Նախագահ Սերժ Սարգսեան «Եւրոնիուզ»ին տուած իր հարցազրոյցի ընթացքին, հայ-թուրք յարաբերութիւններու վերաբերեալ իր գնահատականին մէջ լաւատեսութիւն արտայայտած է, ըսելով, որ «հաւանական է, որ մէկ տարուց էլ պակաս ժամանակահատուածում մենք կը յանգենք դրական արդիւնքների»:
Ստորեւ կը ներկայացնենք նախագահ Սարգսեանի սոյն հարցազրոյցը ամբողջութեամբ:
«ԵՒՐՈՆԻՈՒԶ».- Պարոն Նախագահ, բարի գալուստ Եւրոնիուզ: Ռուս-վրացական հակամարտութիւնը Հայաստանի համար ի՞նչ հետեւանքներ է ունեցել եւ ի՞նչ ազդեցութիւն կարող են ունենալ հետագայում:
ՆԱԽԱԳԱՀ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Առաջին հերթին պէտք է ասեմ, որ Հայաստանի տնտեսութիւնը զգալի տուժեց Մոսկուայի եւ Թբիլիսիի միջեւ ծագած օգոստոսեան ճգնաժամից, քանի որ մեր երկրի ապրանքաշրջանառութեան 70 տոկոսն անցնում է Վրաստանի տարածքով: Մեր բարի դրացիական յարաբերութիւնները հազարամեակներով են չափւում, այստեղից էլ գալիս է փոխադարձ պատասխանատուութիւնը: Ես շատ ուրախ եմ, որ ռուս-վրացական ճգնաժամը չվնասեց մեր կապերին: Միեւնոյն ժամանակ մենք ռազմավարական գործընկերոջ յարաբերութիւնների մէջ ենք Ռուսաստանի հետ, հետեւաբար մեզ կապում է ինչպէս փոխադարձ պատասխանատուութիւնն, այնպէս էլ՝ փոխադարձ պարտաւորութիւնները: Միեւնոյն ժամանակ հարեւանի նկատմամբ պատասխանատուութիւնը տարբերւում է ռազմավարական գործընկերոջ հանդէպ ունեցած պատասխանատուութիւնից: Եւ վերջապէս, բոլոր վերոնշեալները չէն փոխարինում ազգային շահերին:
«ԵՒՐՈՆԻՈՒԶ».- Ըստ Ձեզ, Հիւսիսատլանտեան դաշինքը պէ՞տք է ակտիւ (գործօն-Խ) դերակատարութիւն ունենայ կովկասեան տարածաշրջանում:
ՆԱԽԱԳԱՀ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Այո, եւ հէնց այդ պատճառով Հայաստանը հանդէս է գալիս ՆԱԹՕի հետ յարաբերութիւնների խորացման օգտին՝ Անհատական գործըկերութեան ծրագրի շրջանակում: Դաշինքի հետ մեր համագործակցութիւնը մենք համարում ենք մեր սեփական անվտանգութեան անբաժանելի մասը:
«ԵՒՐՈՆԻՈՒԶ».- Հայաստանը մտադրուած է միայն համագործակցել ՆԱԹՕի հետ, թէ՞ մի օր կարող է դառնալ Դաշինքին անդամակցելու թեկնածու:
ՆԱԽԱԳԱՀ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Այս պահին այդ հարցը դրուած չէ օրակարգում: Մի շարք երկրներ, այդ թւում նաեւ Եւրամիութեան անդամներ, չեն հանդիսանում ՆԱԹՕի անդամներ:
«ԵՒՐՈՆԻՈՒԶ».- Ինչպէ՞ս էք Դուք տեսնում Հայաստանի եւ Եւրամիութեան փոխյարաբերութիւնների ապագան:
ՆԱԽԱԳԱՀ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Հայերը նոյն եւրոպացիներն են, եթէ նոյնիսկ Եւրոպայի երկրները այդպէս չէն համարում : Հայ ժողովուրդն ինքը խորապէս համոզուած է Եւրոպային իր պատկանելութեան մէջ: Մենք ակտիւօրէն մասնակցում ենք Եւրայանձնաժողովի կողմից անցկացուող բարի դրացիութեան քաղաքականութեանը: Այս պահին մենք աշխատում ենք վիզաների տրամադրման պայմանների պարզեցման վրայ, որպէսզի ոչինչ չխոչընդոտի Հայաստանի քաղաքացիներին ճանապարհորդել եւ սահմաններ հատել: Երեւանը եւ Բրիւսէլը նաեւ աշխատում են առեւտրի պայմանների մեղմացման ուղղութեամբ: Մենք կը ցանկանայինք լաւ յարաբերութիւններ հաստատել մեր հարեւանների հետ թուարկուած բոլոր այս ոլորտներում եւ ակնկալում ենք Եւրամիութեան եւ առանձին եւրոպական պետութիւնների աջակցութիւնը:
«ԵՒՐՈՆԻՈՒԶ».- Ինչ վերաբերում է Հայաստանի եւ Թուրքիայի յարաբերութիւններին: Մենք գիտենք, որ սկսուել են բանակցութիւնները երկու երկրների միջեւ դիւանագիտական յարաբերութիւնների հաստատման ուղղութեամբ: Որո՞նք են յաջորդ քայլերը:
ՆԱԽԱԳԱՀ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Դիւանագիտական յարաբերութիւնների հաստատում, սահմանների բացում եւ հարեւան երկրների համագործակցութիւն, ինչպէս դա սովորաբար լինում է: Այո, մեր յարաբերութիւնները Թուրքիայի հետ անցել են դժուար փուլերի միջով: Այո, եղել է 1915 թ.ի Ցեղասպանութիւնը, բայց մենք չենք համարում, որ Թուրքիայի կողմից Ցեղասպանութեան ճանաչումը նախապայման է մեր երկու երկրների միջեւ դիւանագիտական յարաբերութիւնների հաստատման համար:
«ԵՒՐՈՆԻՈՒԶ».- Այս մերձեցման մէջ ո՞վ է շարժիչ ուժը. Թուրքիան, Հայաստանը, թէ՝ երկուսն էլ:
ՆԱԽԱԳԱՀ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Ես գտնում եմ, որ ամուր կապերի հաստատումը բխում է եւ Հայաստանի, եւ Թուրքիայի շահերից: Այնքան էլ կարեւոր չէ, թէ որ կողմից են գալիս նման նախաձեռնութիւնները: Գլխաւորն առանց նախապայմանների դիւանագիտական յարաբերութիւնների հաստատումն է:
«ԵՒՐՈՆԻՈՒԶ».- Եթէ անցնենք անձերին, ե՞րբ տեղի կ’ունենայ Ձեր եւ նախագահ Կիւլի յաջորդ հանդիպումը:
ՆԱԽԱԳԱՀ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Միակը, որ այս պահին ստոյգ որոշուած է, այն է, որ յաջորդ հանդիպումը կը կայանայ Հայաստանի եւ Թուրքիայի ֆութպոլի հաւաքականների պատասխան խաղի ժամանակ՝ 2009թ.ի Հոկտեմբերին, Ստամբուլում: Այսինքն, ուղիղ մէկ տարի յետոյ: Բայց սա չի նշանակում, որ այլ հանդիպումներ այս տարուայ ընթացքում չեն լինի: Ներկայումս ընթացող բանակցութիւնների ընթացքն, ամենայն հաւանականութեամբ, կը պահանջի նաեւ այլ հանդիպումներ: Քանի որ, շատ հաւանական է, որ մէկ տարուց էլ պակաս ժամանակահատուածում մենք կը յանգենք դրական արդիւնքների:
«ԵՒՐՈՆԻՈՒԶ».- Լեռնային Ղարաբաղն արդէն երկար տարիներ կռուախնձոր է Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ: Ի՞նչը կարող է հանդիսանալ այս սառեցուած հակամարտութեան լուծումը:
ՆԱԽԱԳԱՀ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Ես կը խուսափէի նման ձեւակերպումից, քանի որ Լեռնային Ղարաբաղը ձգտում է ինքնորոշման: Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը հանրաքուէի ժամանակ արտայայտել է իր կամքը: Այն կամ Հայաստանին վերամիաւորուելու մտադրութեան, կամ Ատրպէյճանի հետ կապ չունեցող անկախ պետութիւն դառնալու մէջ է: Ես համոզուած եմ, որ Նոյեմբերի սկզբին Ռուսաստանի, Ատրպէյճանի եւ Հայաստանի նախագահների ստորագրած համատեղ հռչակագիրը հիանալի հնարաւորութիւններ է բացում այս չճանաչուած պետութեան հիմնահարցի լուծման համար: Հռչակագիրը, եթէ նոյնիսկ խօսքը միայն հռչակագրի մասին է, այլ ոչ թէ պայմանագրի, ամրագրում է, որ հակամարտութիւնը կարելի է կարգաւորել միայն քաղաքական ճանապարհով: Ռազմական միջոցները բացառւում էն:
«ԵՒՐՈՆԻՈՒԶ».- Իսկ Ատրպէյճանի հետ յարաբերութիւնների դէպքում Դուք մտադիր էք օգտագործել սովորակա՞ն, թէ՞ ֆութպոլային դիւանագիտութեան ուղիներն, ինչպէս Թուրքիայի դէպքում:
ՆԱԽԱԳԱՀ ՍԱՐԳՍԵԱՆ.- Ֆութպոլը հիանալի խաղ է, իսկ «ֆուտբոլային դիւանագիտութիւնն», ինչպէս դուք արտայայտուեցիք, կարող է միանգամայն արդիւնաւէտ լինել: Բայց Ատրպէյճանի հետ մենք բանակցութիւններ ենք վարում արդէն 15 տարի: Եւ ես համոզուած եմ, որ Լեռնային Ղարաբաղի հարցով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի օգնութեամբ, որի մէջ մտնում են Ռուսաստանի, ԱՄՆի եւ Ֆրանսայի ներկայացուցիչներն, այդ բանակցութիւնները կը բերեն այնպիսի խոստմնալի արդիւնքների, որ արդէն դիւանագիտութեանը դիմելու կարիք չի լինի: