ԵՐԵՒԱՆ, «Արմէնփրէս».- Արցախի անկախութեան 30ամեակին առիթով, շնորհաւորական ուղերձներ յղեցին Հայաստանի նախագահ Արմէն Սարգսեան, վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան եւ արտաքին գործոց նախարարութիւնը։
Նախագահ Սարգսեան դիտել կու տայ, որ Արցախի անկախութեան 30ամեակը կը դիմաւորենք բաւական բարդ ժամանակաշրջանի՝ 44օրեայ պատերազմէն ետք ստեղծուած դժուարին իրավիճակին մէջ:
«Եւս մէկ անգամ խորին ցաւակցութիւններս եմ յայտնում պատերազմում զոհուածների ընտանիքներին ու հարազատներին: Մենք կանգնած ենք համահայկական փորձութեան առջեւ, որը յաղթահարելու համար վերստին անհրաժեշտ է համազգային միասնութիւն ու համախմբում: Արցախի անվտանգութեան ապահովման ու բնակչութեան կեանքի անձեռնմխելիութեան, Ադրբեջանի կողմից նոր պատերազմի շարունակական սպառնալիքի, Արցախի կարգավիճակի, սոցիալ-տնտեսական եւ մարդասիրական հարցերը համազգային օրակարգի առաջնահերթութիւններ են: Դրանք չեն կարող լուծուել առանց տնտեսապէս եւ քաղաքականապէս ուժեղ, զարգացած, մրցունակ Հայաստանի գոյութեան, առանց Հայրենիք-Սփիւռք կապերի հիմնովին վերափոխման ու առկայ ներուժի լիարժէք օգտագործման, առանց մեր միջազգային գործընկերների հետ լիարժէք համագործակցութեան», կ՛ըսէ նախագահը:
Սարգսեան ընդգծեց, որ մեր պատմութեան, հայկական աշխարհին համար Արցախը եւ արցախցին միշտ ալ առանձնայատուկ դերակատարութիւն ունեցած են: «Այդպէս է նաեւ այսօր, երբ մեր ժողովրդի համար սկսուել է նոր մարտահրաւէրներով լի ժամանակահատուած: Մենք այլեւս համահայկական օրակարգի որեւէ հարցում սխալուելու իրաւունք չունենք», շեշտեց ան։
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան իր ուղերձին մէջ կը յայտնէ, որ 30 տարի առաջ Արցախի ժողովուրդը, իր իշխանութեան օրինական մարմիններուն կողմէ ընդունուած հռչակագիրով, յայտարարեց Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան ստեղծումը եւ այդպիսվ արցախահայութիւնը հաստատեց իր կեանքն ու ապագան տնօրինելու եւ ազատ ապրելու իրաւունքը:
«Այդ որոշումը ամրապնդուեց նոյն տարուայ Դեկտեմբերի 10ին կայացած համընդհանուր հանրաքուէի միջոցով: Այդպիսով, ժողովրդի կամքի այս դրսեւորումը, որը 1988ին սկիզբ առած ղարաբաղեան շարժման արգասիքն էր եւ իր հիմքում ունէր ժողովրդավարացման ու ազատութեան հաստատման մեր ժողովրդի ձգտումը, դարձաւ 20րդ դարում ազգերի ինքնորոշման իրաւունքի արտայայտման օրինակներից մէկը:
«Այն կատարուել էր ԽՍՀՄ օրէնսդրութեան եւ սահմանադրական իրաւունքի տառին եւ ոգուն համապատասխան եւ անթերի էր ինչպէս իր ձեւով, այնպէս էլ բովանդակութեամբ:
«Արցախի ժողովուրդն օգտուեց իր օրինական իրաւունքից եւ դրա դէմ գործադրած ցանկացած բռնութիւն ուղղուած է մարդկութեան, մարդկային քաղաքակրթութեան եւ մարդու բնական իրաւունքի դէմ:
«Այդպիսին էր Արցախի ժողովրդի դէմ անկախութեան հռչակումից անմիջապէս յետոյ գործադրած բռնութիւնը՝ պատերազմը, որի հետեւանքով «Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութիւն» եզրոյթը մտաւ միջազգային յարաբերութիւնների օրակարգ: Ստեղծուեց ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, որի երեք համանախագահ երկրներն օժտուեցին հակամարտութեան կարգաւորմանն ուղղուած միջնորդական առաքելութեամբ: Ցաւօք, հակամարտութիւնը լուծում չգտաւ, եւ բռնութիւնը շարունակուեց՝ իր ամենազազրելի դրսեւորումը ստանալով 2020 թուականին Արցախի Հանրապետութեան դէմ սանձազերծուած պատերազմով, որը հետապնդում էր բռնի ուժով հակամարտութիւնը լուծելու նպատակ:
«Այդ պատերազմը, չնայած հակառակորդի գործադրած բոլոր ջանքերին, չհասաւ իր նպատակին: Արցախն այսօր թէկուզ վիրաւոր, բայց կանգուն է եւ ունի Հայաստանի եւ համայն հայութեան ամբողջական աջակցութիւնն ու զօրակցութիւնը:
Մենք յիշում ենք Արցախի ազատութեան համար մղուած պայքարում ընկած մեր բոլոր նահատակներին եւ գլուխ ենք խոնարհում նրանց առջեւ:
«Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրաւունքը սրբազան է: Այն չի կարող կասեցուել ուժի կիրառման միջոցով: Այդ իսկ պատճառով միջազգային բոլոր հարթակներում մենք այսօր պնդում ենք, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութիւնը կարգաւորուած չէ: Դա են փաստում նաեւ համանախագահ պետութիւնների յայտարարութիւնները: Հակամարտութիւնն սպասում է իր համապարփակ կարգաւորմանը՝ խաղաղ գործընթացի միջոցով, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահութեան կողմից առաջարկուած եւ պաշտպանուող հանրայայտ սկզբունքների հիման վրայ:
«Գործընթացի արդիւնքում պէտք է վերջնական յստակեցում ստանայ Արցախի կարգավիճակը՝ ազգերի ինքնորոշման իրաւունքի հիման վրայ: Մինսկի խմբի համանախագահութեան շրջանակում խաղաղ գործընթացի վերսկսումը նաեւ նշանակալից գործօն կը դառնայ տարածաշրջանում կայունութեան հաստատման եւ պահպանման համար:
«Մենք քաջ գիտակցում ենք, որ 21րդ դարում ազգերը չեն կարող գոյատեւել, լինել մրցունակ եւ զարգանալ՝ առանց տնտեսական եւ գիտական առաջընթացի համար անհրաժեշտ բարենպաստ պայմանների: Ուստի արտաքին միջավայրի կայունութիւնը, տեւական խաղաղութիւնն իրապէս դառնում են ժամանակի հրամայական տարածաշրջանի բոլոր ժողովուրդների համար:
«Սիրելի՛ հայրենակիցներ, բոլորիս շնորհաւորում եմ Արցախի Հանրապետութեան օրուայ կապակցութեամբ:
«Արցախցիներին մաղթում եմ քաջառողջութիւն եւ ոգու տոկունութիւն: Հաւատում եմ, որ Արցախը կարող է դառնալ մեր տարածաշրջանում երկարատեւ խաղաղութեան եւ կայունութեան խորհրդանիշ»:
Իսկ Հայաստանի արտաքին գործոց նախարարութիւնը իր յայտարարութեան մէջ կը յայտնէ հետեւեալը.
«Անկախութեան հռչակագիրն արցախահայութեան՝ իր հայրենի հողում ազատ եւ անվտանգ ապրելու անկոտրում կամքի օրինական արտայայտումն էր, որն ամրագրուեց 1991 թ. Դեկտեմբերի 10ին անկախութեան հանրաքուէով: Այն պարտադրուած էր տասնամեակներ շարունակ Ադրբեջանի ԽՍՀ կողմից հայ բնակչութեան դէմ էթնիկ պատկանելիութեան հիմքով իրականացրած խտրական եւ բռնաճնշումների քաղաքականութեամբ, որի նպատակն էր հայաթափել Արցախը, ինչի մասին ամենաբարձր մակարդակով տարբեր ժամանակներում յայտարարել են ադրբեջանական իշխանութիւնները:
«Անկախութեան հռչակագրի ընդունմամբ եւ անկախութեան հանրաքուէով Արցախի ժողովուրդը ձգտում էր իրաւական կամարտայայտութեան միջոցով ղարաբաղեան հիմնահարցն առճակատման տրամաբանութիւնից տեղափոխել քաղաքական հարթութիւն՝ հասնելու հիմնախնդրի արդարացի լուծմանը՝ հիմնուած միջազգային իրաւունքի նորմերի եւ սկզբունքների վրայ:
«Ի պատասխան արցախահայութեան օրինական ձգտումներին՝ Ադրբեջանի իշխանութիւնները, շարունակելով Արցախում եւ Ադրբեջանի հայաշատ բնակավայրերում իրականացուող էթնիկ զտումների քաղաքականութիւնը, լայնածաւալ պատերազմ սանձազերծեցին Արցախի Հանրապետութեան դէմ:
«Ադրբեջանի իշխանութիւնների կողմից պետական մակարդակով վարուող հայատեաց քաղաքականութիւնը եւ շարունակական սպառնալիքները, Արցախի դէմ 2016 թ. եւ յատկապէս 2020 թ. ռազմական ագրեսիաները, որոնք ուղեկցւում էին քաղաքացիական բնակչութեան եւ ենթակառուցուածքների յստակ թիրախաւորմամբ, հայկական մշակութային ժառանգութեան դիտաւորեալ եւ ծրագրուած ոչնչացումը վկայում են, որ արցախահայութիւնը շարունակում է կանգնած մնալ ֆիզիքական գոյութեան սպառնալիքի առջեւ եւ չի կարող ապրել Ադրբեջանի ենթակայութեան եւ իրաւասութեան ներքոյ:
«Յանուն իր գոյութեան եւ ինքնութեան՝ Արցախի ժողովրդի հերոսական պայքարը հայրենասիրութեան, խիզախութեան եւ տոկունութեան օրինակ է ողջ հայութեան համար: Եւ այս պատմական օրը մենք գլուխ ենք խոնարհում Արցախի ազատութեան եւ պաշտպանութեան համար իրենց կեանքը նուիրած բոլորի առջեւ:
«Անցնող 30 տարիների ընթացքում Արցախը կարողացել է պետական կառավարման կենսունակ մարմիններ ստեղծել եւ անցկացնել միջազգային լաւագոյն չափանիշներին համապատասխանող ընտրութիւններ՝ ընտրելով իր օրինական ներկայացուցիչներին եւ կայացնելով ժողովրդավարական ինստիտուտները:
«Հայաստանի Հանրապետութիւնը հետեւողականօրէն պաշտպանելու է Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման, իր հայրենիքում ազատ եւ արժանապատիւ ապրելու իրաւունքի իրացումը՝ որպէս հիմք՝ ղարաբաղեան հակամարտութեան արդարացի եւ տեւական լուծման եւ տարածաշրջանում կայուն խաղաղութեան հաստատման համար»:
