ԴԱՆԻԷԼ ՎԱՐՈՒԺԱՆ
Յաղթանակի գիշերն է այս տօնական.
Հա՛րս, եղ լեցուր ճրագին:
Պիտի դառնայ կռիւէն տղաս յաղթական.
Հա՛րս, քիթը ա՛ռ պատրոյգին:
Սայլ մը կեցաւ դրան առջեւ, հորին քով.
Հա՛րս, վառէ՛ լոյսը ճրագին:
Տղաս կու գայ ճակատն հպարտ դափնիով.
Հա՛րս, բե՛ր ճրագը շեմին:
Բայց… սայլին վրայ արի՞ւն եւ սո՞ւգ բեռցեր են…
Հա՛րս, ճրագդ ասդի՛ն երկարէ:
Հերոս տղաս հոն զարնուա՜ծ է սրտէն.
Ա՜խ, հա՛րս, ճրագդ մարէ՛…
Խաչբուռ
Քեզ կը բերեմ, Մա՛յր, հունձքերուս նախընծան:
Զոհագործէ՛ սեղանիդ վրայ, ուր դարե՜ր,
Փեթակներուս մեղրամոմերը դեղձան
Լոյս լոյս արցունք են հոսեր:
Դո՛ւն, սուրբ պաշտպան հայրենական հողերուս,
Որոնց տուիր անմահութիւնը դրախտի.
Ծիլը ծաղիկ ըրիր, յոյսը՝ արշալոյս,
Որ խըրճիթիս կը ժպտի:
Դո՛ւն խաչբուռն այս, զոր իմ ձեռքով եմ հիւսեր,
Ընդունէ՛ Մա՜յր: Բիւր հասկերուս մէջ ասոնք
Կը նազէին կոյսերու պէս շիկահեր,
Արեւահե՛ղձ եւ ատոք:
Գերանդիիս տակ, գլուխնին դեռ ցօղով,
Լուսնէն հնձուած ճառագայթի պէս ինկան:
Ոչ մէկ արտոյտ քանդեր է իր կտուցով
Անոնց շարքերը լըման:
Ես հիւսեցի զանոնք, գիսակ առ գիսակ,
Տալով խաչիդ ձեւը Որդւոյդ կարեվէր,
Որուն արիւնն, ամէն Զատկի սուրբ կրակ,
Մեր ակօսներն են խմեր:
Իմ յոյսերուս, իղձերուս հետ հիւսեցի:
Անոնց մէջ է յոյզն սրտին, հուրն արեւին,
Խոփին փայլակն ու թեւիս թափն առնացի,
Պաղատանքն իմ թոռներուն:
Մա՜յր, խաչբուռն այս օրհնէ եւ տուր արտերուս,
Ամառն՝ ոսկի, ինչպէս գարունը՝ մարգրիտ,
Որքան ամբարքս լի ըլլան, ջահեր լոյս
Պիտի տան քո խորանիդ:
Ըրէ այնպէս որ նըման հի՜ն օրերուն
Երբ դաշտերէ դաշտ ժուռ գալու դուն ելլես,
Փուշեր չգա՜ն ոտքերուդ տակ, այլ սարսռուն
Կակաչներ մեր սրտին պէս:
ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ՇԻՐԱԶ
Կնոջ սիրտը մի բաժակ էր բիւրեղեայ՝
Փշրտեցի ու չեմ կարող կպցնել,
Եւ այն օրից, աւա՜ղ, էլ չի կարող նա
Համբոյրներիս գինին սրտանց վերցնել:
Ի՞նչ հրաշքի սիրտ կայ սրտում մայրական,
Որ ինչքան էլ փշրտում է որդին խենթ՝
Չանցած մի պահ, չանցած վշտի մի վայրկեան՝
Կպչում է միշտ ու քէֆ անում որդու հետ:
Կշեռք
Մտքի օրոցքից երբ աշխարհ մտայ՝
Աշխարհում՝ աշխարհ մօր սէրը գտայ…
Յօնքերս՝ լծակն են իմ նժարի,
Աչքերս նրա զոյգ թասերն արի,
Եւ կշռեցի մօրս սէրը սուրբ,
Որ ինչքան մեծ էր, այնքան խորն ու նուրբ.
Հիմալայան իբրեւ կշռաքար դրի՝
Վեր թռաւ լեռը հետն իր նժարի.
Ծովերը դրի՝ վեր ելան կրկին,
Վար քաշեց մօրս սէրը սրբագին.
Աստղաբոյլերը դրի կշռաքար՝
Նորից մայրիկիս սէրը քաշեց վար…
Քո սէրն, իմ սիրած, քո սէրն էլ դրի՝
Վեր ու վար արին նժար նժարի,
Բայց երբ Մասիս-մայր իմ Հայաստանից
Մի բուռ հող դրի՝
Եկաւ համբուրեց նժար նժարի…
***
Դարդս տուի հովերին՝ հովերը չառան,
Դարդս տուի ծովերին՝ ծովերը չառան:
Դարդս տուի ընկերիս՝ ընկերս չառաւ,
Դարդս տուի սիրածիս՝ սիրածս չառաւ:
Դարդս տուի քարերին՝ քարերը չառան,
Դարդս տուի սարերին՝ սարերը չառան:
Դարդս տուի իմ դարին՝ դարն էլ չառաւ, չէ,
Դարն էլ չառաւ, իմ դարդի սարն էլ չառաւ, չէ:
Դարդս տուի քոյրիկիս, քոյրիկս չառաւ,
Մայրս առաւ ու հալուեց, ու մի բուռ դառաւ:
Մօրս Խօսքերից
Որդիս, մի բանի պիտի հաւատաս,
Թէկուզ ունայնի, որ ահ ունենաս:
Մի հոգեձայնի պիտի հաւատաս,
Որ քեզ հայր լինի, միշտ մանուկ մնաս:
Մի անսասանի պիտի հաւատաս.
Որ քեզ սասանի՝ չգազանանաս:
Մի բարի բանի պիտի հաւատաս,
Որ չարդ վանի, որ բարի մնաս:
Մի երկնայինի պիտի հաւատաս,
Որ քեզ ահ լինի, որ էլ մահ չտաս:
Մի աստուածայնի պիտի հաւատաս,
Մի խղճի ձայնի, որ գէթ մարդանաս:
Մի յաւիտեանի պիտի հաւատաս,
Որ մարդը լինի՝ երբ էլ աշխարհ գաս:
Ով մարդ, մի բանի պիտի հաւատաս՝
Մարդուց վեր բանի, որ աստուածանաս:
Թէկուզ չլինի՝ պիտի հաւատաս,
Որ աստուած լինի, որ գէթ մարդ մնաս…
Մարդուս խղճով է Աստուած էլ հաստուած
Էլ ինչով է մարդ մարդը անաստուած:
***
Մայրս փոքրիկ, մայրս խեղճ,
Մայրս մի մայր հասարակ,
Մայրս այս մայր երկրի մէջ
Արեւի դէմ մի ճրագ:
Բայց արեւի լոյսի տակ,
Երբ ցաւեր էք ինձ բերում,
Սրտիս մռայլն անյատակ՝
Այն խեղճ ճրագն է ցրում:
Մայրս փոքրիկ, մայրս խեղճ,
Մայրս մի մայր հասարակ,
Մայրս՝ մի բուռ սրտիս մէջ՝
Գիշեր ու զօր արեգակ:
Մայրս
Մեր յոյսի դուռն է մայրս,
Մեր տան մատուռն է մայրս,
Մեր օրօրոցն է մայրս,
Մեր տան ամրոցն է մայրս,
Մեր հերն ու մերն է մայրս,
Մեր ճորտն ու տէրն է մայրս,
Մեր տան անտունն է մայրս,
Մեր արծուաբոյնն է մայրս,
Մեր տան ծառան է մայրս,
Մեր տան արքան է մայրս,
Մեր տան անճարն է մայրս,
Մեր դեղ ու ճարն է մայրս,
Մեր տան աղբիւրն է մայրս,
Մեր ծարաւ քոյրն է մայրս,
Մեր տան անքունն է մայրս,
Մեր անուշ քունն է մայրս,
Մեր տան ճրագն է մայրս,
Մեր արեգակն է մայրս:
Մայրս, մեր հացն է մայրս,
Մեր տան աստուածն է մայրս…
–Այս Էջը Կը Նուիրեմ
Իմ թանկագին, քաղցր մօրս՝ Թալին Հաշօլեանին
Զաւակը՝ Կարօ Հաշօլեան