
ՌՈՒԶԱՆ ԻՇԽԱՆԵԱՆ
ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ, «Ապառաժ».- Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնն Արցախի Հանրապետութիւնում իշխանութեան մաս է կազմում եւս երկու քաղաքական ուժերի՝ «Ազատ Հայրենիք»ի եւ «Արցախի Ժողովրդավարական կուսակցութեան» հետ միասին: ՀՅԴ Արցախի կառոյցն ամենատարբեր առիթներով յայտարարել է, որ Արցախում Դաշնակցութիւնն իշխանութեան մաս կազմելով՝ կրում է իշխանութեան մէջ գտնուելու պատասխանատուութեան իր չափը:
Անշուշտ, առաջին հերթին կրում է քաղաքական պատասխանատուութիւն:
ՀՅԴ Արցախի Կենտրոնական կոմիտէի գործունէութեան երկամեայ շրջանի աւարտին կառոյցի ղեկավար Դաւիթ Իշխանեանի հետ մեր զրոյցը ծաւալուեց կուսակցութեան արտաքին քաղաքական ուղեգծի, Հայ Դատի յանձնախմբերի հայրենանուէր գործունէութեան, ինչպէս նաեւ մեր հանրապետութիւնում առկայ հիմնահարցերի շուրջ:
Հայ Դատի յանձնախմբերի՝ արտաքին ճակատում տարուող աշխատանքն արժեւորելիս Դ. Իշխանեանը մատնանշում է Եւրոպայի Հայ Դատի գրասենեակը: Նման գրասենեակ Եւրոպայում ունենալու որոշումը՝ Դաշնակցութեան կառոյցային աշխատանքը կազմակերպելու տեսանկիւնից դրական պտուղներ է տուել: Հարկ է շեշտել Արցախի Հանրապետութեան նախագահի վերջերս Եւրոպա կատարած այցը, որի շրջանակներում տեղի ունեցած քաղաքական հանդիպումները, ձեռքբերուած պայմանաւորուածութիւններն ու արդիւնաւէտ աշխատանքն անչափ կարեւոր են՝ հեռանկարային համագործակցութեան առումով: Եւրոպական գրասենեակի գործունէութիւնը բոլոր ուղղութիւններով ակնառու է:
Իր ծանրակշիռ դերակատարութիւնն ունի Ամերիկայի Հայ Դատի յանձնախումբը: Անցեալ տարուայ Դեկտեմբերին ԼՂՀ ԱԺ նախագահի այցը Վաշինգտոն, այնտեղ կազմակերպուած հանդիպումներն ու միջոցառումները Հայ Դատի գրասենեակի եւ Արցախի ներկայացուցչութեան նախապատրաստական աշխատանքի արդիւնք էին:
Միջին Արեւելքում կարեւոր օղակ է Լիբանանի Հայ Դատի գրասենեակը: Վերջինս՝ որպէս ակտիւ գործող կառոյց, իր աւանդն ունի ինչպէս տարածաշրջանային, այնպէս էլ համահայկական գործընթացներում: Մոսկուայի գրասենեակը չնայած Հայ Դատի անունով չի գործում, այդուհանդերձ, նրա ազգանպաստ աշխատանքը նոյնպէս գնահատանքի է արժանի:
Աշխարհաքաղաքական մերօրեայ իրողութիւնների համապատկերին, երբ նոր հնչողութիւն են ստանում մեր ազգային արժէքների պահպանման ու զարգացման, Արցախի պետականութեան ճանաչման, Հայաստան-Արցախ-Սփիւռք եռամիասնութեան ամրապնդման հետ կապուած խնդիրները, յատուկ կարեւորութիւն են ստանում Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան դերը եւ նրա քաղաքական ներկայ օրակարգը, ասաց Դ. Իշխանեանը: Հարկ է ճշգրտել քայլերի ուղղութիւնները՝ ապաւինելով սեփական ուժերին, արտաքին աշխարհում բարձրացնելով հայկական գործօնի նշանակութիւնը:
Ի՞նչ կարծիքի է ՀՅԴ Արցախի կառոյցի ղեկավարը Նոյեմբերի 13ին ՀՀ Ազգային ժողովում «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան անկախութիւնը ճանաչելու մասին» օրինագծի շուրջ ծաւալուած քննարկումների մասին, ինչի արդիւնքում ՀՅԴ խմբակցութիւնն օրինագծին կողմ քուէարկեց «Ժառանգութեան» հետ միասին: «Դաշնակցութիւնն այլ կերպ քուէարկել չէր կարող: Բայց արդեօք այն պա՞հն է, երբ կարելի է ճանաչման մասին օրինագիծը Հայաստանի խորհրդարանի օրակարգային հարց դարձնել: Վերջին տարիներին կուսակցութիւնը, որպէս ՀՀի կողմից ԼՂՀ ճանաչման առաջին քայլ, առաջարկում էր երկու հայկական հանրապետութիւնների միջեւ ռազմաքաղաքական դաշինքի կնքում, որի ուղղութեամբ Հայաստանի իշխանութիւնները նախաձեռնեցին որոշակի միջոցներ: Նկատի ունեմ 2008թ. աշնանը ՀՀ ԱԺ նախկին նախագահ Տիգրան Թորոսեանի գլխաւորած պատուիրակութեան այցն Արցախ եւ գործնական քննարկումները մեր խորհրդարանում: Այդ գործընթացը, ցաւօք, մնաց կիսատ: Իմ համոզմամբ՝ այսօր չկան քաղաքական այն նախադրեալները, որոնք կարող են հիմք հանդիսանալ ՀՀ Ազգային ժողովում այդ հարցի քննարկման համար», շեշտեց մեր զրուցակիցը:
Խօսելով մեր երկրի սոցիալ-տնտեսական զարգացման մասին՝ կուսակցական գործիչը վկայակոչեց մի շարք ծրագրեր, որոնք արդէն իրագործման փուլում են: Դրանց շարքում ընդգծուեց Լիբանանում ծնունդ առած մոդելը, որն իրագործւում է «Արի» կազմակերպութեան միջոցով: Սա այն միջուկն է, որի շուրջ կը համախմբուեն աշխարհի տարբեր ծայրերում ապրող ու արարող հայ գործարարներն՝ անկախ իրենց կուսակցական պատկանելութիւնից ու քաղաքական հայեացքներից: Մեր հայրենակիցներին իրար կողքի է կանգնեցրել անկախ պետականութիւնը զարգացնող Արցախում ներդրումներ կատարելու գաղափարը, ընդ որում նպատակը ոչ թէ մեծ շահոյթներ ստանալն է, այլ հայրենիքին օգտակար լինելու ձգտումը, մասնաւորապէս՝ վերաբնակեցուող շրջաններում բնակչութեան համար կեանքի նորմալ պայմանների ստեղծմանն օժանդակելը:
Ազգային անվտանգութեան ռազմավարութիւնը պահանջում է նպատակասլաց պայքար բնակչութեան արտագաղթի դէմ: Գաղտնիք չէ, որ վտանգաւոր երեւոյթն այսօր իր վրայ է սեւեռել հայ հանրութեան ուշադրութիւնը:
Պատասխանելով մեր հարցին՝ ի՞նչ քայլեր է ձեռնարկում Դաշնակցութիւնն այսօրուայ մարտահրաւէրներին՝ գործազրկութեանը, արտագաղթին, սոցիալական ծանր կացութեանը դիմակայելու նպատակով, Դ. Իշխանեանն ասաց, որ իրավիճակը մտահոգիչ է: Վերջին չորս-հինգ ամիսների ընթացքում ՀՅԴ Արցախի կառոյցն իշխանութեան տարբեր օղակների հետ այդ հարցի շուրջ քննարկումներ է ծաւալել: Նման պարագայում հրամայական է դառնում իրավիճակի յաղթահարմանը միտուած քայլերի որոնումը: Բոլոր դժուարութիւնները հնարաւոր է յաղթահարել, եթէ մէկտեղուեն պետական, քաղաքական ու հասարակական ուժերը:
Անդրադառնալով Արցախի Հանրապետութեան ճանաչման ուղղութեամբ միջազգային հանրութեան շրջանում տարուող աշխատանքին՝ Դ. Իշխանեանը նշեց, որ 2011թ. կուսակցութեան վերջին ընդհանուր ժողովից յետոյ ընդունուած բանաձեւի կէտերից մէկը ճանաչման գործընթացին նոր թափ եւ նոր լիցք հաղորդելն է: Այս առումով նկատելի է վերջին 2-3 տարիներին Սփիւռքում կուսակցութեան համապատասխան կառոյցների եւ մասնաւորապէս Հայ Դատի գրասենեակների կողմից իրականացուած աշխատանքների արդիւնքը: Աւստրալիայի Նոր Հարաւային Ուելս նահանգի կողմից Արցախի Հանրապետութեան անկախութեան ճանաչումը, նահանգի օրէնսդիր մարմնի պատգամաւորներից կազմուած պատուիրակութեան այցն Արցախ՝ Աւստրալիայի Հայ Դատի յանձնախմբի ներկայացուցիչների ուղեկցութեամբ եւ յետագայ համագործակցութեան շուրջ ձեռքբերուած պայմանաւորուածութիւններն ասուածի վկայութիւնն են: Նոյնը վերաբերում է ԱՄՆ չորս նահանգների կողմից ԼՂՀ անկախութեան ճանաչմանը, ինչպէս նաեւ Ուրուգուայի Արեւելեան հանրապետութեան հետ փոխգործակցութեան խորացմանն ուղղուած պայմանաւորուածութիւններին: Քաղաքական առումով յիշարժան իրադարձութիւն էր Կալիֆոռնիայի նահանգային ժողովի եւ Լոս Անջելեսի քաղաքային խորհրդի միացեալ պատուիրակութեան այցը մեր հանրապետութիւն, որում անժխտելի է Ուրուգուայում գործող դաշնակցական կառոյցների դերը:
«Այդ ամէնը, բնականաբար, վկայում է կուսակցութեան որդեգրած քաղաքական ուղեգծի մասին, եւ այդ ամէնի մէջ կ՛ուզենայի յատուկ ուշադրութիւն դարձնել այն իրողութեանը, որ Արցախի ղեկավարութեան հետ ՀՅԴն աշխատում է փոխըմբռնման ու փոխվստահութեան մթնոլորտում», յաւելեց դաշնակցական գործիչը:
ԼՂՀ արտաքին քաղաքական օրակարգի թիւ մէկ խնդրի առնչութեամբ մեր զրուցակիցն ասաց, որ Դաշնակցութիւնը՝ որպէս ազգային աւանդական կուսակցութիւն, շարունակելու է հաւատարիմ մնալ ղարաբաղեան հիմնախնդրի խաղաղ կարգաւորման գործընթացում իր որդեգրած սկզբունքներին: Արցախի Հանրապետութիւնն այդ բանակցութիւններում պէտք է հանդէս գայ որպէս լիիրաւ բանակցային կողմ: Եւ չնայած ակնյայտ են բանակցային գործընթացում ստեղծուած փակուղային իրավիճակի պատճառները, այդուհանդերձ, Դ. Իշխանեանի խօսքերով, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների միջնորդութեամբ ընթացող բանակցութիւնները պէտք է շարունակուեն մինչեւ հիմնախնդրի տրամաբանական հանգուցալուծումը: Եւ առանց ղարաբաղեան կողմի մասնակցութեան հիմնախնդրի որեւէ լուծում չի կարող պարտադրուել Արցախի իշխանութիւններին ու ժողովրդին:
Դաշնակցութիւնը գտնում է, որ բանակցային գործընթացում հայկական կողմը մշտապէս պէտք է արծարծի հակառակորդի կողմից օկուպացուած (գրաւուած-Խմբ.) տարածքների՝ Շահումեանի, Գետաշէնի խնդիրը, դրանք պահելով բանակցութիւնների օրակարգում: