«Այսօր Մեզ Պակասում Է Սէրը»

ՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑ ՀԱՅՐԵՆԻ ՏԵՆՈՐ, ՕՊԵՐԱՅԻՆ ԱՍՏՂ ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆԻ ՀԵՏ

Վարեց՝ ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ

Լոնդոնի Արքայական օպերայի 2021-22 թատերաշրջանի բացմանը փայլուն մասնակցութիւն ունեցաւ հայրենի տենոր Լիպարիտ Աւետիսեանը` Ջ․ Վերդիի «Ռիգոլետտօ» օպերայում: Այս մեծահամբաւ լոնդոնեան բեմահարթակը հիմնուել է դեռեւս 1732 թուականին` Լոնդոնի Քովենթ Գարդեն թաղամասում` թատերական իմպրեսարիօ եւ դերասան Ջոն Ռիչի կողմից, եւ համարւում է մոլորակի ամենահեղինակաւոր օպերաներից մէկը:

Անգլիայի մասնագիտական մամուլը այսպէս արձագանգեց  հայ երիտասարդ մեներգիչի մասին․ «Լիպարիտ Աւետիսեանը Դուքսի դերում աստեղային տպաւորութիւն թողեց» (operwire.com): 

Վերդիի «Ռիգոլետտօ»ին յաջորդեց կոմպոզիտորի «Լա Տրաւիատա» օպերան, ըստ Ալեքսանդր Դիւմայի հանրայայտ «Կամելիազարդ Տիկինը» վէպի: Այս բեմադրութեան մէջ նոյնպէս Լիպարիտ Աւետիսեանը հանդէս եկաւ գլխաւոր դերում: Բրիտանական մամուլը իր հիացմունքը չթաքցրեց հայազգի տենորի ելոյթի առիթով․ «Լ. Աւետիսեանը կրկին հանդիսատեսին գերեց հերոսի` Ալֆրեդոյի իր մարմնաւորումով․ սա նոյնպէս անզուգական կատարում էր: Ինչպէս «Ռիգոլետտօ»ում` այս անգամ եւս նրա ձայնը առանձնացաւ իր  բանաստեղծական որակով» (Evening Standard): Բրիտանական յայտնի «Գարդիան» (The Guardian) օրաթերթը` Լ․ Աւետիսեանին «անկրկնելի» յայտարարեց Ալֆրեդոյի դերում, ընդգծելով, որ նա դերին հաղորդում է խորապէս բանաստեղծական հմայք, եւ ամբողջովին յափշտակում է ունկնդիրներին: Բրիտանիայի ամենաբծախնդիր քննադատները բարձր գնահատեցին Լ. Աւետիսեանի կատարողական արուեստը․ «Նրա ձայնը հրաշալիօրէն ղօղանջում էր` ունենալով պատշաճ իտալիական նրբերանգ: Նա հաւասարապէս գերում էր իր ունկնդիրներին թէ՛ մեներգներում թէ՛ Լիզետ Օրոպեզայի հետ զուգերգերում» (musicOMH):

Լոնդոնում ինձ բախտ վիճակուեց զրուցելու հայ օպերային երիտասարդ աստղի հետ, ում կատարումները արժանացել են ե՛ւ քննադատների, ե՛ւ երաժշտասէր հասարակութեան հիացական գնահատականին:

Ստորեւ հրապարակում ենք Լիպարիտ Աւետիսեանի հետ բացառիկ հարցազրոյցը․

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Նախ, կ՛ուզենայի ձեզ շնորհաւորել լոնդոնեան օպերային  նուաճումների համար: Ե՞րբ ու ինչպէ՞ս սկսուեցին  ձեր ելոյթները Բրիտանիայի մայրաքաղաքում:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․- Իմ լոնդոնեան առաջին հրաւէրը 2012 թուականին էր, երբ տիկին Արմինէ Կարապետը` Մարիամ Շահինեանի հետ միասին կազմակերպում էին հայ պատանի երաժիշտների հիւրախաղեր: Առաջին ելոյթներս եղան հանրածանօթ Սենթ Ջոն Սմիթ (St․ John Smith Square) համերգասրահում: Այդ տարիներին որոշ շփում եղաւ հայ համայնքի հետ, որովհետեւ հանդիսատեսի մեծ մասը հէնց մեր հայրենակիցներն էին: Հայ համայնքի հետ սերտ կապեր չունեմ, բայց իհարկէ, ես ունեմ  հայազգի ծանօթներ, ում հետ միշտ հանդիպում ենք, երբ հիւրախաղերի եմ գալիս Լոնդոն, իսկ հայ համայնքի հետ ծաւալուն հանդիպումներ երբեք չեն եղել:

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Ինչպէ՞ս սկսուեց ձեր համագործակցութիւնը Լոնդոնի Արքայական օպերայի հետ:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․- Ինչ վերաբերւում է Արքայական օպերային թատրոնին, իմ դեբիւտն (նախաքայլը) այստեղ եղել է 2017 թուականին, ի դէպ, նոյնպէս մարմնաւորում էի Ալֆրեդոյի կերպարը` «Լա Տրաւիատա» օպերայում: Երեք ամիս անց ինձ կրկին հրաւիրեցին, Դոնիցետտիի «Սիրոյ Ըմպելիք» օպերայում Նեմորինոյի դերերգը կատարելու: Այնուհետեւ, ես բազմիցս հրաւիրուել եմ Արքայական օպերա, ինչպէս օրինակ, 2019 թուականին` «Լա Տրաւիատա»ի 25ամեակին, որը շատ նշանակալի էր: Ի դէպ, պէտք է նշեմ, որ ինձ հետ մասնակցում էր նաեւ մեր շատ սիրելի ու ճանաչուած երգչուհի Հրաչուհի Բասենցը: Նա մարմնաւորում էր Վիոլետայի դերը, ես` Ալֆրեդոյինը: Այս բեմադրութիւնը արդէն 27 տարեկան է, որի 25ամեակը նշուեց 2019 թուականին: Կարծում եմ ինձ գնահատում են այս թատրոնում եւ ճանաչում են իբրեւ լիրիկական տենոր: Բազմիցս այստեղ կատարել եմ Ալֆրեդոյի դերը, միգուցէ այդ պատճառով: Այս տարի մասնակցեցի Արքայական օպերային թատրոնի թատերաշրջանի բացմանը, որտեղ ես պատիւ ունեցայ աշխատելու աշխարհահռչակ, ֆանտաստիկ մայէստրօ Անտօնիօ Պապանոյի հետ:

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Ի՞նչ կ՛ասէիք ընթացիկ թատերաշրջանի եւ երեք սոպրանօների` հանրայայտ Լիզեթ Օրոպեզայի, հայազգի Քրիստինա Մխիթարեանի եւ Անուշ Յովհաննիսեանի մասին:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․- Ընթացիկ համերգային սեզոնին կը լինի «Լա Տրաւիատա»ի 13 ներկայացումներ, որոնցից ինը ես եմ կատարում եւ չորսը` իմ ֆրանսիացի գործընկերը: Այնպէս է ստացուել, որ ես այս տարի կ՛երգեմ երեք տարբեր սոպրանօների հետ, ովքեր ստանձնել են այս կանացի հիասքանչ դերը: Աշխարհահռչակ Լիզեթ Օրոպեզան համարւում է լաւագոյն լիրիկական սոպրանօներից մէկը: Չափազանց երջանիկ եմ, որ ինձ վիճակուեց բեմը նրա հետ կիսել: «Ռիգոլետտօ»ում մենք նոյնպէս միասին էինք, նա մարմնաւորում էր Ջիլդայի դերը, ես` Դուքսի: Իսկ ինչ վերաբերւում է «Լա Տրաւիատա»ին, Լ․ Օրոպեզայի հետ հինգ ներկայացում էր ծրագրուած: Վիոլետայի երկորդ դերակատարը Քրիստինա Մխիթարեանն է, ազգութեամբ նոյնպէս հայ, հիասքանչ երգչուհի է, ով ապրում է Ռուսաստանում եւ սկսել է իր միջազգային ելոյթները Ռուսատանից: Իսկ վերջին երեք ներկայացումները, որոնց համար շատ ուրախ եմ, երգելու եմ մեր լոնդոնաբնակ Անուշ Յովհաննիսեանի հետ: Անկեղծ ասած` ինձ համար միշտ մեծ ուրախութիւն է, երբ աշխարհի տարբեր բեմերում հանդիպում եմ հայրենակիցներիս` հիանալի, տաղանդաւոր երգչուհիների, երգիչների, դիրիժորների, դա մեծ պատիւ է եւ հպարտանալու առիթ, որ մենք կարողանում ենք աշխարհին ներկայացնել մեր մշակոյթը եւ ցոյց տալ, որ մենք նոյպէս հզօր ենք մեր երգարուեստով եւ իսկապէս ասելիք ունենք, ինչո՞ւ ոչ, նաեւ մշակոյթի ասպարէզում:

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Կարո՞ղ էք մեկնաբանել այս երեք սոպրանօների հետ ձեր ելոյթների  տարբերութիւնները:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․- Բեմական արուեստում գոյութիւն ունի մի տեսակ քիմիա, որը կատարւում է հէնց այդ պահին բեմի վրայ, ու ասեմ աւելին` նոյնիսկ նո՛ւյն երգչուհու հետ նո՛ւյն ներկայացումը անհնար է երկրորդ անգամ  նոյնակերպ կատարել: Ամէն անգամ քո զգացմունքներն ուրիշ են, ամէն անգամ այդ պահին քո սրտի բաբախումներն ուրիշ են: Այդ բեմական կախարդանքը տարբեր կատարողների միջեւ լրիւ տարբեր է, չի կարելի համեմատել: Իհարկէ կայ ընդհանուր պատմութիւնը, մենք գիտենք այդ ողբերգութիւնը, ե՛ւ կնոջ տառապանքը, ե՛ւ երիտասարդ Ալֆրեդոյինը, բայց չէ՞ որ այդ զգացողութիւնները ամէն օր իւրաքանչիւր մարդ իւրովի է վերապրում: Այսինքն իւրաքանչիւր ելոյթ անկրկնելի է: Այդ մարմնաւորումը, ես անուանում եմ բեմական կեանք, որը մենք ապրում ենք հէնց այդ պահին, ամէն անգամ նորովի: Քրիստինայի հետ մենք համագործակցել ենք Ցիւրիխի օպերայում` նորից «Լա Տրաւիատա»ում, եթէ չեմ սխալւում, 2018 կամ 2019 թուականին: Նրա հետ բեմում ես ինձ աւելի ազատ եմ զգում, մենք իրար լաւ ենք հասկանում:

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Ռիչարդ Էյրը յայտնի թատերական բեմադրիչ է, բազում թատերական բեմադրութիւններ է արել Լոնդոնի Ազգային թատրոնում: Ռ․ Էյրի «Լա Տրաւիատա»ի այս բեմադրութիւնը բաւական դասական է իր ոճով, դեկորներով, զգետներով, արդեօ՞ք այն չի հնացել 25 տարուայ ընթացքում:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․- Իմ կարծիքով այսպիսի դաասական բեմադրութիւնները չեն հնանում: Իսկապէս, ամէն ինչ այնքան գեղեցիկ է, բարձրաճաշակ եւ ամէն ինչ այնքան ճշգրիտ է կառուցուած, որ քեզ որպէս կատարող ոչինչ չի խանգարում: Քեզ տրւում է տարածք, որպէսզի դու մարմնաւորես ու կեանքի կոչես քո կերպարը, Ստանիսլաւսկու ասած ճիշդ հարթակում: Եւ լիովին տրուել երաժշտութեանը: Ամէնուրեք շատ են մոդեռն, նորարարական ներկայացումները: Սա այն եզակի բեմադրութիւններից է, որտեղ ամէն ինչ համահունչ միահիւսւում է եւ երգիչների համար ստեղծագործելու հիանալի պայմաններ ստեղծւում:

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Իսկ ի՞նչ կ՛ասէիք դիրիժոր Անտոնելլօ Մանակորդայի հետ աշխատանքային պրոցեսի (գործընթացին) մասին:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․- Մայէստրօ Մանակորդայի հետ իմ համագործակցութիւնը այստեղ առաջին անգամ էր: Շատ հետաքրքիր, բարձրաճաշակ երաժիշտ է, ով պատրաստ է զիջումների գնալ յանուն երգիչների: Դա շատ կարեւոր է ներկայացման յաջողութեան համար, որպէսզի այն չվերածուի այսպէս ասած ուղղակի ինչ-որ մեխանիկական պրոցեսի: Այդ յաջողութիւնը պայմանաւորուած է երգիչների եւ դիրիժորի էներգետիկ (աշխոյժ) դաշտի ստեղծմամբ, համագործակցութեամբ, որովհետեւ, բոլորս երաժիշտներ ենք ու այդ պահին միասին երաժշտութիւն ենք ստեղծում: Մի խօսքով` նա հրաշալի դիրիժոր է, շատ լաւ անձնաւորութիւն եւ կարծում եմ, որ մենք իսկապէս իրար լաւ ենք հասկանում եւ ամէն երեկոյ, կարծում եմ, որ մեր կատարումը հանդիսատեսին իսկապէս հաճոյք է պարգեւում , եւ մենք էլ նոյնպէս հաճոյք ենք ստանում մեր աշխատանքից:

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Լիպարիտ, որտե՞ղ էք մեծացել ու ինչպե՞ս ձեւաւորուեց ձեր սերը երաժշտութեան հանդէպ:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․- Կեանքս շատ բուռն եւ հետաքրքիր է ընթացել: Անշուշտ նաեւ դժուար է եղել իմ ճանապարհը, որովհետեւ օպերային երգիչ դառնալը եւ արտերկրում որեւէ ասպարէզում կայանալը իսկապէս շատ բարդ է: Ինչքան էլ դու տքնում ես եւ ձգտում լինել լաւագոյնը, այդուհանդերձ առաջին հնարաւոր իսկ պահին փորձում են քեզ ցոյց տալ քո տեղը եւ հասկացնել, որ դու մերը չես: Ես ծնուել եմ Երեւանում, մեծացել Թէոդոսիայում, այնտեղ աւարտել եմ երաժշտական դպրոցի վոկալի բաժինը: Արդէն այդ տարիներից մասնակցել եմ բազմաթիւ միջազգային մրցոյթների եւ այնուհետեւ ընդունուել եմ Մոսկուայի կոնսերվատորիա, որտեղ սովորել եմ ուղիղ 2.5 տարի: Սա ինձ համար շատ մեծ դպրոց էր, կեանքի դպրոց, փոքր քաղաքից` Թէոդոսիայից ընկնել մի ԲՈՒՀ, որը աշխարհի լաւագոյններից մէկն է համարւում:

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Ի՞նչ երաժշտական ազդեցութիւներ, տպաւորութիւններ էք ունեցել վաղ հասակում:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․- Ինձ համար բեկումնային էր իմ հանդիպումը ազգութեամբ հայ բարիտոնի` Արսէն Սողոմոնեանի հետ` Ստանիսլաւսկի-Նեմիրովիչի Դանչենկոյի անուան երաժշտական թատրոնում: Մոսկուայում ուսանողներով որոշեցինք գնալ եւ լսել այդ երգիչին եւ էժան ուսանողական տոմսեր գնեցինք` դիտելու Ռոսինիի «Սեւիլեան Սափրիչը»: Ես առաջին անգամ էի լսում Արսէն Սողոմոնեանին, մի երիտասարդ երգիչ, ով Հայաստանից եկել էր աշխատելու Մոսկուայի յայտնի թատրոնում: Ես ապշած էի այդ երիտասարդի երգեցողութեան ոճից, ձայնից, կերպարանաւորումից, ամէն ինչից հիացած էի: Ներկայացումից անմիջապէս յետոյ մօտեցայ նրան, ծանօթացանք, եւ պատմեցի իմ մասին` որտեղ եմ սովորում, որ դեռ չեմ պատկերացնում, թէ իմ յետագայ քայլերը ինչպէս պիտի անեմ: Անշուշտ հետաքրքրուեցի, թէ որտե՞ղ էր սովորել, ո՞վ էր իր ուսուցիչը: Նա պատմեց, որ սովորել էր միայն Հայաստանում` Երեւանի պետական կոնսերվատորիայում, որտեղ իրեն դասաւանդել էր Ռաֆայէլ Յակոբեանը: Արսէնը ինձ փոխանցեց պրոֆեսորի համարը, հասցէն: Նոյն տարի ձմրանը մենք ընտանիքով տեղափոխուեցինք Հայաստան, ծանօթացանք պրոֆեսորի հետ եւ ես իսկոյն հասկացայ, որ պիտի սովորեմ այդ բացառիկ մասնագէտի մօտ:

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Ի՞նչ տուեցին ազգային կոնսերվատորիայում սովորելու տարիները:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․- Անկեղծ պէտք է լինեմ, իմ յաջողութեան գաղտնիքը պրոֆեսոր Ռաֆայէլ Յակոբեանն է: Մի հարցազրոյցի ժամանակ, երբ հարցրին, թէ ի՞նչ է ինձ համար Երեւանի կոնսերվատորիան, ես պատասխանեցի, որ այն ինձ համար 321րդ լսարանն էր` Ռաֆայէլ Յակոբեանի լսարանը: Այժմ, իմ ամերիկացի մենեջերի հետ որտեղ որ լինում ենք, նա օտարներին պատմում է, որ ես սովորել եմ գեղեցիկ երգել, իտալիական բելկանտոյին տիրապետել հայ պրոֆեսորի հետ: Ամէն օր առաւօտեան շուտ ես գնում էի պրոֆեսորիս տուն, մենք ձայնավարժութիւն Էինք անում, այնուհետեւ գնում էի կոնսերվատորիա դասերի, իսկ երեկոյեան դասերից յետոյ մենք կրկին պարապում էինք: Այդպէս` ամէն Աստծու օր, այդ թւում նաեւ Կիրակի օրերին: Ուղիղ երեք տարի բախտ ունեցայ նրա մօտ կատարելագործուելու, ձայնս մշակելու, այնուհետեւ նա դժբախտաբար կեանքից հեռացաւ: Ռաֆայէլ Յակոբեանը չափազանց հեռատես մարդ էր: Ես բնաւորութեամբ շատ անհամբեր եմ, իսկ նա շատ հեռատես էր, ասում էր, որ ամէն ինչ լինելու է իր ժամանակին, ու այդպէս էլ եղաւ:

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Լիպարիտ, առաջիկայում ի՞նչ ստեղծագործական ծրագրեր ունէք, ո՞ր երկրներում ենք շրջագայելու:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․- Ցաւօք սրտի, Կովիդի պատճառով Մետրոպոլիտէնի իմ ելոյթը չեղարկուեց, բայց մենք սպասում ենք, նոր առաջարկներ կան, մենեջերիս հետ պէտք է որոշենք: Լոնդոնից յետոյ պէտք է մեկնեմ Մոսկուայի Մեծ թատրոն, այնտեղ կրկին կը կատարեմ Ռոդոլֆոյի դերերգը «Լայ Տրաւիատա»ում եւ այնուհետեւ կը մեկնեմ Դրեզդենի օպերա` «Լա Բոհեմ» օպերայում երգելու, որտեղ ելոյթ կ՛ունենայ նաեւ տաղանդաւոր հայ սոպրանօ Հրաչուհի Բասենցը: Հրաչուհին Դրեզդենի օպերային թատրոնի մշտական մեներգչուհիներից է, որը մեծ նուաճում է: Նրա հետ երեք ներկայացման պիտի մասնակցեմ, ինքը Միմիի դերն է կատարելու, ես` Ռոդոլֆոյի: 2022ին ես շատ կարեւոր երաժշտական դեբիւտ ունեմ` Չայկովսկու «Իոլանտան» օպերայում մարմնաւորելու եմ Վոդեմոնի դերերգը` մայէստրօ Վասիլի Պետրենկոյի եւ Բեռլինի ֆիլհարմոնիկ նուագախմբի հետ: Բեռլինում Յունուար ամսին կ՛ունենամ երեք համերգային ներկայացումներ, սա նոյնպէս իմ մասնագիտական նուաճումներից մէկն է, որը շատ ուրախալի է:

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Ե՞րբ կրկին առիթ կ՛ունենանք Լոնդոնում ձեր կատարումները վայելելու:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․- Այս պահի դրութեամբ  Արքայական օպերայի հետ ունեմ նոր պայմանագիր` մասնակցելու 2023-24 թթ․ թատերաշրջանի բացմանը: Մինչ այդ 10 ներկայացումների հրաւէր ունեմ Գլայնբուրգից, Դոնիցետտիի «Սիրոյ Ըմպելիքը» օպերայում, որը պէտք է տեղի ունենար 2019 թուականին, բայց Կովիդի պատճառով տեղափոխուեց 2022-23 թատերաշրջանի Ապրիլից մինչեւ Յունիս ամիսները:

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Ինչպե՞ս է ընթանում հայրենի օպերայի հետ ձեր ստեղծագործական համագործակցութիւնը, ի՞նչ համատեղ ծրագրեր կան:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․- Նախ պիտի ասեմ, որ ես մեր ազգային օպերայի մեներգիչներից մէկն եմ, ուստի պարտաւոր եմ տարեկան գոնէ երեք ներկայացման մասնակցել: Օգոստոսի 3ից ես Լոնդոնում եմ եղել, բայց տեղեկացայ, որ մայէստրօ Կարէն Դուրգարեանը վերադարձել է օպերային թատրոն` որպէս տնօրէնի պաշտօնակատար: Օպերային թատրոնը, դրա կառավարման մեթոդը ես համեմատում եմ պետութեան հետ: Այս պահին մենք ունենք մի պետութիւն, որը դժուարին ու ծանր վիճակում է, այս իրավիճակում ես չեմ տեսնում եւ պատկերացնում հզօր թատրոն: Դժուար է, որովհետեւ ամէն ինչ կապուած է ֆինանսների, միջավայրի եւ ընդհանուր մթնոլորտի հետ: Իհարկէ, այս ամէնը խախտուած է մեր երկրում, բայց յոյս ունեմ, որ դա շուտով կը կարգաւորուի: Այսօր մեզ պակասում է սէրը, ես չափազանց կարեւորում եմ այդ գեղեցիկ եւ սուրբ զգացումը, սէրը իրար հանդէպ, սէրը մեր գործի հանդէպ, սէրը եւ անկեղծութիւնը ինքներս մեր հանդէպ: Մեզանում պակասում է սէրը, իմ կարծիքով: Այս տարի թատրոնների խաղաշրջանը բացուելուց ի վեր` ես շատ զբաղուած կը լինեմ արտերկրում, պայմանագրերը շատ են: Իսկ համաճարակի ժամանակ յաճախ էի ելոյթներ ունենում Հայաստանում:

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Լոնդոնի դժուարահաճ եւ բարձրաճաշակ երաժշտագէտները միաձայն գովաբանել են ձեր վերջին դերակատարումները: Առհասարակ դուք հետեւո՞ւմ էք մամուլի արձագանգներին, կարեւորո՞ւմ էք արդեօք մասնագիտական գնահատականը:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․- Ես պիտի անկեղծ լինեմ, անշուշտ շատ հաճելի է, երբ գրում են դրական գնահատականներ, այդուհանդերձ, այնքան էլ չեմ կարեւորում այդ ամէնը: Բացատրեմ ինչո՞ւ: Այն պատճատով չէ, որ ինձ չի հետաքրքրում քննադատների կարծիքը, բայց չէ՞ որ այն, ինչ գրում են, դա ընդամէնը մէկ անձի սուբյեկտիւ (ենթակայական) կարծիքն է: Անհնար է բոլորին դուր գալ, բայց եթէ դրական գնահատականներ են հրապարակուել, դա իրօք շատ հաճելի է: Յատկապէս ոգեւորիչ էին օրինակ, «Գարդիան» թերթի յօդուածները սկզբում «Ռիգոլետտօ»ի, յետոյ «Լա Տրաւիատա»ի մասին, «Թայմզ» օրաթերթի ու մասնագիտական մամուլի յօդուածները, եւ այլն: Իհարկէ, երբ նման կարծիքներ են հրապարակւում ` ուրախալի է եւ հրապտանալու տեղիք է տալիս:

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Ի՞նչ կ՛ասէիք հայրենի մամուլի մասին, Հայաստանում ի՞նչ արձագանգ եղաւ ձեր միջազգային նուաճումների կապակցութեամբ:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․- Հայ լրատուականի մասին կ՛ասեմ երկու բառ․ ես շատ մտահոգ եմ, անկեղծ ասած: Այս տենդեցը (միտումը) առկայ է մեր երկրում ե՛ւ լրատուականի, ե՛ւ հասարակութեան մէջ: Ես իսկապէս մեծ ցաւ եմ ապրում, որ գրեթէ բոլորը, կարծես դարձել են քաղաքական գործիչներ, վերլուծաբաններ: Այնքան ցածր որակի նիւթեր են հրապարակում սոցցանցերում (ընկերային ցանցերու վրայ), միշտ զարմանում եմ, քանի որ ինքս «Ֆէյսբուք»ում բազմաթիւ լրագրող ընկերներ ունեմ: Անհասկանալի է, թէ ինչու ոչ մի լրագրող չի արձագանգում հայ արուեստագէտների նուաճումներին: Այս տարի ես մասնակցել եմ Արքայական օպերայի թատերաշրջանի բացմանը, մայէստրօ Անտօնիօ Պապպանոյի ղեկավարութեամբ, ով համաշխարհային հեղինակութիւն է, բայց Հայաստանում ոչ մի լրագրող չի անդրադարձել: Ասեմ նաեւ, որ ինձանից առաջ մեր հրաշալի սոպրանօ Յասմիկ Գրիգորեանը` լեգենդար տենոր Գեղամ Գրիգորեանի դուստրը, այս թատրոնում դեբիւտ ունեցաւ, այն ժամանակ էլ, Հայաստանի մամուլը չարձագանգեց: Ինչո՞ւ մեր լրատուամիջոցները ուշադիր չեն մշակոյթի հանդէպ: Ինչպէս ասում են` մենք մեր երկրի մշակոյթի դեսպաններն ենք: Ես կարծում եմ, որ մենք քիչ չենք աշխատում մեր երկրի, ազգի համար:

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Սա պէտք է ուղղորդուի մշակոյթի նախարարութեան, օպերայի տնօրինութեան կողմից, քանի որ հայ մշակոյթը մեր ամենակարեւոր ու հիմնաքարային արժէքներից է, իսկ ձեր կարգի եւ որակի արուեստագէտները այն ներկայացնում են աշխարհին:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․- Միանշանակ համաձայն եմ ձեզ հետ, սակայն ցաւալի է, որ մշակոյթի նախարարութիւնը, պետական այրերը, օպերային թատրոնի ղեկավարութիւնը դա չեն գիտակցում: Սա ցաւալի իրողութիւն է: Նրանք պնդում են, որ օպերային արուեստը շատ թանկ հաճոյք է, եւ հարկաւոր է տոմսերի գները բարձրացնել, հրաւիրատոմսեր չբաժանել: Լաւ, բայց ինչպէ՞ս պէտք է դա իրականացնել: Անհրաժեշտ է հրապարակել ու լրատուական կայքերով տարածել, որ, օրինակ, Գէորգ Յակոբեանը` մեր լաւագոյն բարիտոններից մէկը, ելոյթ է ունենում Հռոմում եւ Մեծ թատրոնում, կամ Լիպարիտ Աւետիսեանը երգում է Լոնդոնի Արքայական օպերայում, իսկ շուտով հայ հանդիսատեսը հնարաւորութեօ կ՛ունենայ նրանց լսելու հայրենի օպերային թատրոնում, եւ այլն: Շատ տարրական բաներ եմ ասում, բայց սա նոյնպէս կը նպաստի տոմսերի գնաճին, ինչպէս նաեւ որակի ապահովմանը: Սրանք գլոբալ (ընդհանուր) խնդիրներ են, որոնց մասին պէտք է մտածենք բոլորով:

ՅԱՍՄԻԿ ՍԷՅՄՈՐ․- Ի տարբերութիւն Հայաստանի հանդիսատեսի` Սփիւռքի ցանկացած գաղթօջախում հայազգի հանդիսատեսը զարմանալիօրէն սակաւաթիւ է: Ի՞նչ կ՛ասէիք ձեր սփիւռքահայ հանդիսատեսի մասին:

ԼԻՊԱՐԻՏ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ․– Ես ինձ իրաւունք չեմ կարող վերապահել արտայայտուելու բոլոր երգիչների կողմից, ուրեմն կը խօսեմ իմ անունից: Արդէն հինգ-վեց տարի ես երգում եմ աշխարհի լաւագոյն բեմերում, տարբեր քաղաքներում` Ցիւրիխ, Դրեզդեն, Համբուրգ, Բեռլին, Քէօլն, Մոսկուա, Սիդնէյ, Նիւ Եորք եւ այլն: Մատներիս վրայ կարող եմ հաշուել, թէ քանի հայի եմ հանդիպել: Արուեստի հարցերով պէտք է զբաղուեն լրատուականները, մշակոյթի նախարարութիւնը, որպէսզի հայ դեսպանատները նոյնպէս տեղեկանան: Դա մշակոյթի աշխատողների պարտականութիւնների մէջ պէտք է մտնի: Իմ ասածը պէտք է ընկալուի ոչ որպէս քննադատութիւն: Եթէ մենք խօսում ենք կայուն արժէքների մասին, ազգային համախմբուածութեան մասին, պէտք է բաձրաձայնենք այս բացթողումները ու փորձենք շտկել: 

Այս անմիջական հարցազրոյցի յաջորդ օրը ինձ վիճակուեց ներկայ գտնուել Արքայական օթատրոնի «Լա Տրաւիատա»ի ընթացիկ ներկայացմանը` Լիպարիտ Աւետիսեանի եւ Քրիստինա Մխիթարեանի մասնակցութեամբ: Այդ երեկոյ ներկայ էին նաեւ սրբազան Հովակիմ Մանուկեանը, Մեծ Բրիտանիայում Հայաստանի արտակարգ եւ լիազօր դեսպան Վարուժան Ներսիսեանը իր տիկնոջ հետ, մի քանի անգլիաբնակ հայեր: Լեփ-լեցուն համերգասրահում տիրում էր երեքժամեայ քար լռութիւն, որը պարբերաբար ընդհատւում էր մենակատարներին քաջալերող երկարատեւ ծափահարութիւններով: Ամէն ինչ տեսած ու լսած անգլիացի հանդիսատեսին դժուար է հաճոյանալ, ուստի ինձ հետաքրքիր էր կողքիս նստած տարեց զոյգի կարծիքը` հայ մենակատարների ելոյթի վերաբերեալ: «Արդէն մի քանի տասնեակ տարի ես ու ամուսինս օպերայում բաժանորդագրութիւն ունենք: Սա իմ անենասիրած օպերան է, մենք վայելել ենք «Լա Տրաւիատա»ի տասնեակ կատարումնէր, եւ այս մէկը լաւագոյններից է», մեծ խանդավառութեամբ բացականչեց կողքիս այլպէս զուսպ եւ քչախօս անգլուհին:

Լիպարիտ Աւետիսեանի հետ այս հարցազրոյցը, թող լինի առաջին քայլը` արձանագրելու հայ օպերային աստղի յաղթարշաւը բրիտանական մայրաքաղաքում: Ակնկալելով, որ մօտ ապագայում սփիւռքհայ հասարակութիւնը աւելի մեծ խանդավառութեամբ զօրավիգ կը կանգնի հայ արուեստագէտներին, ովքեր այսօր արարում են մեր կողքին` չափազանց խրթին պատմական ժամանակներում: