ԵՐԵՒԱՆ.- Յուլիս 17ին Ալմաթայի մէջ կայացած ԵԱՀԿ Մինսկի խումբի համանախագահող երկիրներու արտաքին գործոց նախարարութեանց ղեկավարներուն եւ Հայաստանի ու Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարարներուն միջեւ հանդիպման ընթացքին միացեալ յայտարարութեան մը շուրջ համաձայնութիւն չէ գոյացած՝ Ատրպէյճանի ապակառուցողական դիրքորոշումին պատճառաւ:
Սոյն գնահատականը տուած է Հայաստանի արտաքին գործոց նախարար Էդուարդ Նալբանդեանը՝ «Հայ Լուր»ին տուած իր հարցազրոյցին ընթացքին:
Համանախագահող երկիրներու արտաքին գործոց նախարարները (ԱՄՆի կողմէ մասնակցած է փոխնախարար Ճէյմզ Սթայնպըրկ), հանդիպումէն ետք հանդէս եկած են առանձին յայտարարութեամբ մը, ուր յիշած են 2009ի Դեկտեմբեր 1ին, Աթէնքի մէջ տեղի ունեցած ԵԱՀԿ արտաքին գործոց նախարարներու հաւաքին կողմէ ընդունուած յայտարարութիւնը՝ հիմնուած Հելսինքիի եզրափակիչ համաձայնագրի սկզբունքներուն վրայ, որոնք կը պարտաւորեցնեն Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութեան կողմերը խաղաղ ճանապարհով կարգաւորել հարցը: Նիշեալ երեք սկզբունքներն են՝ ուժի կիրառման բացառում, տարածքային ամբողջականութիւն եւ ժողովուրդներու ինքնորոշման իրաւունք:
Ստորեւ կը ներկայացնենք Նալբանդեանի մեկնաբանութիւնը՝ Ալմաթայի այս հնգակողմ հանդիպման արդիւնքներուն մասին.
«Հնգակողմ հանդիպումը օգտակար հանդիպում էր, չնայած հնարաւորութիւն չեղաւ հնգակողմ յայտարարութիւն անել, ի հարկէ, Ադրբեջանի՝ ադրբեջանական կողմի ապակառուցողական, ինչպէս միշտ, դիրքորոշման պատճառով:
«Եռանախագահող երկրների ներկայացուցիչները՝ Ռուսաստանի արտգործնախարար Լաւրովը, Ֆրանսիայի արտգործնախարար Քուշները եւ Միացեալ Նահանգների պետքարտուղարի տեղակալ Սթայնբերգը, յայտարարութիւն արեցին ղարաբաղեան խնդրի վերաբերեալ: Ինչի մասին է այս յայտարարութիւնը: Նախեւառաջ յղում է կատարւում 2009թ. Դեկտեմբեր 1ին ԵԱՀԿ արտգործնախարարների հանդիպման ընթացքում արուած յայտարարութեանը, յղում է կատարւում երեք սկզբունքներին, որի հիման վրայ պէտք է կարգաւորուի հիմնախնդիրը, յայտնի սկզբունքները՝ ուժի կամ ուժի սպառնալիքի չկիրառում, ինքնորոշում եւ տարածքային ամբողջականութիւն: Յղում է կատարւում լ՛Ակուիլայում՝ անցեալ տարի, եւ այս տարի Մուսկուայում, նախագահներ Մեդվեդեւի, Օբամայի եւ Սարկոզիի կողմից արուած յայտարարութիւններին, եւ դրանց մէջ պարունակուող դրոյթներին, եւ ասւում է, որ հէնց դրա՛նց հիման վրայ պէտք է կարգաւորուի հիմնախնդիրը:
«Կարեւոր է, որ նշւում է, որ այս սկզբունքների, այս դրոյթների միջեւ չի կարելի գերակայութիւն կատարել, չի կարելի ընտրովի մօտենալ այս սկզբունքներին եւ դրոյթներին: Եթէ Ադրբեջանը այս երեք սկզբունքներից կենտրոնանում է միայն մէկի՝ տարածքային ամբողջականութեան վրայ, ապա իրականում խօսքը գնում է երեք սկզբունքների մասին: Եթէ Մոսկուայի վեց դրոյթներից ադրբեջանցիները առանձնացնում են միայն մէկը, ասում են «այո» մէկին, պատրաստ են աշխատել այս առաջարկների հիման վրայ, այս սկզբունքների հիման վրայ, բայց՝ երբ որ վերադարձուեն տարածքները: Իրականում իրենք վերցնում են վեցից միայն մէկ դրոյթ եւ դա են շահարկում: Եռանախագահող երկրները շատ պարզ եւ բաց ձեւով ասացին, որ սա ապակառուցողական մօտեցում է. չի կարելի խտրականութիւն դնել այս սկզբունքների եւ դրոյթների միջեւ, չի կարելի ընտրովի մօտեցում ցուցաբերել: Այս բոլոր սկզբունքները մշակուել են որպէս ամբողջականութիւն եւ որպէս միասնական առաջարկ:
«Երկրորդը. այս յայտարարութեան մէջ նորից շեշտւում է, որ պէտք է հրադադարի ամրապնդմանն ուղղուած քայլեր կատարուեն: Ադրբեջանը արդէն տարիներ շարունակ հրաժարւում է հրադադարի ամրապնդումից: Եռանախագահող երկրները եւս մէկ անգամ շեշտեցին դրա անհրաժեշտութիւնը, որպէսզի համապատասխան պայմաններ ստեղծուեն բանակցութիւնների շարունակման եւ հիմնախնդրի կարգաւորման համար:
«Այս յայտարարութեան մէջ նաեւ նշւում է Յունիսի 18ին ադրբեջանցիների կողմից կազմակերպուած սադրանքի մասին եւ նաեւ այլ գործողութիւնների, այլ քայլերի, որոնք արւում են Ադրբեջանի կողմից: Կարծեմ՝ այստեղ բոլորի համար ակնյայտ է՝ ո՞ւմ մասին է խօսքը գնում, որովհետեւ խօսւում է հրահրիչ յայտարարութիւնների մասին, որոնք սրում են իրավիճակը, եւ որոնք չեն նպաստում հիմնախնդրի կարգաւորմանը»:
Միւս կողմէ, Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարար Էլմար Մամետեարով Հայաստանը մեղադրած է բանակցութիւնները ձգձգելու եւ հակամարտութեան կարգաւորումը խոչընդոտելու մէջ:
«Ես սկսած եմ հաւատալ, որ Հայաստանը չ՛ուզեր առաջընթաց արձանագրել բանակցային գործընթացին մէջ», յայտնած է Մամետեարով ատրպեճանական APA լրատու գործակալութեան տուած հարցազրոյցին մէջ:
«Հայկական կողմը առաջ կը քաշէ այնպիսի հարցեր, ինչպէս օրինակ Ղարաբաղի կարգավիճակը, թէեւ այս փուլին անհնար է աշխատիլ այդ հարցի լուծման վրայ», յայտնած է ազերի նախարարը՝ աւելցնելով, որ «նախ եւ առաջ անհրաժեշտ է կարգաւորել ամենադժուար հարցը՝ գրաւեալ տարածքներու ազատագրումը, որ հնարաւորութիւն կու տայ երկու ժողովուրդներու միջեւ որոշ կապեր ու շփումներ հաստատելու»:
Միւս կողմէ, Մամետեարով, կրկնելով իր նախկին յայտարարութիւնները՝ յայտնած է, որ հինգ շրջանները ետ ստանալու պարագային, Ատրպէյճան պատրաստ կ՛ըլլայ վերացնելու Հայաստանի շրջափակումը:
«Այս անգամ կարելի չեղաւ այս հարցին շուրջ համաձայնութեան գալ, սակայն, պէտք է համբերատար ըլլալ եւ շարունակել աշխատանքը», եզրակացուցած է Մամետեարով:
© 2021 Asbarez | All Rights Reserved | Powered By MSDN Solutions Inc.