«ԳԱՆՁԱՍԱՐ»Ի ԽՄԲԱԳՐԱԿԱՆ
Մարտ ամսուան երկրորդ կիսուն Հայաստանի եւ հայութեան առնչուող ամենակարեւոր եղելութիւնները Արցախի նախագահին եւ պետական ներկայացուցիչներուն քաղաքական եւ ներհայկական հանդիպումներն ու այցելութիւններն էին:
Գլխաւոր նորութիւնը Արցախի նախագահին ու անոր ընկերակցող պատուիրակութեան Միացեալ Նահանգներու մայրաքաղաք այցելութիւնն էր, յատկապէս ելոյթ ունենալը երկրի օրէնսդիր կառոյցին՝ Քոնկրեսի շէնքին մէջ:
Ծերակոյտի անդամներ եւս ելոյթ ունենալով՝ ընդգծեցին, որ անհրաժեշտ է Արցախի միջազգային ճանաչումին նոր որակ հաղորդել, որովհետեւ Արցախը ժողովրդավարական երկիր է, ընտրած է զարգանալու իր ինքնուրոյն ուղին եւ արժանի է միջազգային ճանաչումի:
Նախագահ Բակօ Սահակեանը Միացեալ Նահանգներու Ազգային շահերու կեդրոնին մէջ հանդիպում մը ունեցաւ նաեւ փորձագիտական շրջանակներու հետ, ուր հանդէս գալով՝ խօսեցաւ Արցախի պատմութեան, հայեցի դիմագիծին, հակամարտութեան ծագման, պետականութեան կառուցման փուլերուն եւ տարածաշրջանային հարցերուն ու բանակցութիւններուն մասին՝ լուսարձակի տակ առնելով Ատրպէյճանի յարձակողապաշտ քաղաքականութեան տուեալները, զուգահեռաբար ընդգծելով բանակցութիւններու կողմ ըլլալու եւ մարդկային իրաւունքներու նկատմամբ յարգանք դրսեւորելու Արցախի կողմնորոշումը:
Արցախի նախագահին այցելութիւնը Միացեալ Նահանգներ՝ անոր միջազգային ճանաչման ուղիին վրայ կարեւոր քայլ մը կը համարուի քանի մը պատճառով: Նախ, որովհետեւ այդ այցելութիւնը, ներհայկական ծիրէն դուրս, քաղաքական այցելութիւն էր, որ կը միտէր Միացեալ Նահանգներու ծերակուտականները ծանօթացնել Արցախի պետականութեան կառուցման փուլերուն, արցախեան տագնապի էութեան ու բանակցային գործընթացին մէջ Արցախի պետութեան տեսակէտներուն՝ հետագային ապահովելու համար նաեւ Արցախի մասնակցութիւնը տագնապի լուծման բանակցութիւններուն:
Այլ յատկանշական իմաստ կը զգենուր նախագահ Բակօ Սահակեանի Լիբանան այցելութիւնը՝ նախագահելու Հայաստանի հիմնադրութեան 100ամեակին նուիրուած համահայկական առաջին ձեռնարկին, որ կազմակերպուած էր Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան կողմէ, ապա մասնակցութիւնը՝ «Արցախ Ռուց Ինվեսթմընց»ի հանդիպում-ընդունելութեան եւ «Արցախ 2028» խորհրդաժողովին, որուն առնչուող հեռանկար ու պատկերացում կազմելու նպատակով այս տարուան աշնան Ստեփանակերտի մէջ պիտի գումարուի խորհրդաժողով մը՝ բարեսիրական ու հասարակական տարբեր կազմակերպութիւններու, գործարար շրջանակներու մասնակցութեամբ, որպէսզի Արցախի մէջ մշակուին յառաջիկայ տասը տարուան համար ռազմավարական նշանակութիւն ունեցող կարեւոր ծրագիրներ, որոնք պիտի նպաստեն երկրին բարգաւաճման ու հզօրացման:
Ներհայկական առումով, Արցախի նախագահին հանդիպումները Միացեալ Նահանգներու եւ Լիբանանի հայ համայնքի ներկայացուցիչներուն հետ խթան կը հանդիսանային վերաշխուժացնելու Արցախի պետականութեան զարգացման ի նպաստ ծրագիրները:
Այս այցելութիւններուն գումարենք 15 Մարտին աշխատանքային այցելութեամբ Աւստրալիա գտնուող Արցախի Հանրապետութեան պետական նախարար Արա Յարութիւնեանին գլխաւորած պատուիրակութեան այցելութիւնը՝ Նիւ Սաութ Ուէյլզի խորհրդարան: Պետական նախարարին քաղաքական հանդիպումները կազմակերպուած էին ՀՅԴ Աւստրալիոյ Կեդրոնական կոմիտէին եւ Հայ Դատի յանձնախումբին գործօն աջակցութեամբ: Հանդիպումներուն յաջորդող օրերուն Նիւ Սաութ Ուէյլզի Հայաստան-Աւստրալիա բարեկամութեան խորհրդարանական խմբակը վաւերացուց բանաձեւ մը, որուն համաձայն, ընդունեց Արցախի ժողովուրդին ինքնորոշման իրաւունքը եւ կոչ ուղղեց դաշնակցային կառավարութեան՝ պաշտօնապէս ճանչնալու Արցախի Հանրապետութեան անկախութիւնը եւ զօրացնելու կապերը անոր հետ:
Վերոյիշեալ տողերուն միտք բանին այն է, որ Արցախի ճանաչելիութիւնը քայլ առ քայլ ապահովելու, պետականութիւնը զարգացնելու գործնական քայլեր կ՛որդեգրուին: Այդ քայլերը կ՛ընթանան Արցախ-Հայաստան-Սփիւռք գործակցութեամբ, յատկապէս՝ Հայ Դատի գրասենեակներու հետեւողական աշխատանքով, ինչ որ, խօսքի սահմաններէն անդին, մէկ կողմէ ձեւ ու մարմին կու տայ Հայաստան-Արցախ-Սփիւռք եռամիասնութեան գաղափարին, միւս կողմէ, կ՛ամրապնդէ Արցախի Հանրապետութեան քաղաքական կապերը՝ չզիջելով զարգանալու Արցախի ուղին, հետաքրքրութիւն ստեղծելով Միացեալ Նահանգներու ծերակուտականներուն կամ նոյնիսկ Լիբանանի գործարար շրջանակներուն մօտ՝ Արցախ այցելելու եւ շրջանցելու Ատրպէյճանի սպառնալիքներն ու Արցախը մեկուսացնելու ծրագիրները:
Յարաբերական հետեւողական աշխատանքի արդիւնք են այսպիսի քայլերը, որոնք հետագային նոր ծաւալներով կրնան շարունակուիլ ու զարգանալ՝ Արցախի միջազգային ճանաչումին կայուն ենթահողը ստեղծելով եւ բանակցութիւններուն հանդէպ Ատրպէյճանի անլրջութիւնը մերկացնելով: