ԵՐԵՒԱՆ, ՀՀ ԱԳՆ Մամլոյ Գրասենեակ.- Հայաստանի արտաքին գործոց նախարար Վարդան Օսկանեան Նոյեմբեր 4ին, մեկնաբանելով Թուրքիոյ իր պաշտօնակից Ապտալլա Կիւլի վերջերս «Ազատութեան» տուած հարցազրոյցը յայտարարեց, թէ երկկողմանի յարաբերութիւններու պատասխանատուները ոչ թէ պատմաբաններ, այլ կառավարութիւններն են:
Կիւլ քանի մը օր առաջ «զարմանքով» յայտնած էր, թէ Հայաստանի կառավարութիւնը դրական պատասխան չէ տուած Անգարայի կողմէ «պատմաբաններու յանձնախումբ» յառաջացնելու առաջարկին:
Վարդան Օսկանեան յայտարարեց. «Մեզ զարմացնում է այն փաստը, որ դեռ 2005ի Ապրիլին նախագահ Քոչարեանի՝ վարչապետ Էրտողանին ուղղուած նամակն արհամարհւում է պարզապէս այն պատճառով, որ Թուրքիայի ղեկավարութեանը դուր չի եկել այդ նամակում շարադրուած պատասխանը, եւ որ վերջինս չի ցանկանում ընդլայնել քննարկումների շրջանակը պատմութիւնից այն կողմ:
«Նախագահ Քոչարեանը յստակ ասել է վարչապետ Էրտողանին, որ «անցեալին դիմելու առաջարկութիւնը չի կարող արդիւնաւէտ լինել, եթէ այն չանդրադառնայ ներկայ ու ապագայ խնդիրներին: Օգտակար երկխօսութիւն հաստատելու համար անհրաժեշտ է ստեղծել համապատասխան բարենպաստ քաղաքական մթնոլորտ: Կառավարութիւններն են պատասխանատու երկկողմ յարաբերութիւնների զարգացման համար, եւ մենք իրաւունք չունենք այդ պատասխանատուութիւնը փոխանցել պատմաբաններին: Ահա թէ ինչու մենք առաջարկել ենք եւ կրկին առաջարկում ենք երկու երկրների միջեւ առանց նախապայմանի բնական յարաբերութիւններ հաստատել»:
Շարունակելով, Օսկանեան ըսաւ. «Այդ համաթեքսթում, նախագահ Քոչարեանը նշել էր, որ «միջկառավարական յանձնաժողովը կարող է հանդիպել՝ քննարկելու ցանկացած կարեւոր հարց՝ դրանց լուծում տալու եւ փոխըմբռնման գալու նպատակով»:
Կիւլի այն պնդումը, որ Հայաստանի եւ Թուրքիոյ միջեւ օդային թռիչքներու եւ Թուրքիոյ մէջ Հայաստանի քաղաքացիներու առկայութիւնը կը վկայէ, որ «սահմանները մեծ հաշուով բաց են», ազնիւ չէ, յայտարարեց նախարար Օսկանեան եւ աւելցուց, որ Թուրքիոյ մէջ ապրող եւ աշխատող հայաստանցիներու քանակը Կիւլի նշածէն շատ քիչ է: Երկրորդ, բաց սահմանները կ’ենթադրեն ուղիղ շփումներ ժողովուրդներուն միջեւ, սահմանամերձ շրջաններուն մէջ ապրողներու անխափան յարաբերութիւն եւ փոխադրութիւններու ոլորտի գործող ենթակառոյցներ:
«Մենք շարունակում ենք պնդել մեր պատասխանի վրայ, որը դրական մօտեցում ենք համարում: Եւ մենք տարակուսում ենք, որ պատմական յանձնաժողով ստեղծելու վերաբերեալ Թուրքիայի յամառումը անկեղծ է: Նախ, մենք համաձայն ենք բոլոր հարցերը քննարկել բաց սահմանների համաթեքսթում: Այնուհետեւ, քանի դեռ 301 յօդուածը, որը քրէական պատասխանատուութիւն է ենթադրում Ցեղասպանութեան հարցի անգամ քննարկման համար, մնում է Թուրքիայի քրէական օրէնսգրքում, բաց երկխօսութեան առաջարկը չի կարող լուրջ ընդունուել: Վերջապէս, Թուրքիայի սահմաններից դուրս հայ, թուրք եւ ուրիշ գիտնականներ ուսումնասիրել են այս հարցերը եւ յանգել իրենց սեփական, անկախ եզրակացութիւնների: Դրանցից ուշագրաւը 2006 Մայիսի՝ Ցեղասպանութեամբ զբաղուող գիտնականների միջազգային ընկերակցութեան՝ վարչապետ Էրտողանին ուղղուած նամակն է, որով միահամուռ եւ միաձայն հաստատւում է Ցեղասպանութեան փաստը եւ կոչ արւում Թուրքիայի կառավարութեանը ճանաչել նախորդ կառավարութեան պատասխանատուութիւնը», յայտարարեց նախարար Օսկանեան:
Վարդան Օսկանեան իր մեկնաբանութիւնները եզրափակեց ըսելով. «Այս բարդ իրականութիւնների լոյսի ներքոյ, մենք կարող ենք միայն կրկնել մեր պատրաստակամութիւնը՝ սկսել երկխօսութիւն եւ հաստատել բնական յարաբերութիւններ հարեւանի հետ»: