
ՆԱՆԷ ԱՒԱԳԵԱՆ
«Մէկ ձայն, մէկ պայքար, մէկ ապագայ» կարգախօսով, Հարաւային Կալիֆորնիայի հայկական ութ կրթօջախների աւելի քան 1400 հայ աշակերտ, Ապրիլի 23ի առաւօտեան, Մեսրոպեան Ազգային վարժարանից «Արդարութեան քայլարշաւ» իրականացրեցին դէպի Կալիֆորնիայի պատմական կոթող հռչակուած Մոնթեբելլոյի Հայոց Ցեղասպանութեան յուշահամալիր` յարգանքի տուրք մատուցելու Մեծ Եղեռնի զոհերին եւ հաստատելու իրենց յանձնառութիւնը Հայ Դատին:
Մոնթեբելլոյի եւ յարակից շրջանների հայ համայնքի զարկերակը հանդիսացող Մեսրոպեան Ազգային վարժարանն այս տարի հիւրընկալել եւ համախմբել էր Սրբոց Նահատակաց Ֆերահեան, Վահան եւ Անուշ Շամլեան, Ռոզ եւ Ալեք Փիլիպոս, Յովսէփեան, Սահակ-Մեսրոպ, ՀԲԸՄ Մանուկեան-Տեմիրճեան, Հայ Քոյրերու վարժարանների աշակերտներին, ուսուցչական կազմին եւ տնօրէններին` վկայելու միասնութեան ուժը:
Յուզիչ, զօրեղ եւ չափազանց ոգեւորիչ էր սփիւռքահայի նոր սերունդների` պատասխանատուութեան զգացումով լի անկոտրուն շուրջ երկու ժամ տեւած քայլքը քաղաքի փողոցներով, որ Հայոց Ցեղասպանութեան մասին իրազեկման հզօր արշաւ էր նաեւ:
Մոնթեբելլոյի Հայոց Ցեղասպանութեան յուշահամալիրում, քայլարշաւի մասնակիցներին դիմաւորեցին Արեւմտեան Ամերիկայի Հայոց թեմի առաջնորդ Գեղամ արք. Խաչերեանը, Ս. Խաչ Հայց. Առաք. Մայր տաճարի հոգեւոր տեսուչ Միւռոն Ծ. վրդ. Ազնիկեանը, ՀՅԴ Արեւմտեան Ամերիկայի Կեդրոնական կոմիտէի ներկայացուցիչ Կարօ Մատենլեանը, Ազգային վարժարանների Խնամակալ մարմնի ատենապետ Սարգիս Ուրֆալեանն ու անդամները, եւ ձեռնարկի համակազմակերպիչ` Հայոց Ցեղասպանութեան Ոգեկոչման Լոս Անջելեսի Միացեալ մարմնի անդամները:


«Մենք մի յստակ ուղերձ ունենք այս պահին, եւ դա այն է, որ այսօր քաղաքական գործիչներ չեն հաւաքուած այստեղ եւ յայտարարութիւններ չեն հնչում, այլ` Կալիֆորնիայի հայկական բազմաթիւ վարժարաններից 1500 աշակերտների միասնութիւնն է` մէկ ընդհանուր կարգախօսով: Պատճառը, որ Մեսրոպեան կամ իւրաքանչիւր այլ հայկական դպրոց գոյութիւն ունի այսօր` դա Ցեղասպանութեան մասին է, վկայութիւնն է մեր ժողովրդի վերապրումի, եւ իւրաքանչիւր աշակերտ ապացոյցն է, որ Ցեղասպանութիւնը ձախողել է, եւ մենք շարունակում ենք ապրել: Երբ դուք ամէն օր յաճախում էք հայկական վարժարան, դա վկայում է, որ ոչ ոք` ոչ մի ցեղասպան, հերքող կառավարութիւն չի կարող կասեցնել մեզ», ձեռնարկի բացման խօսքում դիմելով աշակերտներին նշեց հանդիսավարը` Մեսրոպեան Ազգային վարժարանի խորհրդի ատենապետ Քրիս Կուլճեանը:
Երիտասարդներին ուղերձով դիմեց նաեւ օրուայ բանախօսը` Մոնթեբելլոյի նախկին քաղաքապետ, Արեւմտեան Ամերիկայի Հայոց թեմի Ազգային վարչութեան անդամ Ճէք Հաճինեանը` յորդորելով պատասխանատուութիւն ստանձնել, ապահովելու, որ Հայոց Ցեղասպանութեան ճշմարտութիւնը չմոռացուի: «Իւրաքանչիւրդ ապագայի մի մասնիկն ունէք ձեր ձեռքում, եւ դուք էք ընտրելու, թէ ինչպէ՛ս օգտագործէք ձեր ձայնը, հարթակը, ինչը եւ որոշիչ կը լինի, թէ ինչպէս է աշխարհը տեսնելու անցեալը: Հայ լինելն արտօնութիւն է: Մեր պապերը կառուցել են եկեղեցիներ, համայնքային կենտրոններ եւ դպրոցներ, որտեղ դուք յաճախում էք այսօր, եւ այժմ ձեզ հարց եմ ուղղում, թէ դուք ինչ պիտի անէք այդ ջահը կրելով: Արդեօք կը շարունակէ՞ք պայքարել արդարութեան համար, եւ ապահովել, որ ոչ մէկը չկարողանայ ջնջել մեր ժառանգութիւնը, պատմութիւնը, ձայնը: Թուրքիան պէտք է հաշուետու լինի: Դուք պէտք է ընտրէք, թէ ինչպէս էք հասնելու արդարութեան հաստատմանը, իւրաքանչիւր գործողութիւն հաշիւ է, քանզի դուք միայն պատմութեան մաս չէք, այլ շարժման մաս էք, որը նոր է սկսւում: Ադրբեջանն ու Թուրքիան փորձում են ջնջել մեր պատմութիւնը, հերքել Հայոց Ցեղասպանութիւնը, եւ ստեղծել կեղծ տեսութիւններ մեր նախնիների, մեր հողերի մասին` Արցախի եւ Արեւմտեան Հայաստանի մասին: Ձեր յաջողութիւնը` Թուրքիայի պարտութիւնն է: Գործէ՛ք, ինչ մասնագիտութիւն էլ ընտրէք», իր խօսքում աշակերտներին քաջալերեց Հաճինեանը:
Մեսրոպեան Ազգային վարժարանի տնօրէն Լենա Կարապետեանը, որպէս հիւրընկալ կրթօջախի տնօրէն դիմելով աշակերտներին նշեց, որ նրանց հաւաքական ներկայութիւնը միայն խորհրդանշական չէ, նաեւ` զօրեղ ուժ է: «Այսօր ձեր կատարած իւրաքանչիւր քայլ աւելին էր, քան պարզապէս քայլք, դա հռչակագիր էր: Հռչակագիր էր այն մասին, որ մենք յիշում ենք, որ մենք չենք լռելու,որ 1.5 միլիոն նահատակները շարունակում են ապրել մեր միջոցով` մեր ձայների, մեր նուիրուածութեան եւ մեր միասնութեան միջոցով: Սիրելի աշակերտներ, դուք ճշմարտութեան ջահակիրներն էք: Դուք կրում էք մեր նախնիների ուժը եւ պատասխանատուութիւնը` ապահովելու, որ մեր պատմութիւնը երբեք չմոռացուի», նշեց Կարապետեանը` շնորհակալութիւն յայտնելով քայլարշաւի մասնակիցներին եւ ընդգծելով, որ միասնական երթերը շարունակուելու են մինչեւ արդարութեան լիարժէք յաղթանակ:


Հայոց Ցեղասպանութեան 110ամեակին նուիրուած ձեռնարկը, օրհնութեամբ եւ երիտասարդներին ուղղուած պատգամով ամփոփեց Արեւմտեան Ամերիկայի Հայոց թեմի առաջնորդ Գեղամ արք. Խաչերեանը: «Այս քայլարշաւը ներկայացրեց ժամանակի երեք տարածաչափութիւնները` անցեալը, ներկան եւ ապագան: Դա նշանակում է, որ յիշում ենք անցեալը` տեղեակ ենք մեր պատմութիւնից, դա նշանակում է, որ այս պահին այս սերունդը յիշում եւ պահանջում է, եւ երրորդն այն է, որ որեւէ դատ, որը չունի ապագայ` մեռած է, եւ դուք էք Հայ Դատի ապագան: Չմոռանաք այս արշաւը, այս խօսքերն ու հայերի արդար պահանջատիրութիւնը: Յիշէ՛ք, մենք պահանջատէր ենք»:
Միջոցառման աւարտին, աշակերտները ծաղիկներ դրեցին Մոնթեբելլոյի պատմական յուշակոթողին եւ առիթ ունեցան ծանօթանալու եւ հաղորդակցուելու միմեանց հետ: «Այսօրուայ քայլարշաւը շատ մեծ պարտականութիւն է մեր հայ ազգի համար` յատկապէս սփիւռքահայ աշակերտների: Այն ցուցադրեց մեր միասնութիւնը, մեր ուժը եւ մեր ապագան որպէս սփիւռքում հայ ազգ», «Ասպարէզ»ի հետ կիսուեց ՀԲԸՄ Մանուկեան-Տեմիրճեան դպրոցի աշակերտական խորհրդի նախագահ Քարին Օրունճաքճիէլը:
Ձեռնարկի համակազմակերպիչը Հայոց Ցեղասպանութեան Ոգեկոչման Լոս Անջելեսի Միացեալ Մարմինն էր, որի ներկայացուցիչներից դոկտոր Յասմիկ Բարանը նշեց, որ շատ լիցքաւորուած է զգում` տեսնելով նման թուով աշակերտների միասնական ձեռնարկը: «Շատ հոգեպարար, իմաստալից եւ խորհրդանշական օր է մեզ համար, երբ Մեսրոպեան Ազգային վարժարանի աւանդական այս քայլարշաւին միացան այլ կրթօջախների երիտասարդներ` վկայելով, որ պատրաստ են ստանձնելու պատասխանատուութեան եւ տարիներ անց լինելու Հայ Դատի պաշտպանները»:
Կալիֆորնիայի Ազգային վարժարանների Խնամակալ մարմնի ատենապետ Սարգիս Ուրֆալեանն էլ անդրադարձաւ նախաձեռնութեան կարեւորութեանը: «Մենք, իբրեւ Խնամակալ մարմին, շատ հպարտ ենք եւ քաջալերում ենք, որ մեր բոլոր դպրոցները մասնակցեն այս տեսակի ձեռնարկներին, եւ աշխատում ենք նաեւ այլ վարժարանների հետ սերտացնել կապն ու միասնաբար գործակցել, որովհետեւ հայ դպրոցը մեր համար ամենակարեւոր կառոյցն է Սփիւռքում: Այս ձեռնարկի կարեւորութիւնն այն է, որ անհրաժեշտ է մշտապէս կրթել մեր աշակերտներին Հայոց Ցեղասպանութեան, այն յիշելու եւ պահանջատէր լինելու մասին»:


Ձեռնարկի կազմակերպիչները երախտագիտութիւն յայտնեցին Մոնթեբելոյի Ոստիկանական բաժանմունքին եւ Պիկօ Ռիվերայի Շէրիֆի գրասենեակին` քայլարշաւն ապահով անցկացնելու գործում աջակցութեան համար, Սուրբ Խաչ եկեղեցուն եւ հոգեւոր հովիւներին` աշակերտներին օրհնելու եւ քաջալերելու համար, Թամար Ուրիշեանի ընկերութեանը` քայլարշաւի մասնակիցներին սնունդով ապահովելու համար, նաեւ` ուսուցիչներին, դպրոցական անձնակազմին եւ ծնող-կամաւորներին` աշակերտների համար իմաստալից փորձառութիւն ապահովելու համար:
Հայկական կրթօջախների բացառիկ` միասնական քայլարշաւը վկայեց, որ հայկական վարժարաններում կրթւում են ապագայի առաջնորդներ, ովքեր գիտակցուած պատրաստ են դառնալու Հայ Դատի ջահակիրները: