ՍՊԱՀԱՆ.- Վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան եւ տիկին Աննա Յակոբեան Հինգշաբթի, 28 Փետրուարին այցելեցին Սպահանի Սուրբ Ամենափրկիչ վանական համալիր, ուր զանոնք դիմաւորեց Սպահանի Հայոց թեմի առաջնորդ Սիփան եպս. Քէչէճեան:
Վարչապետ Փաշինեանի գլխաւորած պատուիրակութիւնը շրջեցաւ վանական համալիրին մէջ եւ ծանօթացաւ թանգարանի պատմութեան: Այնուհետեւ ան այցելեց Սպահանի «Արարատ» ակումբը եւ հանդիպեցաւ տեղւոյն հայ համայնքի հազարաւոր ներկայացուցիչներուն հետ:
Փաշինեան ողջունեց «Նոր Ջուղայի հպարտ հայութեան հպարտ քաղաքացիները»:
«Իրօք սա հայութեան համար մի պատմական օջախ է եւ քաղաքական, աշխարհաքաղաքական հանգամանքների բերումով Հայաստանի Հանրապետութեան բնակչութեան մի հսկայական մասը յայտնուեց Սպահանում եւ հիմնադրեց Նոր Ջուղան: Ըստ էութեան, այո, մարդիկ դառնացած լքեցին Հայաստանը, բայց Նոր Ջուղան դարձաւ հայ ժողովրդի մշակութային վերածննդի մի իսկական օջախ», յայտնեց Փաշինեան՝ աւելցնելով. «Ուրախ եմ տեսնել այն մթնոլորտը, որ առկայ է Նոր Ջուղայի, Թեհրանի, Փարիզի, Քէօլնի հայութեան շրջանում, այն բացառիկ ազգային միասնութիւնը, որ ունենք Հայաստանի Հանրապետութիւնում տեղի ունեցած ոչ բռնի, թաւշեայ, ժողովրդական յեղափոխութիւնից յետոյ:
Համոզուած եմ, որ այդ ժողովրդական յեղափոխութիւնը դուք համարում էք ձեր անձնական յաղթանակը, որովհետեւ դա ժողովրդի յաղթանակն է, հայ ժողովորդի իւրաքանչիւր զաւակ ներդրում ունի այդ յաղթանակում: Ուզում եմ շնորհակալութիւն յայտնել ձեր քաղաքացիական յաղթանակի համար, որովհետեւ բոլորով մեծ քայլ ենք կատարել, որ մեր երազանքները դառնան իրականութիւն»:
Վարչապետը շարունակեց՝ ըսելով. «Միշտ մտածել եմ, որ հայութեան խնդիրն է ի վերջոյ այնպէս անել, որ որպէս ժողովուրդ կարողանանք յաղթահարել այն պատմական ցիկլը (շրջանակը-Խմբ.), որը մեզ ուղեկցում է Արշակունիների ժամանակներից: Ո՞րն է այն. դա պետականութեան կորստի անընդհատ շրջապտոյտն է, երբ մենք, ըստ էութեան, Արշակունիների դինաստիայի (թագաւորական ընտանիքի-Խմբ.) անկումով երկար ժամանակով ընդհատեցինք պետականութիւն ունենալու մեր պատմութիւնը:
Երբ մտածում եմ մեր հաւաքական պատմական առաքելութեան մասին՝ առաջին միտքս այն է, որ միասին յաղթահարենք այն ցիկլը, երբ կորցնում ենք պետականութիւնը, երազում դրա մասին, վերականգնում այն, նորից կորցնում:
Պատմական այս համայնքում խօսելով մեր պատմական առաքելութեան մասին՝ պէտք է ընդգծել, որ այն մէկն է՝ սրբագրել մեր իսկ պատմութիւնը եւ դրա տրամաբանութիւնը: Նոր Ջուղայի համայնքի ներկայացուցիչը նոր բուռն ծափերի ներքոյ յայտարարում էր, որ իրենց երազանքը Հայաստան վերադառնալն է ու այդպիսով նա եւս խօսում է մեր պատմութիւնը սրբագրելու մասին:
Դուք այստեղ յայտնուել էք, երբ մեր պետութիւնն ուժեղ չի եղել մեր նախնիներին պաշտպանելու համար: Վերջերս յաճախ յիշատակում եմ Պապ թագաւորին, որովհետեւ մտածում եմ՝ ո՞րն է այն ժամանակը, երբ մեր պատմութիւնը ծռուեց, մեզ դրեց անընդհատ աղէտների առաջ կանգնելու շրջապտոյտի մէջ: Ես մտածում եմ, որ դա հէնց Պապ թագաւորի ժամանակներն էին, երբ ունէինք իսկապէս հնարաւորութիւն փոխել Հայաստանի եւ հայ ժողովրդի կարգավիճակը:
Այդ ժամանակներից էլ ինչ որ բան սխալ գնաց, որովհետեւ այն ժամանակ այնքան էլ ընկալունակ չէինք տեղի ունեցող իրադարձութիւնների պատմականութեան վերաբերեալ, միասնական չէինք, չունէինք միասնական գիտակցութիւն:
Մեր հազարամեայ փորձութիւնները հասցրել են մեզ մի հանգրուանի, որ մենք որպէս ժողովուրդ հասունացել ենք ունենալու հզօր պետութիւն: Մենք պէտք է ամուր պահպանենք մեր ինքնութիւնը, անսասան միասնութիւնը եւ տուրք չտանք օտարամոլութեանը, թոյլ չտանք, որ Հայաստանի Հանրապետութիւնում գործեն քաղաքական գործիչներ, որոնք աւելի շատ օտարերկրեայ գործակալներ են, քան իրենց սեփական երկրի քաղաքացիներ:
Մենք որպէս ժողովուրդ այլեւս թոյլ չենք տալու դաւադրութիւններ մեր պետականութեան նկատմամբ, թոյլ չենք տալու որեւէ մէկին մեզ օգտագործել որպէս մանրադրամ իր աշխարհաքաղաքական խաղերի մէջ, թոյլ չենք տալու, որ մեր իսկ եղբայրներին օգտագործեն մեր պետութիւնն աւերելու, քանդելու, թուլացնելու համար: Որովհետեւ սա հայ ժողովրդի միասնութեան բացառիկ ժամն է եւ մենք պէտք է վերադառնանք 374 թուական ու թոյլ չտանք Պապ թագաւորի սպանութիւնը՝ ամենամեծ դաւադրութիւնը մեր ժողովրդի նկատմամբ:
Մենք թոյլ չենք տալու որեւէ մէկի մտքով անցնի, որ Հայաստանի Հանրապետութիւնը եւ Արցախի Հանրապետութիւնը կարող է մեր ձեռքից խլել, որովհետեւ մենք Հայաստանի Հանրապետութեան հպարտ քաղաքացիներ ենք, Արցախի Հանրապետութեան հպարտ քաղաքացիներ ենք, մենք Տիգրան Մեծի ժառանգներն ենք, մենք Պապ թագաւորի ժառանգներն ենք եւ մենք ուղղելու ենք այն պատմութիւնը, որ խլուել է մեր ձեռքից», յայտարարեց վարչապետը: