ԶՐՈՅՑ- ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ ԿՐԹԱԿԱՆ ԳՈՐԾԻՉ ՎԱՀԷ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆԻ ՀԵՏ

Լոս Անջելեսի Քաղաքային Խորհուրդը Սեպտեմբեր 3ին Գնահատեց Վահէ Մարգարեանի Աւելի Քան 20 Տարուայ Կրթական Վաստակը

ԶԱՐԵՀ ԱՃԷՄԵԱՆ

Երեշաբթի, Սեպտեմբեր 3ին, Լոս Անջելես քաղաքի քաղաքային խորհրդի նիստին, գնահատուեց Սանթա Մոնիքա պողոտայի համայնքի Չարթըր դպրոցի տարիների տնօրէն՝ Վահէ Մարգարեանի աւելի քան 20 տարիների կրթական վաստակն ու բերած նպաստը շրջանի կրթական կեանքին:
Պատուոյ գիրը յանձնելուց առաջ արտայայտուեցին խորհրդականներ Թոմ Լըբանժը եւ Միչ Օֆերըլը, որոնք ներկայացնում են 4րդ եւ 13րդ ընտրաշրջանները:
Խորհրդական Լըբանժը Վահէ Մարգարեանին ներկայացրեց իբրեւ Չարթըր դպրոցների հիմնադիրներից մէկը, որ Հոլիվուդի պէս տնտեսական աննպաստ պայմաններ ունեցող շրջանում ղեկավարել է այնպիսի Չարթըր դպրոց, որը մինչ այսօր լի է աշակերտութեամբ եւ համարւում է շրջանի յաջողակ դպրոցներից մէկը: Լըբանժը դիտել տուեց, որ Սանթա Մոնիքայի դպրոցը Մարգարեանի ղեկավարութեան տարիներին աննախընթաց աճ է արձանագրել թէ աշակերտութեան թուի եւ թէ կրթական մակարդակի իմաստով:
Խորհրդական Օֆերըլ եւս իր հերթին դրուատեց Վ. Մարգարեանին՝ շրջանի կրթական կեանքին բերած դրական իր ներդրումի համար: Վերջում Վահէ Մարգարեանը շնորհակալութիւն յայտնեց քաղաքային խորհրդին եւ խորհրդարանականներին իրեն այս պատուին արժանացնելու համար: Մարգարեանը նաեւ շնորհակալութիւն յայտնեց գործակիցներին, ուսուցչական կազմին եւ դպրոցի ծնողներին, որոնք անցնող տարիներին միշտ նեցուկ են հադիսացել իրեն եւ այսօր եւս իրենց ներկայութեամբ գօտեպնդում եւ խրախուսում են իրեն՝ այս ասպարէզում աշխատելու համար:
***
Վահէ Մարգարեանը Չարթըր դպրոցների ռահվիրաներից մէկն է համարւում: Չարթըր դպրոցները առանձնանում են նրանով, որ թէպէտ ամբողջութեամբ ֆինանսաւորւում են կառավարութեան միջոցով եւ աշակերտութիւնը բոլորովին անվճար է ստանում իր կրթութիւնը, սակայն դպրոցը ղեկավարւում է ոչ թէ պետական պաշտօնեաների միջոցով, այլ անկախ կազմակերպական ցանցով, որը աշխատում է պետական կրթական չափանիշների սահմաններում: Վահէ Մարգարեանի միջոցով 2002ին Սանթա Մոնիքա պողոտայի դպրոցը առանձնացել է  Միաւորուած կրթաշրջանից եւ վերածուել՝ Չարթըր դպրոցի: 11 տարի իբրեւ տեսուչ ղեկավարել է Սանթա Մոնիքա դպրոցը: 2010ին հիմնադրել է Վիստա միջնակարգ Չարթըր դպրոցը, Լոս Անջելեսի Դաուն Թաունում, միաժամանակ, հիմնադրման օրից եղել է «Արարատ» հայկական Չարթըր դպրոցի հոգաբարձուների խորհրդի անդամ եւ հիմնական դերակատարութիւն է ունեցել նշեալ դպրոցի արտօնութեան ձեւակերպման մէջ: Եղել է Լոս Անջելեսի Չարթըր դպրոցների «Յատուկ Կրթութիւն» համադրող մարմնի վարչութեան անդամ: Նկատի ունենալով, որ Չարթըր դպրոցները իւրայատուկ ֆինանսներ են ստանում նահանգային եւ դաշնային իշխանութիւններից եւ դրանց հետ կապուած հաշուական խնդիրները իւրայատուկ գործընթացներ են ներառում, 2008 թուականից, երկու այլ կրթական գործիչների հետ, հիմնադրել է «Չարթըր Ուորքս» հաշուապահական հիմնարկութիւնը, որը մասնագիտացած է Չարթըր դպրոցների հաշուապահական հարցերում եւ վերահասու է բազմաթիւ դպրոցների հաշուական շրջանառութեանը: Մարգարեանը մինչ օրս անվճար ծառայում է նոյն հիմնարկութեան գործադիր մարմնի մէջ:
Ծնուել է 1967ին, Թեհրանում: 1980ին փոխադրուել է Միացեալ Նահանգներ, յաճախել է ժամանակին Ս. Աստուածածին եկեղեցու (այժմ Շամլեան), Բրբանքի Փրովիդենս եւ Գլենդել հայ սքուլ դպրոցները: Աշխարհագիտութեան ճիւղում գիտութեան պսակաւոր է դարձել Քալիֆորնիայի նահանգային Նորթրիջ համալսարանից եւ ուսուցչական արտօնագիրը ստացել է Լոս Անջելեսի Միաւորուած դպրոցների կրթաշրջանից: 1997ին ստացել է իր տեսչական արտօնագիրը Լոս Անջելեսի Նահանգային համալսարանից եւ միաժամանակ՝ արժանացել Կրթական վարչագիտութեան մագիստրոսի աստիճանին:
Կրթական գործը սկսել է իբրեւ ուսուցչի օգնական եւ փոխարինող ուսուցիչ՝ Լոս Ֆելիզ դպրոցում եւ ապա իբրեւ ուսուցիչ եւ կրթական համադրող Սանթա Մոնիքա դպրոցում, ուր շարունակել է իր ծառայութիւնը իբրեւ տեսուչ մինչեւ 2013 թուականը:
Եղել Է ՀՄԸՄի «Արարատ» մասնաճիւղի սկաուտ եւ Իրանահայ միութեան «Երիտասարդական»ի անդամ: Ամուսնացած է եւ ունի երկու զաւակներ:
***
ԶԱՐԵՀ ԱՃԷՄԵԱՆ.- Ո՞րն է աւելի գրաւիչ եղել՝ տեսուչ թէ ուսուցիչ լինելը:
ՎԱՀԷ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Երկուսն էլ իրենց գրաւչութիւններն ունեն: Դասարանում, որպէս ուսուցիչ կարող ես 20-30 աշակերտների կեանքում խոշոր ազդեցութիւն ունենալ եւ տեսնել իրենց զարգացումը, եւ դա հոգեկան բաւարարութիւն է պատճառում, մինչ իբրեւ տեսուչ կամ վարչական տնօրէն՝ աւելի լայն ազդեցութիւն կարող ես ունենալ դպրոցի բոլոր աշակերտների մակարդակով, եւ այդ իմաստով, դա աւելի բարձր բաւարարութիւն է պատճառում: Անմիջապէս պէտք է նկատի ունենալ, որ դպրոցի պարագայում, շատ աւելի են դժուարութիւնները, սկսած վարչական եւ կրթական հարցերից մինչեւ ծնողների եւ աշակերտութեան իւրայատուկ պահանջներն ու խնդիրները:

ԶԱՐԵՀ ԱՃԷՄԵԱՆ.- Ի՞նչ մղումով ընտրեցիք կրթական ասպարէզը:
ՎԱՀԷ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Միշտ սիրել եմ երեխաների հետ աշխատել՝ սկսած միութենական կեանքից, երբ սկաուտ էի: Համալսարանում դեռ չէի ծրագրել այս ասպարէզը ընտրել, մտածում էի աւելի եկամտաբեր մի ճիւղ ընտրել, սակայն ճամբի կէսին զգացի, որ պէտք է սիրած ճիւղիս հետեւեմ եւ փոխեցի մասնագիտութիւնս: Համալսարանի վերջին տարիներին արդէն սկսել էի աշխատել իբրեւ ուսուցչի օգնական եւ այդպիսով մուտք գործեցի LAUSD կրթաշրջանի ուսուցչական վկայագրման ծրագրի մէջ եւ սկսեցի աշխատանքս Սանթա Մոնիքա դպրոցում: Այն ժամանակ Սանթա Մոնիքա դպրոցը հանրային դպրոց էր համարւում եւ մաս էր կազմում Լոս Անջելեսի կրթաշրջանին:
ԶԱՐԵՀ ԱՃԷՄԵԱՆ.- Ի՞նչ է նշանակում «Չարթըր» դպրոց:
ՎԱՀԷ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- 1992ին նահանգապետը մի որոշում անցկացրեց, որով օրինականացուեցին կրթական «այլընտրանքային» հիմնարկութիւնները կամ Չարթըր դպրոցները՝ հանրային դպրոցների կողքին: Նկատի ունենալով այն դժգոհութիւնը, որ միշտ եղել է հանրային կրթական համակարգի նկատմամբ, սա հնարաւորութիւն էր տալիս աշակերտութեան եւ ծնողներին, որպէսզի մի երկրորդ ուսման համակարգ ընտրելու հնարաւորութիւն ունենան: Ընդհանուր գաղափարն այն էր, որ այս մրցակցային մթնոլորտից նաեւ զարգանան ու առաջանան հանրային կրթական հաստատութիւնները: Չարթըր դպրոցները լայն ազատութիւններ են վայելում կրթական եւ վարչական օրէնքների իմաստով, եւ հանրային դպրոցների օրէնքների մօտաւորապէս 80 տոկոսի կիրառումը պարտադիր չէ Չարթըր դպրոցների համար: Սա նշանակում է, որ Չարթըր դպրոցները կարող են իրենց հայեցողութեամբ կրթական ծրագրեր մշակել այնպէս, ինչպէս յարմար են գտնում իրենց աշակերտութեան համար: Սա չի նշանակում, որ օրէնքներ բացարձակօրէն չկան: Օրինակ՝ ուսուցիչների վկայականները կամ դասարաններում դասաւանդուող առարկաների ընդհանուր աղիւսակը պէտք է համապատասխանի նահանգի օրէնքներին, սակայն դասագրքերի ընտրութիւնն ու դասաւանդութեան մեթոդները, յատկապէս իւրաքանչիւր աշակերտի համար նախատեսուող ծրագրերը, մշակւում են բոլորովին անկախ եղանակով: Այլ օրինակ է երեխաների ապահովութեան օրինաչափութիւնը, որն ամբողջութեամբ պէտք է համապատասխանի նահանգի չափանիշներին: Չարթըր դպրոցների վարչական անկախութիւնը հնարաւոր է դարձնում ստացուած ֆինանսների գործածութեան առաւել նպատակասլաց եւ օգտակար յատկացմանը, եւ դա բարձրացնում է Չարթըրների որակը՝ կրթական իմաստով: Չարթըրների օրէնքի նպատակներից մէկն էլ եղել է այն, որ այս ազատ մթնոլորտում ձեռք բերուած կրթական եւ վարչական դրական փորձերը որդեգրուեն նաեւ հանրային դպրոցների կողմից:

ԶԱՐԵՀ ԱՃԷՄԵԱՆ.- Արդեօք իրագործուե՞լ են այդ նպատակները:
ՎԱՀԷ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Թէեւ Չարթըր դպրոցները բաւական նորարութիւններ են առաջացրել, սակայն հանրային կրթաշրջաններում եւ յատկապէս խոշոր կրթաշրջաններում, արմատականացած է միջին օղակի ղեկավարութեան պահպանողականութիւնը եւ որոշակի դիմադրողականութիւն կայ նոր գաղափարների նկատմամբ եւ կացութիւնը անփոփոխ պահելու ուղղութեամբ: Սա պատճառ է դարձել, որ Չարթըրների փորձը իր դրական անդրադարձը չունենայ հանրային կրթաշրջաններում: Դեռ աւելին, որոշ շրջաններում հակա- Չարթըր ուժեղ տրամադրութիւններ են զարգացել եւ այլընտրանքային կառուցողական համակարգին փոխարինել է զուտ մրցակցական կարգավիճակը: Իսկ այս մրցակցութեան հիմնական դատաւորները ծնողներն են, ովքեր վերջին հաշուով իրենք են որոշում, թէ որ դպրոցում են արձանագրելու իրենց երեխաներին:
Ներկայիս Քալիֆորնիայում աւելի քան 300 հազար աշակերտներ Չարթըր դպրոցներ են յաճախում եւ միայն Լոս Անջելեսի կրթաշրջանի տարածքում 200ից աւելի Չարթըր դպրոցներ կան, որ կազմում են շրջանի դպրոցների 20 տոկոսը: Այս թուերը ապացուցում են, թէ ինչ պահանջ կայ այլընտրանքային դպրոցների համար, եւ ծնողներն էլ նկատում են այն առաւելութիւնները, որ ունեն Չարթըր դպրոցները: Չարթըր դպրոցների 90 տոկոսի մօտ կան հերթագրուած ցանկեր՝ արձանագրութեան համար: Միւս կողմից, կայ մի այլ իրականութիւն, որ Չարթըր դպրոցներ են արձանագրւում այն աշակերտները, որոնց ծնողները առաւել բծախնդիր են իրենց զաւակների կրթական հարցերի նկատմամբ եւ դա ինքնին պատճառ է դարձել, որ սոյն դպրոցների կրթական մակարդակը աւելի բարձր լինի հանրակրթական դպրոցների համեմատութեամբ:

ԶԱՐԵՀ ԱՃԷՄԵԱՆ.- Ձեր կարծիքով հայ համայնքը կարո՞ղ է օգտագործել Չարթըր դպրոցների ընձեռած հնարաւորութիւնները:
ՎԱՀԷ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Դա հիմնականում կախուած է այն փաստից, թէ ինչ դիտանկիւնից ենք նայում այս հարցին: Եթէ մենք Չարթըր դպրոցները դիտենք իբրեւ մեր Ազգային վարժարանների մրցակից, դա արդէն այլ հարց է, իսկ իրականութիւնն այն է, որ հայ աշակերտութեան թիւը շրջանում այնքան շատ է, որ ոչ մի մրցակցութեան հարց չի կարող առաջանալ եւ սա չպէտք է դիտել իբրեւ մրցակցութիւն: Իմ կարծիքով, մեր բոլոր հայկական դպրոցները՝ իրենց ամբողջ տարողութեամբ սահմանափակ թուով աշակերտութեան կարող են ծառայել, ի համեմատութիւն շրջանի բոլոր հայ աշակերտութեան: Վերջապէս, իւրաքանչիւր դպրոց իր աշակերտներն ունի եւ մեր Ազգային վարժարանները՝ իրենց ազգային իւրայատկութիւններով միշտ կը մնան միակ ընտրութիւնը մի շարք ծնողների համար, իսկ պատկերացրէք «Արարատ»ի պէս դպրոցներ, որոնք հանրակրթական ծրագրի կողքին հայերէն էլ են դասաւանդում, բաւական դրական ազդեցութիւն ունեն հայ աշակերտների հայեցի դաստիարակութեան հարցում: Եթէ մեր հիմնական հարցը մեր ապագայ սերնդի հայկական դաստիարակութիւնն է, սա մի սքանչելի առիթ է, որ հանրային ֆինանսներով, աշակերտները թէ բարձրորակ հանրային կրթութիւն ստանան եւ թէ հայկական կրթութիւն: Պատկերացրէք, այսպիսի մի հնարաւորութիւն, այն էլ առանց վճարումների, ինչպիսի շահեկան առիթ կ՛ընծայի  մեր համայնքի  աշակերտութեանն ու նրանց ծնողներին: Ուրեմն, նախ եւ առաջ մենք պէտք է մեր մտածելակերպը փոխենք եւ Չարթըր դպրոցները չդիտենք իբրեւ մրցակից կամ մեր դպրոցների գոյատեւումը վտանգող մի ազդակ:

ԶԱՐԵՀ ԱՃԷՄԵԱՆ.- Կառուցային ի՞նչ նախադրեալներ պէտք են Չարթըր դպրոցների համար:
ՎԱՀԷ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Չարթըր դպրոցի համար անհրաժեշտ են մի խումբ նուիրուած մարդիկ, որ Խնամակալ մարմնի մաս կազմեն եւ առանց շահադիտական մղումների ղեկավարեն դպրոցը: Հայկական համայնքի պարագային, կարելի է ասել, որ մենք արդէն հիմնակառոյցները եւ նախադրեալները ունենք եւ կարող ենք այդ իմաստով սկսել նախաձեռնութիւնը, սակայն, ինչպէս ասացի, մտայնութեան եւ մօտեցումների հարցն է, որ մեզ յետ է պահում: Կարելի է նաեւ սա կատարել աւելի մեծ մասշտաբով: Կան Սի.Էմ. Օ. կոչուող կառոյցներ, որոնք մէկից աճելի Չարթըր դպրոցներ են ղեկավարում: Այսպիսով կարելի է մեծ թուով հայ աշակերտներ ներառել սոյն կառոյցի մէջ: Չարթըր դպրոցների դիմումնագրի մէջ հայոց լեզուի դասաւանդումը կարող է մաս կազմել դպրոցի կրթական նպատակներին եւ այսպիսով այդ դպրոցն յաճախող բոլոր աշակերտները պարտադիր հայոց լեզուի դասեր պէտք է անցկացնեն իբրեւ կրթական ծրագրի անբաժան մի մասը: Այդ նպատակների մէջ կարելի ներառել որոշակի նպատակներ եւ գաղափարներ, որոնք մեր ազգային դաստիարակութեան մաս են կազմում: Ղեկավարման եւ տնօրինութեան իմաստով պէտք է նկատի ունենալ, որ բոլոր գործարքները պէտք է կատարուեն օրէնքների սահմաններում, քանի որ պետական ֆինանսներով գործընթացները ենթակայ են որոշակի օրինաչափութեան, որ չպէտք է խախտուեն: Պէտք է նկատի ունենալ, որ այս աշխատանքը պէտք է անել մաքուր սրտով եւ ծառայելու նպատակով:

ԶԱՐԵՀ ԱՃԷՄԵԱՆ.- Ի՞նչ օրինաչափութեամբ են արտօնւում Չարթըր դպրոցները:
ՎԱՀԷ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Նահանգը որոշում է այն տուեալները, որ իւրաքանչիւր Չարթըր պէտք է լրացնի արտօնութիւն ստանալու համար: Քալիֆորնիայում 16 կէտերից են բաղկացած այդ պայմանները: Դիմումը կատարւում է նոյն այն կրթաշրջանին, որի վարչական սահմաններում է գտնւում առաջարկուող դպրոցը: Կրթաշրջանները կարող են ընթացք տալ կամ յստակ պատճառաբանութեամբ մերժել դիմումը: Պէտք է նկատի ունենալ, որ թէեւ յստակ են նահանգի որոշած պայմանները, սակայն ինչպէս ասուեց, կրթաշրջանները չեն ցանկանում մրցակիցներ ունենալ, յատկապէս, երբ Չարթըր դպրոցների պատճառով կարող են աշակերտութիւն կորցնել եւ զրկուել համապատասխան ֆինանսներից: Սակայն դարձեալ ամէն ինչ կատարւում է օրէնքի սահմաններում եւ մինչեւ անգամ մերժում ստանալու պարագային՝ կարելի է վերանայման դիմում կատարել գաւառի կրթական գրասենեակին:

ԶԱՐԵՀ ԱՃԷՄԵԱՆ.- Արդեօք Չարթըր դպրոցները եկամտաբե՞ր են:
ՎԱՀԷ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Ոչ: Չարթըր դպրոցները նախ եւ առաջ ոչ շահադիտական հիմնարկութիւններ են: Համաձայն Քալիֆորնիայի օրէնքներին՝ այս հիմնարկները սեփականատէրեր չունեն եւ գրանցուած են իբրեւ հանրային ինքնութիւն: Չարթըրները եթէ ճիշդ ղեկավարուեն, կարող են որոշակի եկամուտ ապահովել: Այդ գումարը մնում է նոյն կառոյցի մէջ եւ ծախսւում կառոյցի բարելաւման կամ նպատակների իրագործման եւ այլ միջոցառումների համար: Պատկերացրէք, որ կրթական ծախսերից որոշ յաւելեալ գումար մնայ Չարթըր դպրոցի համար, սա կարող է ծախսուել արտադասարանային մի շարք ծրագրերի համար՝ մարզական, մշակութային եւ դաստիարակչական ցանկացած ծրագիր: Պատկերացրէք, որքան հայկական ծրագրեր կարելի է իրագործել, որոնք կարօտ են մեզ մօտ բացակայող ֆինանսական կարողութիւններին:

ԶԱՐԵՀ ԱՃԷՄԵԱՆ.- Երիտասարդներին խորհուրդ տալի՞ս էք, որ կրթական ասպարէզը ընտրեն աշխատանքի համար:
ՎԱՀԷ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Այո, պայմանով, որ սիրեն երեխաների հետ աշխատելը: Սա սովորական գործ չէ, նախասիրութեան հարց է, եւ եթէ սիրում ես երեխաների հետ աշխատել, սա հրաշալի գործ է:

ԶԱՐԵՀ ԱՃԷՄԵԱՆ.- Ի՞նչ ցանկութիւններ ունէք, որ կ՛ուզէիք իրականացած տեսնել:
ՎԱՀԷ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Շատ կ՛ուզէի, որ մի խումբ կարող մարդիկ Սի. Էմ. Օ.ների օրինակով հայկական Չարթըր դպրոցների ցանց առաջացնեն եւ ուր որ հայ աշակերտներ կան, կարողանան ներառել այս դպրոցների մէջ, որ հայկական ուսում ստանան:

ԶԱՐԵՀ ԱՃԷՄԵԱՆ.- Եւ վերջին խօսք…
ՎԱՀԷ ՄԱՐԳԱՐԵԱՆ.- Ինչպէս ասացի, քաղաքային խորհրդի նիստում՝ ես անցնող տարիներին փորձել եմ կրթութիւնը աշակերտների համար դարձնել առաւել յաճելի, աւելի պատշաճ եւ աւելի իմաստալից, իսկ կրթական ասպարէզում որոշումներ կայացնելիս՝ առաջնորդուել եմ ոչ թէ քաղաքական նկատառումներով, այլ առաւելաբար բարոյական սկզբունքներով՝ միշտ առաջնահերթութիւնը տալով երեխաներին: Յոյսով եմ, որ նոյնը պէտք է շարունակեմ: