Ուրբաթ օր, Հանրային պատկերասփիւռի կայանին հետ ունեցած հարցազրոյցին ընթացքին, Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան բացի Հայաստանի Անկախութեան հռչակագիրը քննադատելէ, այս անգամ արդէն նոյն հարթութեան վրայ դրաւ Արեւմտեան Հայաստանը եւ Պաքուի կողմէ լուսարձակի տակ բերուող «Արեւմտեան Ատրպէյճան»ը:
«Հիմա մենք ինչքան նեղւում ենք եւ շատ ծանր ենք տանում եւ պրոբլեմ (խնդիր) ենք համարում, որ ինչ-որ տեղ ինչ-որ մարդիկ օգտագործում են «Արեւմտեան Ադրբեջան» տերմինը (եզրը), չէ՞, բա մենք որ ասում ենք Արեւմտեան Հայաստան, չենք մտածո՞ւմ, որ ինչ-որ մարդկանց դա գրգռում է: Ոնց որ ասում են «Արեւմտեան Ադրբեջան», մեզ է գրգռում, տենց էլ ոնց որ ասում ենք Արեւմտեան Հայաստան, ուրիշներին է գրգռում», յայտարարեց Փաշինեան:
«Ազատութեան» հետ ունեցած զրոյցին ընթացքին Պատմութեան հիմնարկի տնօրէն Աշոտ Մելքոնեան, անդրադառնալով այն դիտարկումին, որ ինչպէ՞ս երկրին ղեկավարը այսպիսի զուգահեռ մը կը կատարէ առանց մասնագէտներու հետ խորհրդակցելու՝ ըսաւ. «Ինչո՞ւ է Հայաստանի վարչապետը կանաչ լոյս վառում Ադրբեջանի համար, երբ պատմական կեղծիքի դէմ պայքարելու փոխարէն հէնց ինքն է այն դարձնում քննարկման առարկայ։ Զուգահեռներ երբ մենք անցկացնում ենք, դա նշանակում է, որ մենք պատմական կեղծիքը ադրբեջանցիների թոյլ տուած, որով նրանք «Արեւմտեան Ադրբեջան» ասելով հասկանում են ներկայիս Հայաստանի Հանրապետութեան տարածքը` բացայայտ նկրտումներ ունենալով Հայաստանի տարածքի նկատմամբ եւ չբաւարարուելով Արցախով, արդէն ինքնին դա ամէն ինչ պարզ էր, եւ մենք փաստօրէն դրանով ջրաղացին ջուր ենք լցնում մեր հարեւանների», ընդգծեց Մելքոնեան, որ Փաշինեանի ըսածին մէջ նաեւ տողատակի ակնարկութիւն տեսաւ Արցախի հարցին: «Քանի որ Արցախն այլեւս մեր հսկողութեան ներքոյ չէ, էդ նշանակում է, որ Արցախի անունը տալ` նշանակում է վտանգել Հայաստանի Հանրապետութիւնը: Բացարձակապէս… Բա Աստուած մի արասցէ` վաղը Սիւնիքը գրաւեն, ուրեմն` Սիւնիքի անունը չպիտի տանք, վաղը, չգիտեմ, Վարդենիսը գրաւեն` Վարդենիսի անունը չպիտի տանք, էդպէս մինչեւ ո՞ւր ենք հասնելու», ըսաւ Մելքոնեան:
Հրապարակախօս, պատմաբան Կարպիս Փաշոյեան իր կարգին յայտնեց, որ Պաքու բարձրագոյն՝ երկրի ղեկավարի մակարդակով, Հայաստանի տարածքին մէկ մասը կը կոչէ «Արեւմտեան Ատրպէյճան», որուն վրայ կը կառուցուի այդ երկրի պետական քաղաքականութիւնը:
«Ամիսներ առաջ նախագահ Ալիեւն անգամ պահանջում էր յստակ ասել` ինչպէ՞ս կարող են ադրբեջանցիները վերադառնալ «իրենց պատմական հողերը»: Մինչդեռ Հայաստանում «Արեւմտեան Հայաստան»ի մասին խօսում են որպէս պատմական յիշողութիւն, ոչ աւելին», ըսաւ Փաշոյեան՝ նկատել տալով, որ Նիկոլ Փաշինեան նախ Արցախի էջը կը փորձէ փակել։
«Ինքը ուզում է Արցախ եզրոյթը, Արցախ գաղափարը ջնջի մարդկանց յիշողութիւնից, իսկ դրա համար ինչ է պէտք` Արցախը կարգավիճակով հաւասարեցնել կորուսեալ, միֆական (առասպելական) հայրենիքին, այսինքն` Արցախ, Էրզրում, Կիլիկիա եւ այլն, եւ Արցախը հաւասարեցնելով այդ կորուսեալ բնակավայրերին, կորուսեալ էրգրին, ջնջի», «Ազատութեան» հետ ունեցած զրոյցին ընթացքին ըսաւ Փաշոյեան:
Մինչդեռ Փաշինեան կը պնդէ, թէ պատասխանատուութենէն մեկնելով է, որ ժողովուրդին հետ այս մասին կը խօսի, այլապէս երկիրը պիտի տանի դէպի պետականութեան կորուստ: Փաշինեանի գործողութիւնները, ըստ Փաշոյեանի, ճիշդ հակառակին մասին են` Ատրպէյճանի հաւանական յարձակումի պարագային նոյնիսկ տատիկ, պապիկները պատասխանատու դարձնել: «Ուզում է իր հետ նաեւ պատասխանատու դարձնել ամբողջ բնակչութեանը, որ եթէ վաղը յանկարծ խաղաղութեան գործընթացը չստացուի, պատասխանատուութիւնը բարդի տատիկ, պապիկների վրայ, որոնք յիշում են Մուշը, Սասունը, Էրզրումը եւ մնացեալ բնակավայրերը: Այսինքն` «Դո՛ւք էք մեղաւոր, որովհետեւ դուք չփոխեցիք ձեր ինքնութիւնը, դուք չփոխեցիք ձեր մշակոյթը», նշեց Փաշոյեան:
Պատմաբանները մտավախութիւն ունին, որ Փաշինեանի յայտարարութիւնները պիտի օգտագործուին Պաքուի կողմէ՝ Հայաստանին նոր պահանջներ ներկայացնելու համար:
«Զուգահեռները էնպիսին են, որ Ադրբեջանին հիմք են տալիս ասելու, որ, այ, տեսէք, դուք էք գրգռել մեր եղբայր թուրքերին Արեւմտեան Հայաստան տերմինը գործածելով, մենք էլ մեր պատմական հայրենիքի նկատմամբ իրաւունքներ ունենք, որպիսին Արեւմտեան այսպէս կոչուած Ադրբեջանն է», ընդգծեց Աշոտ Մելքոնեան:
Իսկ Կարպիս Փաշոյեան մտահոգ է նաեւ այլ հանգամանքով մը: Ան կ՛ըսէ, որ Հայաստանի ղեկավարը, որ իշխանութեան գալէն ետք կը յայտարարէր, թէ Սեւրի պայմանագիրը պաշտօնական Երեւանի ուշադրութեան կիզակէտն է, այժմ այլ վտանգաւոր քայլի կը դիմէ: «Ոնց որ ռացիոնալի (բանական) մորթի հագած գառներ լինեն` ՔՊականները, էդ աստուածաշնչեան ձեւակերպումներն եմ բերում. առերեւոյթ առաջնային պլան (հարթութեան) են մղում էդ իռացիոնալ (ոչ-բանական) միֆերը (առասպելները), որոնք մեր մօտ եղել են, մարդիկ դրա մասին խօսել են` էրգիր, հայրենիք, Հայ Դատ, եւ այլն, բայց թիրախաւորելով դրանք` ինքը կործանում է նաեւ տասնամեակների մեր պետութեան քաղաքականութիւնը»:
«Ադրբեջանում պետական մակարդակով խրախուսուող «արեւմտեան Ադրբեջան»ի թէզը նոյնիսկ փառատօների անցկացման առիթ է դառնում, անցած տարի անգամ պաշտօնական Երեւանն էր բողոքել, որ պետական հեռուստաընկերութեան եղանակի տեսութիւնում Հայաստանի մայրաքաղաքը ներկայացուել էր որպէս ադրբեջանական տարածք», կ՛եզրափակէ «Ազատութիւն»ը:
