սպառնալիքները, նրա առաջընթացի անհրաժեշտութեամբ թելադրուած մարտահրաւէրները, ինչպէս նաեւ սահմանադրութեան եւ իրական կեանքի անհամապատասխանութիւնը պահանջում են ծանրակշիռ եւ լայնածաւալ համակարգային փոփոխութիւններ: Մենք պէտք է ստեղծենք թռիչքաձեւ, կայուն զարգացման նախադրեալներ: Մենք պարտաւոր ենք նոր ու թարմ շունչ հաղորդել կեանքի բոլոր ոլորտներին: Հայ մարդը պէտք է լիարժէքօրէն հաւատայ իր եւ իր ընտանիքի վաղուայ օրուան, պէտք է մասնակից դառնայ այդ ապագայի կերտմանը:

Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնը, ներկայացնելով իմ թեկնածութիւնը, այս համոզմունքով է մասնակցում նախագահական ընտրապայքարին:

Մենք կազմակերպուած ենք, կամք եւ վճռականութիւն ունենք առաջնորդելու մեր ժողովրդի պատմական երթը դէպի նոր Հայաստան, դէպի ազատ եւ արդար հասարակութիւն: Մենք հաւատում ենք արդար երկրի եւ ազատ քաղաքացու ստեղծագործ ներուժին: Սա է ապագայ Հայաստանը կերտելու գրաւականը:

Ազատական գաղափարախօսութեան սխալ ընկալումը եւ դրա ծայրայեղ գործադրումը, ընկերային պետութեան հիմնադրոյթի անտեսումը, ազատ շուկայի կարգաւորման գործում պետութեան դերի նսեմացումը յանգեցրել են տնտեսական ներկայ կարգին, երբ պետութիւնը կառավարում են տնտեսական խմբաւորումների միջոցով: Նրանք մենաշնորհել են տնտեսութեան առաւել շահութաբեր ճիւղերը, ձեւաւորել մրցակցութիւնից գրեթէ զուրկ, սեփական շահերը սպասարկող եւ դրանցով առաջնորդուող տնտեսական համակարգ:

Մենաշնորհները դադարել են միայն տնտեսական երեւոյթ լինելուց: Նրանք որոշիչ ազդեցութիւն ունեն հասարակութեան կենսագործունէութեան բոլոր ոլորտների վրայ՝ պետական-սահմանադրական կարգից մինչեւ հասարակութեան արժէքային համակարգ եւ բարոյական չափանիշներ:

Վատնելով զգալի միջոցներ եւ գործի դնելով իր տրամադրութեան տակ եղած վարչական հսկայական պաշարը՝ այդ խաւը պարբերաբար վերարտադրում է ինքն իրեն՝ արգելակելով քաղաքական համակարգի կայացումը: Քաղաքական իշխանութիւն ունեցող դրամատէրերի խմբաւորումները յաճախ իրենց վեր են դասում օրէնքից եւ արհամարհում երկրի պետական կարգը, ոտնահարում մարդկային ազատութիւններն ու իրաւունքները, արգելակում ժողովրդավարական աւանդոյթների եւ մշակոյթի ձեւաւորումը՝ ընտրութիւնների ժամանակ ճնշումներով եւ ընտրակաշառքով ուղղորդելով տնտեսապէս անազատ ընտրողների քուէները: Շահագրգռուած չլինելով տնտեսավարման արդիւնաւէտ «մեթոտների» ներդրմամբ, անվերահսկելի դարձնելով տնտեսական գործունէութիւնը՝ նրանք վտանգաւոր չափերի են հասցնում ընկերային բեւեռացումը՝ բացառելով հասարակական համերաշխութեան հասնելու որեւէ հնարաւորութիւն: Նրանք լճացնում են հասարակութեան կեանքը եւ խոչընդոտում երկրի առաջընթացը:

Հայաստանի ներքին կեանքում ես բացառելու եմ ատելութիւնն ու թշնամանքը: Իմ սկզբունքն է ոչ թէ հակադրուել ուրիշներին, այլ ապացուցել, որ մենք միւսներից աւելի հետեւողական ենք ու արդարացի: Իմ հայեացքն ուղղուած է ապագային:

Իմ նպատակն է հասարակական կեանքի բոլոր ոլորտներում համակարգային փոփոխութիւնների միջոցով, առողջ ուժերի աջակցութեամբ կառուցել ազատ քաղաքացիների արդար երկիր: Հայաստանի անկախութիւնն ու ինքնիշխանութիւնը ինձ համար բացարձակ արժէքներ են: Միայն բոլորիս ուժերի մէկտեղումով կարող ենք մեր նախնիների երազանքին, մեզ ու մեր զաւակներին արժանի հայրենիք ունենալ:

Ես ունեմ այդ նպատակն իրագործելու վճռականութիւն: Ինձ անհրաժեշտ է ձեր քուէն ու վստահութիւնը:

Յարգանքով՝

Ձեր հին ընկեր՝

Վահան Յովհաննիսեան

ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ-ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ

Մրցունակ պետութեան երաշխիքը ազատ քաղաքացին եւ արդար համակարգի հիման վրայ կազմակերպուած հասարակութիւնն են: Ուստի մեր պետականութեան հզօրացման, ազգային նպատակների իրականացման համար ժողովրդավարութեան կայացումը եւ քաղաքացիական հասարակութեան ձեւաւորումը այլընտրանք չունեն: Իսկ իրական ժողովրդավարութեան հաստատումը եւ քաղաքացիական հասարակութեան կայացումը անհրաժեշտաբար ենթադրում են մարդու իրաւունքներն ու ազատութիւնները երաշխաւորող քաղաքական, տնտեսական եւ ընկերային գործուն համակարգների ձեւաւորում, պետական կառավարմանը հասարակութեան լայն շրջանակների մասնակցութեան ապահովում:

Պետականաշինութեան ներկայ փուլում առաջնահերթ եմ համարում.

– հասարակական կեանքի բոլոր ոլորտներն ընդգրկող համակարգային փոփոխութիւնների հետեւողական իրականացումը,

– սահմանադրական չափանիշների անշեղ կենսագործումը,

– ընկերային արդարութեան եւ հասարակական համերաշխութեան հաստատումը։

Կառավարման արդիւնաւէտ համակարգի ձեւաւորումը ենթադրում է.

– պետական մարմինների եւ պաշտօնեաների գործունէութեան հրապարակայնութեան ապահովում, իշխանութեան մարմինների նկատմամբ հասարակական վերահսկողութեան յստակ համակարգների ներդրում,

– հանրային ծառայութեան որակի, ծառայողների մրցունակութեան եւ պաշտպանուածութեան բարձրացում,

– անկախ եւ անաչառ դատական համակարգի ձեւաւորում,

– տարածքային քաղաքականութեան ոլորտում պետութեան արդիւնաւէտ վարչարարութեան ապահովում, մարզերի ներդաշնակ զարգացմանն ուղղուած պետական յատուկ ծրագրերի իրականացում,

– տեղական ինքնակառավարման մարմինների լիարժէք կայացում, համայնքային բիւջեների ձեւաւորման աղբիւրների ընդլայնում, անհրաժեշտ միջհամայնքային միաւորումների ստեղծման քայլերի ձեռնարկում։

Իմ յատուկ ուշադրութեան կեդրոնում է լինելու քաղաքական համակարգի առողջացման հարցը։ Այս առումով առաջնահերթութիւններ են.

– Ազգային անվտանգութեան ներկայացուցչական խորհրդի կազմաւորումը,

– քաղաքական դաշտի գաղափարական բիւրեղացումը՝ քաղաքական ուժերի միջեւ քաղաքակիրթ մրցակցութեան, հանդուրժողականութեան եւ համագործակցութեան մթնոլորտի ձեւաւորումը,

– ընտրական համակարգի կատարելագործումը, ԱԺ պատգամաւորների ընտրութեան 100 տոկոսանոց համամասնական ընտրակարգի օրէնսդրական ամրագրումը,

– քաղաքական ընդդիմութեան արդիւնաւէտ գործունէութեան համապատասխան պայմանների ստեղծումը,

– հասարակութեան մէջ քաղաքական մշակոյթի արմատաւորման ուղղուած ծրագրի իրականացումը:

ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԵՒ ԸՆԿԵՐԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ

Տնտեսական համակարգը պէտք է հիմնուի ժողովրդավարական եւ իրաւական պետութեան հիմնարար սկզբունքների վրայ: Պետութիւնը լիարժէք կերպով կարող է գործել միայն այն դէպքում, երբ պետական իրաւական կարգի հետ կենսագործւում է նաեւ համարժէք տնտեսական կարգ: Այդպիսի տնտեսական կարգի հիմնական տարրը մրցակցութիւնն է. միայն մրցակցութիւնը կարող է ապահովել շուկայական համակարգի արդիւնաւէտութիւնը եւ երաշխաւորել մարդու անհատական իրաւունքներն ու ազատութիւնները: Հայաստանում մրցակցային տնտեսական կարգի հաստատումը լինելու է իմ առաջնահերթ խնդիրը:

Պետութիւնը դիտարկելով որպէս մրցակցային տնտեսական կարգ հաստատող ուժ՝ տնտեսական քաղաքականութեան հիմքում դրուելու են հետեւեալ երկու հիմնական սկզբունքները.

– պետութեան քաղաքականութիւնը նպատակաուղղուելու է տնտեսական իշխանութեամբ օժտուած խմբաւորումների կազմացրմանը կամ դրանց գործառոյթների էական սահմանափակմանը,

– պետութեան տնտեսական քաղաքականութիւնը ուղղուելու է տնտեսական կարգի ձեւերի ստեղծմանը, այլ ոչ թէ տնտեսվարողների գործունէութեան միջամտութեանը:

Մրցակցային տնտեսական կարգը կարող է կառուցուել միայն այն դէպքում, երբ շուկայական յարաբերութիւնների բոլոր մասնակիցները զրկուեն շուկայական կանոնները փոխելու հնարաւորութիւնից: Մրցակցային կարգը ապահովող համալիր, փոխկապակցուած եւ երկարաժամկէտ տնտեսական քաղաքականութեան իրականացման հիմքում ընկած են լինելու մրցակցային շուկայի սկզբունքները։

Պետութիւնը չպէտք է ամբողջութեամբ դուրս մնայ տնտեսական գործընթացներից եւ անհրաժեշտութեան դէպքում միջոցներ պիտի ձեռնարկի մրցակցային համակարգի բացասական հետեւանքները եւ խափանումները շտկելու համար:

Առաջնահերթութիւն է բնակչութեան տնտեսական աշխուժութեան բարձրացումը եւ արտադրական ժողովրդավարութեան հաստատումը՝ բնակչութեանը տարբեր ձեռնարկատիրական նախաձեռնութիւններում ներգրաւելու, տարածքային յարաբերական առաւելութիւնների ու մասնագիտացման սկզբունքների հիման վրայ փոքր ու միջին գործարարութեան զարգացումը։

Ընկերային հարցը մարդու ազատութեան խնդիր է: Միայն ընկերային ազատ եւ ապահովուած մարդը կարող է կատարել ազատ քաղաքական ընտրութիւն եւ ծառայել իր երկրին ու ժողովրդին:

Մրցակցային կարգի հաստատումը մարդուն ազատում է ոչ միայն տնտեսական կարիքից, այլեւ պաշտպանում նրան իր ազատութեան նկատմամբ ոտնձգութիւններից:

Գերխնդիր է բացառել կամ նուազեցնել բոլոր ուղղութիւններով իրականացուող քաղաքականութիւնների բացասական ընկերային հետեւանքները, ինչպէս նաեւ ձեւաւորել մարդու եւ քաղաքացու ընկերային իրաւունքների ամբողջական իրացման համակարգ:

Հիմնուելով ընկերային արդարութեան հիմնարար՝ բոլորի համար հաւասար հնարաւորութիւնների երաշխաւորման սկզբունքի վրայ՝ առաջարկուող համակարգը կÿապահովի.

– մասնագիտական պատշաճ պատրաստուածութիւն ունեցող, համակողմանի զարգացած, ինքնակազմակերպման ընդունակ, հայրենասիրութեան եւ մարդասիրութեան ոգով դաստիարակուած քաղաքացիների կրթական իրաւունքի իրացումը՝ ներառեալ որակեալ գիտելիքներ տուող, միջազգային չափանիշները լիովին բաւարարող կրթական համակարգի ձեւաւորումը, կրթութեան մատչելիութիւնն ու շարունակականութիւնը,

– երիտասարդների հիմնախնդիրների հետեւողական լուծումը, երիտասարդ քաղաքացիների համար աշխատանքային եւ ինքնադրսեւորման լայն հնարաւորութիւնների ստեղծումը, կրթութիւն-գիտութիւն-արտադրութիւն յստակ շղթայի իրագործումը,

– ազգային մշակութային քաղաքականութեան ոլորտում պատմամշակութային ժառանգութեան պահպանումն ու ներդաշնակ զարգացումը, հասարակութեան ու անհատի ստեղծագործ ներուժի բացայայտումն ու խրախուսումը, ինչպէս նաեւ հայ մշակոյթը համաշխարհային մշակութային գործընթացներում արժանապատիւ ներկայացնելը,

– զբաղուածութեան եւ եկամտաստեղծ գործունէութեան աշխոյժ քաղաքականութեան իրականացումն ու արդիւնաւէտ, զարգացած աշխատաշուկայի ձեւաւորումը, որտեղ աշխատողները ապահովուած կը լինեն պատշաճ աշխատավարձով, առողջ, անվտանգ եւ ընդունելի պայմաններով աշխատանքով, իսկ գործատուները’ անհրաժեշտ որակաւորմամբ եւ մրցունակ աշխատուժով,

– բնակչութեան առողջութեան առաջնային, մօր եւ մանկան առողջութեան պահպանումը, մատչելի եւ որակեալ բժշկական օգնութեան, առողջապահական եւ համաճարակային անվտանգութեան, ընկերային կախուածութիւն ու յատուկ նշանակութիւն ունեցող հիւանդութիւնների բուժօգնութեան, դեղորայքի բաւարարման արդիւնաւէտ կազմակերպումն ու հասցէականութեան բարձրացումը,

– ընկերային խոցելի խմբերին ու անձանց՝ հասարակական կեանքի բոլոր ոլորտներում լիարժէք ներգրաւումը,

– բնակարանային պայմանների բարելաւումը՝ ներառեալ նորաստեղծ երիտասարդ եւ բազմազաւակ ընտանիքների, ինչպէս նաեւ առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների բնակարանային ապահովութեան իրաւունքի ամբողջական իրացումը,

– պետութեան, գործատուների եւ արհեստակցական միութիւնների միջեւ գործընկերային յարաբերութիւնների հաստատումը։

Ընկերային ոլորտում իրականացնելով համակարգային բարեփոխումներ՝ անհրաժեշտ է սահմանել եւ պարբերաբար վերանայել կենսաապահովման նուազագոյն զամբիւղն ու դրա մեծութիւնը, երկրում իրականացուող ընկերային-տնտեսական ռազմավարական ծրագրերը վերաձեւել ըստ այդ մեծութեան:

Ընկերային-տնտեսական կարգերի աշխոյժ գործադրումը կÿապահովի աղքատութեան մակարդակի շեշտակի կրճատում ու տարածքային համաչափ զարգացում, ժողովրդագրական իրադրութեան բարելաւում՝ ծնելիութեան մակարդակի աճ, մահացութեան մակարդակի նուազեցում, կեանքի տեւողութեան աւելացում, արտագաղթի կասեցում եւ ներգաղթի խրախուսում:

Մերժում եմ աղքատութեան խնդրի լուծումը բացառապէս նիւթականով պայմանաւորելը: Հայաստանի քաղաքացին պէտք է ապրի նաեւ լիարժէք հոգեւոր-մշակութային կեանքով: Միայն նման պարագայում մենք իսկապէս կÿունենանք ժամանակակից բարիքներից լիարժէքօրէն օգտուող, ժամանակի հետ համաքայլ ընքացող քաղաքացի:

ԲԱՆԱԿ ԵՒ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹԻՒՆ

Երկրի անկախութեան, տարածքային ամբողջականութեան եւ անվտանգութեան ապահովման տեսանկիւնից չափազանց կարեւոր է ժողովրդավարական վերահսկողութեան ներքոյ՝ քաղաքացիական տարրի մասնակցութեամբ, մարտունակ զինուած ուժերի կայացումը:

Անընդունելի է զինուած ուժերի քաղաքականացումը, նեղ հատուածական շահերի հետապնդումը, որոնք յանգեցնում են բանակում տիրող բացասական բարքերի ձեւաւորմանը եւ բանակից ժողովրդի խորթացմանը:

Հայաստանի Հանրապետութեան դէմ ցանկացած ոտնձգութիւն զսպելու, սահմանների պաշտպանունակութիւնը էլ աւելի բարձրացնելու համար, անհրաժեշտ եմ համարում անցկացնել նոր քաղաքական, տնտեսական, ռազմական, ընկերային եւ իրաւական համալիր միջոցառումներ։ Մասնաւորապէս.

– զինապարտութիւնը, պետութիւն-քաղաքացի նոր յարաբերութիւնների ձեւաւորմամբ, պէտք է ընկալուի եւ կիրառուի իբրեւ նախազօրակոչային պատրաստութեան, պարտադիր զինուորական ծառայութեան եւ պահեստազօրում գտնուելու ամբողջական շղթայ,

– պարտադիր եւ արհեստավարժ ծառայութիւնների ճկուն համադրութիւն՝ արհեստավարժ ենթասպայական կազմի ներդրմամբ,

– արտակարգ իրավիճակներում տնտեսութեան անհրաժեշտ զօրաշարժային նախապատրաստութեան համապատասխանեցում տնտեսավարման շուկայական յարաբերութիւններին,

– սահմանամերձ տարածքների եւ ենթակառուցուածքների առաջանցիկ զարգացում՝ ռազմավարական նպատակներին համապատասխան,

– ռազմահայրենասիրական եւ գաղափարական դաստիարակութիւն։ Երիտասարդը բանակ պէտք է զօրակոչուի ամբողջապէս գիտակցելով իր առաքելութիւնը, իսկ ծառայութիւնից յետոյ վերադառնայ որպէս հասարակութեան լիարժէք, աշխոյժ եւ առողջ անդամ,

– զինծառայողների, զոհուածների ընտանիքների, պատերազմի հաշմանդամների, վեթերանների ընկերային խնդիրների ամբողջական լուծում,

– զինուած ուժերում բարոյահոգեբանական մթնոլորտի բարելաւում՝ Հայրենիքին ծառայելու արժանավայել պայմանների ստեղծմամբ։

Անհրաժեշտութիւն է հայկական ռազմական մշակոյթի ձեւաւորումը:

Բանակաշինութեան գործում պէտք է յաղթահարել կարծրատիպերով առաջնորդուելու սովորութիւնը. կիրառել նոր «մեթոտներ», համարձակ եւ անսպասելի լուծումներ, ինչը հնարաւորութիւն կը տայ յաղթական խաղաղութեամբ աւարտել մեզ պարտադրուած պատերազմը:

ԱՐՏԱՔԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ

Անցած տարիների ընթացքում Հայաստանի Հանրապետութիւնը գերազանցապէս վարել է արտաքին թելադրանքներին արձագանքելու քաղաքականութիւն:

Այսօր՝ տարածաշրջանում տեղի ունեցող աշխարհաքաղաքական եւ աշխարհատնտեսական տեղաշարժերի ծաւալման ու խորացման պայմաններում, դերակատար տէրութիւնները փորձում են ուղղորդել եւ հունաւորել Հայաստանի արտաքին քաղաքականութիւնը իրենց սեփական՝ հիմնականում մէկը միւսին հակադրուող շահերով՝ կաշկանդելով մեր դիւանագիտութիւնը Արցախեան հիմնախնդրի կարգաւորման գործընթացով:

Գերտերութիւնների դիմակայութիւնը տարածաշրջանում առաջացրել է օրեցօր սրուող մրցակցութիւն, յատկապէս՝ հարաւկովկասեան պետութիւնների միջեւ: Տարածաշրջանային մրցակցութիւնում յաղթելու համար աշխոյժ եւ նախաձեռնողական արտաքին քաղաքականութիւն վարելն անհրաժեշտութիւն է եւ հրամայական: Այս պայմաններում յիշեալ ուժերի հետ փոխյարաբերութիւնները կառուցելու եմ մեր շահերի շուրջ համաձայնութեան հասնելու միջոցով:

Արդիւնաւէտ մրցակցութեան համար ընթացող պայքարում սեփական ինքնութիւնն ու քաղաքական դիմագիծը պահպանելու, միջազգային թատերաբեմում Հայաստանն արժանապատւօրէն ներկայացնելու համար մեր պետութիւնից պահանջւում է ուժերի գերլարում, կշռադատուած, նախայարձակ ու պահանջատիրական արտաքին քաղաքականութիւն: Տարածաշրջանում եւ նրա հարեւանութեամբ ընթացող քաղաքական եւ ռազմական իրադարձութիւնները, իրենց շահերը հետապնդող ուժային կեդրոնների դիմակայութիւնը եւ սպասուող աշխարհաքաղաքական տեղաշարժերն առաւել եւս թելադրում են, որ արտաքին քաղաքականութիւնն ուղղուած լինի հայ ժողովրդի կենսական պահանջներից բխող ռազմավարական խնդիրների իրականացմանը, մեր պետութեան զարգացմանն ու հզօրացմանը:

Արտաքին քաղաքական յարաբերութիւններում անհրաժեշտ է առաջնորդուել բացառապէս ազգային շահերով՝ առանց տուրք տալու այս կամ այն կուսակցութեան, ընկերային դասի կամ պետական-քաղաքական գործչի մղումներին: Նման արտաքին քաղաքականութիւն վարելու անհրաժեշտ ենթահող կը լինի երկրում քաղաքական եւ տնտեսական համակարգերի բարեփոխումը՝ հիմնուած ժողովրդավարական եւ իրաւական պետութեան հիմնարար սկզբունքների վրայ։

Հայաստանի Հանրապետութեան ներքին կեանքում մեր առաջարկած համակարգային փոփոխութիւնները կÿապահովեն լուրջ նախադրեալներ ինչպէս տարածաշրջանային քաղաքական եւ տնտեսական, այնպէս էլ երկրի աշխարհաքաղաքական մրցունակութեան ապահովման համար: Հայաստանի առաջնահերթութիւններից է եւրոհամարկման գործընթացների խորացումը՝ ապահովելով երկրի համապատասխանեցումը Եւրոմիութեան չափանիշներին:

Արցախեան հիմնախնդիրը Հայ Դատի բաղկացուցիչ մասն է: Մինչեւ ազատագրուած Արցախի կարգավիճակի միջազգային ճանաչումը՝ Հայաստանի Հանրապետութիւնը պէտք է սատարի Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան միջազգային կապերի հաստատմանն ու զարգացմանը։ Հիմնախնդրի խաղաղ կարգաւորման բանակցութիւններում պէտք է ապահովել ԼՂՀ ուղղակի մասնակցութիւնը։ Հիմնախնդրի կարգաւորումը պէտք է միանշանակօրէն ընդունելի լինի Հայաստանի եւ Արցախի քաղաքացիների համար։

Թուրքիայի հետ յարաբերութիւնները մնում են չկարգաւորուած, քանի որ այս պետութիւնը շարունակում է Հայաստանի նկատմամբ իր թշնամական քաղաքականութիւնը եւ դիւանագիտական յարաբերութիւններ հաստատելու, հայ-թրքական սահմանը բացելու դիմաց նախապայմաններ է ներկայացնում: Երկկողմ յարաբերութիւններ կառուցելու նման ոճը անընդունելի է: Հայաստանը պէտք է բարձրացնի Թուրքիայի թշնամական վերաբերմունքի, հայ-թրքական սահմանի եւ Հայոց Ցեղասպանութեան համար Թուրքիայի պատասխանատուութեան հարցերը միջազգային ատեաններում։ Հայաստանի եւ Սփիւռքի համատեղ ջանքերով Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչման հարցում վերջին տարիներին ձեռք բերուած արդիւնքները հիմք են տալիս այս ուղղութեամբ աշխատանք կատարել նաեւ թուրք հասարակութեան հետ:

Մեր անմիջական հարեւանների՝ Վրաստանի եւ Իրանի հետ համագործակցութեան խորացումն ու ընդլայնումը ռազմավարական նշանակութիւն ունի Հայաստանի համար:

Վրաստանի հետ բարիդրացիական յարաբերութիւնների ձեւաւորումը լաւ հնարաւորութիւններ կը ստեղծի Հայաստանի համար մի շարք առաջնային խնդիրների լուծման համար: Հայ-վրացական յարաբերութիւնները կարեւոր են ինչպէս տարածաշրջանում անվտանգութեան ապահովման եւ կայունութեան պահպանման, հարաւկովկասեան երկրների եւրոհամարկման գործընթացների խորացման, այնպէս էլ երկկողմ փոխշահաւէտ համագործակցութեան եւ æաւախքի հայութեան իրաւունքների պաշտպանութեան տեսանկիւնից: Հաշուի առնելով æաւախքի առանձնայատուկ պայմանները եւ նման հարցերում միջազգային փորձը՝ Հայաստանը պէտք է ջանք գործադրի հարեւան Վրաստանի հետ երկկողմ համաձայնագրեր կնքելու՝ æաւախքի եւ յարակից շրջաններում աւանդաբար ապրող հայութեանը տնտեսական, ընկերային, քաղաքական եւ մշակութային կեանքի բոլոր բնագաւառներում աջակցելու համար:

Իրանի Իսլամական Հանրապետութիւնը տարածաշրջանի ծանրակշիռ դերակատարներից է: Այս երկրի հաւասարակշռուած քաղաքականութիւնը նպաստում է Հարաւային Կովկասում կայունութեան պահպանմանը: Հայաստան-Իրան յարաբերութիւններում ուժանիւթի, առեւտրատնտեսական, հաղորդակցութեան բնագաւառներում համագործակցութեան զարգացման լայն հնարաւորութիւններ կան, որոնք թոյլ են տալիս մշակել եւ իրականացնել ռազմավարական ծրագրեր:

ՀԱՅՐԵՆԻՔ-ՍՓԻՒՌՔ

Հայաստանի Հանրապետութիւնը համայն հայութեան Հայրենիքն է: Երկրի նախագահը կոչուած է լինել ամբողջ հայութեան շահերի պաշտպանն ու երաշխաւորը:

Հայութեան միասնականութեան եւ համախմբման համար ամենամեծ ազդեցութիւնը ունենալու են դրական այն տեղաշարժերն ու գործընթացները, որոնք պէտք է կատարուեն Հայաստանի Հանրապետութեան հասարակական կեանքում: Հայաստանը պէտք է դառնայ հայ մարդու երազանքների երկիրը: Հայութիւնը պէտք է համոզուած լինի արդարութեան, իրաւահաւասարութեան սկզբունքների վրայ հիմնուած, բարոյական, ազգային եւ համամարդկային բարձր արժէքներով եւ ստեղծագործ աշխատանքային կեանքով ապրող հասարակութիւն ստեղծելու հարցում պետութեան վճռականութեան մէջ:

Հայաստանի Հանրապետութեան Նախագահը պէտք է հետամուտ լինի.

– Սփիւռքից Հայաստան ներգաղթի համալիր ծրագրի մշակմանն ու իրագործմանը,

– Ամենայն Հայոց եւ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութիւնների համագործակցութեանը, ինչը չափազանց կարեւոր է ազգային հոգեւոր-մշակութային միասնականութեան տեսանկիւնից: Յետագայում կարող են նախադրեալներ ստեղծուել Հայ Առաքելական Եկեղեցին մէկ միասնական կառոյցով օժտելու համար,

– Հայաստանի եւ Սփիւռքի տեղեկատուական միջոցների բազմակողմանի համագործակցութեանը, համահայկական տեղեկատուական դաշտի ստեղծմանը,

– Հայաստանի տնտեսութեան մէջ սփիւռքահայերի մասնակցութեան խրախուսմանը եւ Սփիւռքից իրական ներդրումների ներգրավմանը:

Հայաստանի Հանրապետութիւնը, գործելով այլ երկրների հետ ունեցած միջազգային պայմանագրերի շրջագծում, ելնելով ազգային փոքրամասնութիւնների միջազգայնօրէն ճանաչուած կրթական-մշակութային իրաւունքներից, պէտք է նպաստի.

– հայկական համայնքների առաւելագոյն ինքնակազմակերպմանը եւ համայնքների միասնականութեան ամրապնդմանը՝ հայոց լեզուի, հայկական մշակոյթի եւ կրթութեան հենքի վրայ.

– հայկական քաղաքական, մշակութային եւ տնտեսական լոպպինկի հզօրացմանը՝ ի շահ համազգային խնդիրների լուծման:

Հայաստան-Սփիւռք բարդ եւ բազմակողմանի յարաբերութիւնները կանոնակարգել, դրանց զարգացման կարողականութիւնը ուսումնասիրել եւ ուղղորդել պէտք է ինչպէս պետական, այնպէս էլ հասարակական մակարդակներով՝ յստակ սահմանազատելով դրանց խնդիրները եւ գործառոյթները: Այս առումով կարեւորագոյն քայլ կը լինի Սփիւռքի եւ հայրենադարձութեան նախարարութեան ստեղծումը:

Հզօր, ժողովրդավար Հայաստանի եւ կազմակերպուած Սփիւռքի միասնական ներուժը Հայոց պետութիւնն ու հայութիւնը աշխարհում առաւել ազդեցիկ գործօն դարձնելու երաշխիքն են:

Հայաստանի Հանրապետութեան Նախագահ ընտրուելու դէպքում երաշխաւորում եմ’

– Հասարակութեան մէջ բարոյահոգեբանական առողջ մթնոլորտ, ընկերային արդարութիւն եւ համերաշխութիւն,

– Հասարակական լիարժէք կարգ ու կանոնի հաստատում, անպատժելիութեան վերացում,

– «Քատրեր»ու ճիշդ եւ անաչառ ընտրութիւն, իրական պայքար վարչական փտախտի դէմ,

– Արդար եւ անկաշառ դատական համակարգ,

– Քաղաքական համակարգի ապաքրէականացում եւ ապաառեւտրայնացում, քաղաքական եւ գործարար վերնախաւերի տարանջատում,

– Քաղաքական փոխյարաբերութիւնների նոր մշակոյթ, իշխանութիւն-ընդդիմութիւն միասնական քաղաքական համակարգի ձեւաւորում,

– Պետութեան դերի վերաիմաստաւորում՝ կրաւորական բարեփոխիչից վերածելով երկրի կայուն զարգացման մասնակցի եւ պատասխանատուի,

– Կայուն, բարձր եւ որակեալ տնտեսական աճ՝ սպառող հասարակութիւնից անցում արարող եւ արտադրող հասարակութեան,

– Արտահանման ուղղուածութեամբ արդիւնաբերական քաղաքականութեան իրագործում,

– Մրցակցային կարգի հաստատում, տնտեսական մենաշնորհների կազմացրում,

– Գործարար եւ ներդրումային միջավայրի բարելաւում՝ բացառելով բարձրաստիճան պետական պաշտօնեաների ուղղակի կամ անուղղակի ցանկացած միջամտութիւն,

– Սեփականութեան իրաւունքի եւ մտաւոր սեփականութեան, սպառողների, ներդրողների, փոքր բաժնետէրերի օրինական շահերի լիարժէք պաշտպանութիւն,

– Չհիմնաւորուած մասնաւորեցման եւ գործարքների պայմանների վերանայում,

– Ռազմավարական, այդ թւում՝ առաջին անհրաժեշտութեան ապրանքների (վառելիք, հացահատիկ, շաքար, դեղորայք եւ այլն) արտադրութեան, ներմուծման, ինչպէս նաեւ ծառայութիւնների ոլորտում պետութեան մասնակցութեան պայմանների ու կարգի սահմանում,

– Աշխատավարձերի, կենսաթոշակների, պետական նպաստների, բնակչութեան այլ եկամուտների շեշտակի աճ, աղքատութեան վերացում,

– Զբաղուածութեան մակարդակի բարձրացում, ՀՆԱում ընկերային, կրթական, գիտական, մշակութային ոլորտներին ուղղուող միջոցների տեսակարար կշռի աւելացում՝ դրանք հասցնելով Եւրոմիութեան երկրների միջին ցուցանիշներին,

– Տարածքային համաչափ եւ բազմակեդրոն զարգացում, ժողովրդագրական իրավիճակի բարելաւում՝ բնական յաւելաճի խրախուսմամբ եւ ներգաղթի կազմակերպմամբ:

Համոզուած եմ՝ այս ինչպէս նաեւ 2007 թուականի խորհրդարանական ընտրութիւնների Հ.Յ.Դ. նախընտրական ծրագրի դրոյթների իրականացման արդիւնքում

– Հասարակութեան իւրաքանչիւր անդամ ապրելու է արժանապատիւ՝ համերաշխ եւ ստեղծագործ մթնոլորտում,

– Մեր երկիրը դառնալու է տարածաշրջանի գիտական, կրթական, մշակութային, ելեւմտական կեդրոն,

– Շեշտակի բարձրանալու է Հայաստանի հանրապետութեան միջազգային մրցունակութիւնը,

– Մենք ունենալու ենք հեղինակաւոր եւ յարգուած պետութիւն. Հայաստանը դառնալու է ազդեցիկ գործօն տարածաշրջանում եւ աշխարհում:

Վահան Յովհաննիսեան