ՍԱՐՕ ՆԱԶԱՐԵԱՆ
Կը յուսամ, որ հայրենիքում, մեր պետական այրերն ու իշխանաւորները, մասնաւորաբար ՀՀ արտաքին գործոց նախարարութեան պատասխանատուները լրջմտօրէն եւ ամենայն ուշադրութեամբ են հետեւում՝ հայ-թուրքական արձանագրութիւնների հարցով ո՛չ միայն սփիւռքահայ, այլ նաեւ միջազգային մամուլում լոյս տեսնող յօդուածներին, անդրադարձներին ու քննադատութիւններին: Կը յուսամ, որ նրանք նաեւ լրջօրէն նկատի են առնում եւ հաշուի են նստում այդ վերլուծութիւնների հետ:
Արդարեւ, Լոնդոնում լոյս տեսնող «Էքոնոմիստ» թերթը Փետրուարի 18ի համարում «Զրոյական առաջընթաց. յարաբերութիւններերը կրկին յարաճում են անբարեացակամօրէն» խորագրով խմբագրական յօդուած է հրապարակել, որում նշում է, թէ. «անցեալ Հոկտեմբերին, երբ Թուրքիայի կառավարութիւնը գործարք (խօսքը վերաբերում է հայ-թուրքական արձանագրութիւններին.- ՍՆ) ստորագրեց Հայաստանի հետ, այնպէս թուաց, որ այդ երկիրը յստակ յաջողութիւն էր արձանագրում՝ իր հարեւանների հետ զրոյական մակարդակի խնդիրներ ունենալու իր քաղաքականութեան մէջ: Գործարքը, աւելացնում է անգլիական թերթը, յոյս էր ներշնչում, որ 1915ին հայութեան դէմ գործուած զանգուածային սպանութիւնների վերաբերեալ հետաքննութիւններ կատարելու նպատակով կը ստեղծուի համատեղ յանձնաժողով եւ կը վերանան անցեալի ստուերները: Այդումենայնիւ, աւելացնում է թերթը, վաղեմի թշնամանքները դիւրութեամբ չեն վերանում: Գործարքը ստորագրուելուց հազիւ մէկ օր անց, Թուրքիայի վարչապետ Ռեջէբ Թայիփ Էրդողանը յայտարարեց, թէ այն չի կարելի գործադրել, մինչեւ որ Հայաստանը չհեռանայ Լեռնային Ղաբաղից, կարեւոր չէ, թէ արձանագրութիւններում չի յիշատակուած այդ մասին»:
Հակառակ Հայաստանի պետական այրերի յայտարարութիւններին, թէ հայ-թուրքական արձանագրութիւններում տեղ գտած կէտերը չեն առնչւում Հայոց Ցեղասպանութեան փաստի քննարկմանը, «Էքոնոմիստ» թերթի խմբագրական այս տողերից յստակօրէն կարելի է եզրակացնել, որ միջազգային հանրութիւնը հաւատացած է, որ արձանագրութիւնների հիմնական նպատակներից մէկը Հայոց Ցեղասպանութեան հարցով յանձնաժողով ստեղծելն ու ցեղասպանութեան փաստը հարցականի տակ դնելն է: Ահա թէ ինչու, թերթը շեշտում է, որ Միացեալ Նահանգները մօտիկից հետեւում է հայ-թուրքական արձանագրութիւնների վաւերացման գործընթացին: «Եթէ ձախողուի այդ գործընթացը, ապա ճանապարհը բաց կը մնայ Միացեալ Նահանգների Կոնգրէսի համար՝ վաւերացնելու այն բանաձեւը, որը 1915 թուականի սպանութիւնները որպէս ցեղասպանութիւն է ճանաչում»:
«Էքոնոմիստ» թերթի համաձայն, այս օրերին Թուրքիան իրեն մեկուսացած է զգում, քանզի, թէ՛ իր կարեւորագոյն դաշնակիցը համարուող՝ Ամերիկան, եւ թէ՛ Ռուսաստանը պնդում են, որ հայ-թուրքական յարաբերութիւնները չպէտք է կապել Արցախի հարցի հետ: Դեռ աւելին, թերթը կարծում է, որ Ամերիկան այս օրերին Հայաստանի կողմն է բռնել: Թերթը նաեւ ակնարկում է այն իրողութեան, որ Հայաստանում միանշանակ չի պաշտպանւում հայ-թուրքական գործարքը եւ որ, թերթի բառերով, կարծր գծին հետեւող հայ ազգայնականները զայրացած են, որ հայրենի կառավարութիւնը համաձայնել է ճանաչել Թուրքիայի ներկայիս սահմանները: «Նրանք պնդում են, որ արեւելեան Թուրքիայի մասերը պատկանում են հայկական պատմական հայրենիքին», փակագիծ բացելով գրել է թերթը:
Մեր պետական այրերն, արդեօք, հետեւու՞մ են այս անդրադարձներին, թէ պարզապէս հեգնական ժպիտով շարունակում են իրենք իրենց վստահութիւն ներշնչել, թէ «ի՞նչ կարեւորութիւն են ներկայացնում ինչ-որ «Էքոնոմիստ» եւրոպական թերթում արծարծուած նման անհեթեթ մտքերը, երբ իրենք գիտե՛ն, եւ շա՛տ լաւ գիտեն իրենց գործը»:
Արձանագրութիւններն այժմ գտնւում են ՀՀ Ազգային ժողովում վաւերացուելու համար: Կը յուսամ, որ մեր պետական այրերը, մասնաւորաբար նրանք, ովքեր անդամ են Հանրապետական կուսակցութեան, կը քաջալերեն եւ կը յորդորէն Ազգային ժողովում մեծամասնութիւն կազմող իրենց կուսակից պատգամաւորներին, որ արձանագրութիւնների լրացուցիչ մաս դարձնեն իրենց կուսակցապետի՝ նախագահ Սարգսեանի «Ցեղասպանութիւններ ուսումնասիրող գիտնականների միջազգային ընկերակցութիւն» անուամբ կազմակերպութեանը (IAGS) յղած գրութիւնը: Այդ գրութեան մէջ նա նշել է, թէ հայ-թուրքական արձանագրութիւններում տեղ գտած այն կէտը, որը նախատեսում է փորձագէտների մասնակցութեամբ միջկառավարական յանձնաժողով ստեղծել երկու երկների պատմական իրադարձութիւնները քննարկելու համար, «պատմաբանների յանձնաժողով չէ, եւ Ցեղասպանութեան փաստը քննարկման առարկայ չի կարող դառնալ այդ յանձնաժողովում»:
Կը յուսամ նաեւ, որ Ազգային ժողովի պատգամաւորները լրջութեամբ եւ ամենայն պատասխանատուութեամբ կը վերաբերուեն համացանցային գծով (www.notoprotocols.net) սկսուած նամակարշաւին, որով պահանջւում է ներկայիս բովանդակութեամբ չվաւերացնել հայ-թուրքական արձանագրութիւնները : Պահը պահանջում է, որ համայն հայութիւնը մի անգամ եւս զօրաշարժի ենթարկի իր ուժերը եւ պատգամաւորների էլեկտրոնային նամականին ողողի իր պահանջատիրական դիմումներով, որպէսզի չվաւերացուեն, կամ առնուազն դուրս հանուեն ազգավնաս կէտերը՝ հայ-թուրքական տխրահռչակ արձանագրութիւններից: