ԵՐԵՒԱՆ.- «Երկիր»ի զրուցակիցն է ՀՅԴ Հայ դատի Եւրոպայի գրասենեակի գործադիր տնօրէն Հեղինէ Էվինեանը:
«ԵՐԿԻՐ».- Տիկին Էվինեան, Հայ Դատի Եւրոպայի գրասենեակը Սեպտեմբերի 27ին Ադրբեջանի կողմից սանձազերծուած ագրեսիայի (յարձակումի, Խմբ.) ընթացքում մեծ աշխատանք իրականացրեց, որը շարունակւում է նաեւ զինադադարի եռակողմ յայտարարութեան ստորագրումից յետոյ: Երկու օր առաջ էլ տեղեկացանք, որ Եւրոպական Խորհրդարանի երեք պատգամաւորներ հանդէս են եկել «Լեռնային Ղարաբաղի հետ բարեկամութեան եւ համերաշխութեան խումբ» ստեղծելու նախաձեռնութեամբ: Կը մանրամասնէ՞ք խօսքն ինչի մասին է:
ՀԵՂԻՆԷ ԷՎԻՆԵԱՆ.- Դեռեւս կազմաւորման եւ ընդլայնման փուլում գտնուող այս բարեկամութեան խմբի նպատակը, Եւրոպական Խորհրդարանում (ԵԽ) արցախահայութեան իրաւունքները պաշտպանելն է, ինչպէս նաեւ Եւրոպական Միութեան գործադիր մարմիններին՝ մասնաւորապէս արտաքին գործողութիւնների ծառայութեանը, Եւրամիութեան խորհրդին կամ Եւրայանձնաժողովին, այս համատեքստում (պարունակ, Խմբ.) հարցումներ ուղղելը եւ այսպիսով, անհրաժեշտութեան դէպքում, ինչ-որ տեղ ճնշում գործադրելը: Այսպիսի բարեկամութեան խմբերը չունեն պաշտօնական կարգավիճակ, բայց ակտիւ (աշխուժ, Խմբ.) աշխատելու դէպքում կարող են լաւ հարթակ լինել Եւրոպական Խորհրդարանում կարեւոր հարցեր բարձրացնելու, խորհրդաժողովներ եւ այլ միջոցառումներ կազմակերպելու համար: Ի հարկէ, ԵԽում պատգամաւորների այսպիսի կորիզ ունենալը առաջին հերթին կարեւոր է ընդունուող բանաձեւերում նպաստաւոր դիրքորոշումներ արձանագրելու համար: Սա առաջին անգամը չէ, որ Եւրոպական Խորհրդարանում Արցախի հետ բարեկամութեան խումբ է ձեւաւորւում. անցեալ օրէնսդրական շրջանում եւս՝ 2014–2019թթ. ստեղծուել էր այսպիսի խումբ, որի հետ անմիջական համագործակցութիւն ենք ունեցել եւ տարբեր նախաձեռնութիւններ իրականցրել: Եւրախորհրդարանի՝ 2019ի ընտրութիւններից յետոյ խումբը վերակազմելու անհրաժեշտութիւն կար:
Եւրոպայի Հայ Դատի Գրասենեակը սերտ համագործակցութիւն ունի նոր խմբի նախաձեռնող բոլոր երեք պատգամաւորների հետ (օրինակ մեր հրաւէրով պարոն Ալֆոնսին եւ պարոն Վան Դալենը մասնակցել եւ ելոյթ են ունեցել նաեւ Բրիւսէլում տեղի ունեցած բազմահազարանոց ցոյցին՝ ի պաշտպանութիւն Արցախի, տիկին Գիյոմի հետ նոյնպէս տարբեր առիթներով համագործակցել ենք): Անշուշտ ջերմօրէն ողջունում ենք իրենց այս նշանակալի նախաձեռնութիւնը՝ ի պաշտպանութիւն ճշմարտութեան եւ արդարութեան: Հիմնադիր անդամներին օժանդակելու ենք բարեկամութեան խմբի ընդլայնման հարցում եւ ամէն կերպ պէտք է աջակցենք, որպէսզի խումբը ակտիւ աշխատանք տանի Եւրոպական Խորհրդարանում
«ԵՐԿԻՐ».- Հարց: Կարո՞ղ էք առանձնացնել այս ընթացքում ՀՅԴ Եւրոպայի Հայ դատի գրասենեակի կողմից կատարուած աշխատանքի արդիւնք հանդիսացող ամենակարեւոր ձեռքբերումներից մի քանիսը:
ՀԵՂԻՆԷ ԷՎԻՆԵԱՆ.- Պատասխան: Սեպտեմբերի 27ից ի վեր ստեղծուել է դժուար մի կացութիւն, երբ պէտք է աշխատենք եւ այժմ էլ աշխատում ենք տարբեր ուղղութիւններով. օրինակ՝ Եւրոպայում քաղաքական եւ լրատուական շրջանակներում իրազեկման աշխատանք տանելով, ինչպէս նաեւ համայնքային նախաձեռնութիւններին ակտիւօրէն աջակցելով: Գիտէք, ստեղծուած իրավիճակում դժուար է խօսել ձեռքբերումներից: Այնուամենայնիւ, Եւրոպայի Հայ Դատի գրասենեակն իր կարեւոր ներդրումն է ունեցել օրինակ, որպէսզի Եւրոպական Խորհրդարանի Հոկտեմբերի լիագումար նիստին ընդառաջ պատգամաւորները լիովին տեղեկացուած լինէին Արցախում զարգացումների մասին եւ իրենց յստակ ճնշող մեծամասնութիւնը հրապարակայնօրէն պաշտպանի արցախահայութեան իրաւունքները՝ դատապարտելով Ադրբեջանին եւ Թուրքիային: Բազմաթիւ եւրապատգամաւորների կողմից քննադատական բաց նամակներ են յղուել բարձր յանձնակատար Ժոզեպ Բորելին՝ կոչ անելով նաեւ սանկցիաներ (պատժամիջոցներ, Խմբ.) կիրառել Ադրբեջանի եւ Թուրքիայի նկատմամբ: Եւրոպայի Հայ Դատի գրասենակը նաեւ ակտիւ աշխատել է, որպէսզի Բելգիայի տարբեր խորհրդարանների կողմից, այդ թւում նաեւ դաշնային խորհրդարանի, ընդունուի բաւականին ուժեղ, հայանպաստ բանաձեւ, որն ի թիւս այլ կարեւոր շեշտադրումների, Ադրբեջանին կոչ է անում զօրքերը դուրս բերել Արցախից: Նպաստաւոր բանաձեւեր են ընդունուել նաեւ Ֆլամանական եւ Վալոնիայի խորհրդարանների կողմից: Ֆրանսիայի մեր յանձնախումբը եւ գործիչները եւս շօշափելի աշխատանք են կատարել Ֆրանսիայի Ծերակոյտի եւ Ազգային Ժողովի ընդունած բանաձեւերի կայացման հարցում: Պատերազմի ընթացքում մեր գրասենեակը ակտիւօրէն օժանդակել եւ կազմակերպել է պատգամաւորների եւ օտարերկրեայ լրագրողների այց Արցախ: Սրանք ի հարկէ մի քանի օրինակներ են:
«ԵՐԿԻՐ».- Մամուլում տեղեկութիւններ տարածուեցին, որ Դեկտեմբերի սկզբին Արցախ էին այցելել բելգիացի ներկայ ու նախկին խորհրդարանականներ, կը մանրամասնէ՞ք այցի նպատակները եւ ընթացքը:
ՀԵՂԻՆԷ ԷՎԻՆԵԱՆ.- Պատուիրակութեան անդամները Բելգիայում Արցախի հետ ֆրանսախօս բարեկամութեան խմբի անդամներ են, որոնք առաջին անգամը չէ, որ Արցախում էին: Դեռեւս 2013ից ի վեր, Եւրոպայի Հայ Դատի գրասենեակն ակտիւօրէն աշխատել է Եւրոպայում՝ տուեալ պարագայում Բելգիայում, Արցախի հետ հասարակական եւ քաղաքական գործիչներից բաղկացած բարեկամութեան խմբերի ստեղծման եւ կայացման վրայ: Այսինքն՝ այս պատուիրակութեան բոլոր անդամները Արցախի իսկական եւ սրտացաւ բարեկամնր են, ովքեր եկել էին ասելու, որ իրենք յատկապէս այս դժուարին շրջանում իրենց ընկերներին մենակ չեն թողնում եւ պատրաստ են արցախցիներին նեցուկ լինել: Բացի այդ, այս այցն ունէր նաեւ շատ գործնական նպատակ պատգամաւորների համար, այն է՝ տեղում ծանօթանալ իրավիճակին, հասկանալ թէ ինչի կարիք կայ, որպէսզի յետագայում իրենց քայլերն աւելի նպատակային լինեն եւ Բելգիա վերադառնալուց յետոյ օգնութիւնն աւելի ճիշդ կազմակերպեն՝ կը լինի դա շինարարութեան ոլորտում աջակցելով, դեղորայք տրամադրելով թէ այլ կերպ: Ի հարկէ, իրենք նաեւ շարունակելու են բարձրաձայնել արցախահայութեան իրաւունքների մասին:
«ԵՐԿԻՐ».- Եւ վերջում, որո՞նք են Եւրոպայի Հայ Դատի գրասենեակի գործունէութեան հիմնական ուղղութիւններն այս պահին եւ ի՞նչ արդիւնքների սպասել մօտ ապագայում:
ՀԵՂԻՆԷ ԷՎԻՆԵԱՆ.- Անշուշտ Արցախը շարունակելու է գլխաւոր տեղ զբաղեցնել Հայ Դատի Եւրոպայի գրասենեակի եւ յանձնախմբերի օրակարգում: Ստեղծուած նոր իրականութիւնը եւ իրավիճակը հաշուի առնելով` պէտք է ի հարկէ վերանայենք մեր անելիքները՝ արցախահայութեան իրաւունքներն արդիւնաւէտ պաշտպանելու համար: Ամէն ինչ դեռեւս շատ թարմ է եւ ժամանակ է անհրաժեշտ: Այսօր մեր գերխնդիրը Արցախի մեր հայրենակիցների անվտանգութիւնն է: Այսինքն՝ ցանկացած քայլ, որ ձեռնարկենք, պէտք է միտուած լինի մեր հայրենակիցների անվտանգութեան եւ բարեկեցութեան ապահովմանը: Պէտք է ամէն ինչ անենք, որպէսզի Արցախի այս մնացած հատուածը շարունակի մնալ հայկական, որպէսզի մէր հայրենակիցներն ուզենան ապրել հայրենի հողում եւ շէնացնել այն: Պէտք է հետեւողականօրէն աշխատենք, որպէսզի վէրքերը սպիանան եւ աւելի ուժեղացած ոտքի կանգնենք: Եւ ի հարկէ պէտք է հետամուտ լինենք, որ յետագայ բանակցութիւնների ընթացքում Արցախի ժողովրդի ազատ ինքնորոշման իրաւունքն իրացուի՝ որպէս անվտանգութեան երաշխիք: Իսկ մօտ ապագայում պատրաստւում ենք նաեւ տարբեր տեսակի նիւթական օժանդակութեան ծրագրերի վրայ աշխատել՝ մեր եւրոպացի բարեկամների շրջանակների հետ միասին: Կը շարունակենք նաեւ կազմակերպել եւրոպական տարբեր պատուիրակութիւնների այցելութիւններ դէպի Արցախ: