9 Ապրիլին, Ազգային ժողովին մէջ տեղի ունեցաւ Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ սահմանազատման եւ սահմանագծման հարցով փակ ձեւաչափով հրատապ նիստը, որուն հրաւիրած էր ընդդիմութիւնը։
Նիստին ընթացքին խօսք առաւ ՀՅԴ Բիւրոյի քաղաքական ներկայացուցիչ, Հայաստանի Ազգային ժողովի «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր Արմէն Ռուստամեան, որ ըսաւ, թէ սահմանազատումը եւ սահմանագծումը իրար յաջորդող միջազգային գործընթացներ են եւ պէտք է համապատասխանեն միջազգային լաւագոյն փորձարկման:
Ռուստամեան իր խօսքին մէջ ըսաւ հետեւեալը.
«Այն է.
«- Հիմնարար սկզբունք է, ըստ որի, առոչինչ է ուժի կամ սպառնալիքի կիրառմամբ ձեռք բերուած որեւէ համաձայնութիւն:
«Առաջնային պայման է սահմանակից պետութիւնների միջեւ երկկողմ բնականոն, այդ թւում ` դիւանագիտական յարաբերութիւնների առկայութիւնը:
«Այս գործընթացներն իրականացնելու համար ձեւաւորւում է երկկողմ միջկառավարական յանձնաժողով, կայացւում է համաձայնութիւն սահմանազատման իրաւական հիմքերի եւ համատեղ սահմանագծում իրականացնելու գործընթացի շուրջ:
«- Կնքւում է երկու պետութիւնների միջեւ սահմանի մասին համաձայնագիր, որն արձանագրում է սահմանային բոլոր խնդիրների լուծուած լինելու հանգամանքը»:
Ռուստամեան յայտնեց, որ, հետեւաբար, սահմաններու ճանաչման գործընթացի միջազգային փորձարկման մէջ խօսք չի կրնար ըլլալ աւարտած որեւէ հատուածական սահմանազատման եւ սահմանագծման մասին առանց ունենալու սահմանային բոլոր հարցերուն լուծումը արձանագրող համաձայնութիւն:
«Ուստի, հատուածական սահմանազատումն ու սահմանագծումը Ադրբեջանի յօրինածն է եւ հակասում է թէ մեր շահերին, թէ միջազգային լաւագոյն պրակտիկային (կիրառութեան): Այդ ապօրինի պահանջին տուրք տալը նշանակում է, ուղղակիօրէն ուժի սպառնալիքի տակ անվերապահօրէն կատարել Ադրբեջանի կամքը: Այս եզրայանգումը ամրապնդւում է Ադրբեջանի այն պահանջով, որ սահմանների յստակեցումն սկսուի հէնց Տաւուշի հատուածից, որտեղ մեր առաջնագիծն ամենաամուրն է: Այսպիսի գործընթացի մէջ մտնելով հայկական կողմը փաստացի պատրաստակամութիւն է յայտնում սահմանազատում եւ սահմանագծում իրականացնել Ադրբեջանի կողմից ուժի սպառնալիքների կիրառման պայմաններում: Իսկ նման դէպքում, եթէ այդ սպառնալիքները վերածուեն գործի, մեզ այլեւս ոչ ոք եթէ ուզենայ էլ` չի կարող օգնել: Ժամանակն է, որ մեր ժողովուրդը պարզ գիտակցի նման ձեւով հակառակորդին տարածքներ յանձնելու այս իշխանութիւնների վարած քաղաքականութեան ծանր հետեւանքները:
Տաւուշեան այս գործընթացում առաւել ակնյայտ է դրսեւորւում մեզ զիջումներ պարտադրելու այս իշխանութիւնների ձեռագիրը:
Նախ հիմնաւորւում է, որ Ադրբեջանի տարածքային պահանջները ճիշդ են, դրանով լեգիմիտացւում է (կ՛օրինականացուի) Ադրբեջանի կողմից ցանկացած միջոցներով դրանք վերադարձնելու իրաւունքը` ասել է, թէ ապահովւում է Ադրբեջանի կողմից պատերազմ սկսելու հիմքերը:
Այնուհետեւ, միտումնաւոր անտեսելով տարածքներ չյանձնելու եւ մեր շահերը պաշտպանելու իրաւաքաղաքական հնարաւորութիւնները, արձանագրւում է մեր անկարողութիւնը, ներշնչւում պարտութեան անխուսափելիութեան զգացում եւ պատերազմի անմիջական սպառնալիքի տակ պարտադրւում է որպէս չարեաց փոքրագոյն համակերպուել հերթական միակողմանի զիջումների հետ:
Ինքնակործանման այս շղթան եթէ չկտրուի, ապա սրա վերջը լինելու է Հայաստանի վերածումը Արեւմտեան Ադրբեջանի: Կործանարար այս շղթան կտրելու պահը հիմա է, տեղը` Տաւուշը», շեշտեց Ռուստամեան:
Փակ հանդիպումէն ետք այս մասին խօսեցաւ նաեւ ՀՅԴ Հայաստանի Գերագոյն մարմինի ներկայացուցիչ, «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր Իշխան Սաղաթելեան, որ ըսաւ, թէ ողբերգութիւն է, երբ երկրիդ բարձրաստիճան պաշտօնեաները եւ քաղաքական մեծամասնութեան ներկայացուցիչները՝ փրփուրը իրեն բերանին, կը փորձեն հիմնաւորել, որ Հայաստանի իրաւազօրութեան տակ գտնուող տարածքները ատրպէյճանական են։
«Սրանից բխեցնելով պէտք է ասել, որ եթէ տեղի ունենայ ռազմական գործողութիւններ կամ Ադրբեջանի կողմից յարձակում, պէտք է ֆիքսել (ճշդել), որ դրա հրահրողը եւ դա լեգիտիմացնողը այսօրուայ իշխանութիւնն է Նիկոլ Փաշինեանի գլխաւորութեամբ: Իրենք անընդհատ Ադրբեջանի շահերը սպասարկող հիմքեր անընդհատ փորձում են մէջտեղ բերել: Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարութիւնը կարող է ՔՊական որոշ գործիչների գործի ընդունի», ըսաւ Սաղաթելեան։
Ան նշեց, որ ընդդիմութիւնը ներկայացուցած է յայտարարութեան նախագիծ մը, որուն մէջ կայ իրավիճակի գնահատումը, կոչ՝ միջազգային հանրութեան, հայ ժողովուրդին եւ այլընտրանքային լուծումներ, սակայն ան դիտել տուաւ, որ՝ «իրենց տրամադրուածութիւնից ակնյայտ է, որ իրենք դէմ են լինելու մեր ներկայացրած յայտարարութեան նախագծին»:
«Մենք մէկ անգամ եւս համոզուեցինք, որ երկիրը գտնւում է մի ուժի ձեռքում, որոնք շարունակելու են զիջումները, եւ մէկ անգամ եւս ակնյայտ դարձաւ, որ իրականում սահմանազատման եւ սահմանագծման աշխատանք չկայ, իրականում Հայաստան-Ադրբեջան բանակցութիւններ չկան, կան Ադրբեջանի կողմից Հայաստանին ներկայացուող նոր կապիտուլեացիոն (անձնատուոթեան) պահանջներ, որին այս իշխանութիւնը մտադիր է տեղի տալ: Իշխանութիւնները իրենց պահուածքով լեգիտիմացնում են Ադրբեջանի առաջիկայ ռազմական ագրեսիան (յարձակումը) Հայաստանի նկատմամբ: Հայաստանը պատրաստ չէ դիմադրութիւն ցոյց տալ, պատրաստ չէ լիարժէք սահմանազատման աշխատանքների եւ դա հիմնաւորւում է Ադրբեջանի կողմից պահանջներով», ըսաւ Սաղաթելեան:
Ան շեշտեց, որ ընդդիմութիւնը անգամ մը եւս արձանագրեց, որ այդ տարածքները Հայաստանի համար ունին ռազմավարական նշանակութիւն եւ զանոնք զիջելով` պիտի ծագին շատ լուրջ ապահովական հարցեր:
Սաղաթելեան նոյն ատեն յայտնեց, որ փակ հանդիպման ընթացքին Մհեր Գրիգորեան հաստատեց, որ Տաւուշի մէջ յստակ պայմանաւորուածութիւն չկայ սահմանագծման վերաբերեալ:
Մինչ Հայաստանի արտաքին գործոց նախարար Արարատ Միրզոյեան ունի այն կարծիքը, որ եթէ այդ տարածքները չտանք, պատերազմ պիտի ըլլայ: «Քանի դեռ կայ քաղաքական մեծամասնութիւն սրանց գլխաւորութեամբ, այո, երկիրը տանելու են դէպի անդունդը», ըսաւ Սաղաթելեան։
Պատասխանելով այն հարցումին, որ այս հանդիպումէն ետք ի՞նչ կրնայ ըսել տաւուշեցիներուն՝ Սաղաթելեան ըսաւ. «Ոչ միայն տաւուշցիներին, այլեւ Հայաստանի ողջ ժողովրդին կարող եմ ասել, երկիրը վտանգի մէջ է, քանի որ իշխանութեան ղեկին գտնւում է մի խումբ, որը երկիրը տանելու է նոր փորձութիւնների, իսկ դա կանխելու համար մեզ անհրաժեշտ է երեք մակարդակներով դիմադրութիւն` Հայաստանում, Տաւուշում ու Սփիւռքում: Պէտք է սրանց լինի հակազդեցութիւն, որն ինչ-որ փուլում պէտք է վերածուի համազգային պոռթկումի, հնարաւոր լինի ազատուել այս իշխանութիւնից, հնարաւոր լինի կանխել նոր կապիտուլեացիան, որը կախուած է մեր գլխին»: