ԵՐԵՒԱՆ.- Ուրբաթ, 3 Մայիսին, կառավարութեան շէնքին մէջ տեղի ունեցաւ Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Հայաստանեայց առաքելական եկեղեցւոյ յարաբերութիւններու աշխատանքային խումբի անդրանիկ ժողովը: Վարչապետ Փաշինեանի եւ Ամենայն Հայոց Գարեգին Բ. կաթողիկոսին գլխաւորութեամբ տեղի ունեցած նիստին սկիզբը անոնք ելոյթներ ունեցան:
Իր խօսքին մէջ, վարչապետ Փաշինեան կարեւոր համարելով այս հանդիպումը՝ ըսաւ. «Վեհափառ հայրապետի հետ քննարկումների արդիւնքում մենք եկանք այն եզրակացութեան, որ անհրաժեշտ է ստեղծել աշխատանքային խումբ՝ Հայաստանի Հանրապետութեան կառավարութեան եւ Հայաստանեայց առաքելական սուրբ եկեղեցու յարաբերութիւններին առնչուող հարցերով զբաղուելու համար, որպէսզի ունենանք մշտական գործող աշխատանքային ձեւաչափ, որպէսզի գոյացող հարցերը քննարկուեն եւ լուծումներ ստանան: Ընդ որում, այդ լուծումները ցանկալի է, որ լինեն ոչ թէ հատուածական եւ այսրոպէական, այլ ընդհանրապէս ինստիտուցիոնալ (կառուցային-Խմբ.) եւ երկարաժամկէտ: Այս առումով, կարծում եմ, որ չափազանց կարեւոր է, որ այս քննարկումների համատեքստում համադրենք Եկեղեցի-Պետութիւն յարաբերութիւնների մեր պատկերացումները այն նոր իրավիճակի համատեքստում, որ այսօր գոյութիւն ունի Հայաստանի Հանրապետութիւնում: Իհարկէ, կարիք չկայ ասելու, թէ մեզ համար ինչպիսի մեծ կարեւորութիւն եւ դերակատարում ունի Հայ առաքելական սուրբ եկեղեցին: Ես ուզում եմ ասել, որ այսօր Հայաստանում իշխող քաղաքական ուժի՝ «Իմ Քայլը» դաշինքի նախընտրական ծրագրի առանցքային դրոյթներից մէկը մեր ազգային ինքնութեան պահպանման խնդիրներն են եւ սա եղել է մեր քաղաքական ուժի հիմնադիր ծրագրում դեռեւս 2013 թուականից: Իհարկէ, սա կարեւորագոյն առաջնահերթութիւն է մեզ համար, եւ այս առումով Հայ առաքելական եկեղեցու դերն առանձնայատուկ է եւ միշտ եղել է առանձնայատուկ: Բայց նաեւ կայ խնդիր՝ հասկանալու, թէ ինչքանով են մեր պատկերացումները նոյնական՝ ինքնութեան պահպանման առումով, եւ ինչ հարցեր կան այս համատեքստում, որ պէտք է քննարկենք»:
Այնուհետեւ, խորանալով պետութիւն-եկեղեցի քննարկումի կարօտ խնդիրներուն մէջ, վարչապետը նախ անդրադարձաւ կրթութեան ոլորտին՝ ըսելով. «Այս ոլորտում մեր օրակարգի հարցը, որ Մայր Աթոռն առաջարկել էր, Հայ առաքելական եկեղեցու պատմութեան հետ կապուած հարցն է: Այստեղ առաջին հարցը, որ ծագում է, հետեւեալն է. արդեօք մենք տարբերակո՞ւմ ենք Հայ առաքելական եկեղեցու պատմութիւնը հայ ժողովրդի պատմութիւնից եւ եթէ տարբերակում ենք, ինչո՞ւ ենք տարբերակում եւ եթէ տարբերակում ենք, ինչպէ՞ս ենք տարբերակում, եւ այդպէս շարունակ»:
Ապա, Փաշինեան անդրադարձաւ հարկային յարաբերութիւններուն: «Օրինակ, խնդիր կայ անշարժ գոյքի, գոյքահարկի հետ կապուած, եւ մենք պէտք է հասկանանք, թէ այստեղ ի՛նչ մօտեցում ունենք», ըսաւ վարչապետը՝ ընդգծելով, թէ պէտք է յստակացնել կացութիւնը: Ան աւելցուց, որ մինչ իշխանութիւնները ծաւալուն քարոզարշաւ կը մղեն քաղաքացիներուն կոչ ընելով՝ իրենց հարկերը վճարելու, յստակ կարիքը կայ նաեւ Հայ առաքելական եկեղեցւոյ աջակցութեան, որպէսզի պետական այս ընկալումը աւելի ու աւելի խորապէս արմատաւորուի հայաստանեան իրականութեան մէջ:
«Արձանագրելով, որ պայմանաւորւում ենք անկաշկանդ բոլոր հարցերը քննարկել փաստարկների դաշտում՝ դարձեալ ուզում եմ ընդգծել, որ ինձ համար կարեւոր է ոչ միայն Հայ առաքելական եկեղեցու դերակատարումը Հայաստանի Հանրապետութիւնում եւ ընդհանրապէս հայութեան շրջանում, այլեւ ինձ համար շատ կարեւոր է Հայաստանի Հանրապետութիւնում քրիստոնէական արժէքների արմատաւորումը: Եւ ես կը համարձակուեմ ասել, որ Հայաստանում տեղի ունեցած ոչ բռնի, թաւշեայ, ժողովրդական յեղափոխութիւնը մեծ մասով հիմնուած էր հէնց քրիստոնէական արժէքների վրայ: Եւ ինքս ինձ համար՝ որպէս մարդ, որպէս քաղաքական գործիչ, իմ կեանքում շրջադարձային եմ համարում այն կէտը, երբ ես առիթ ունեցայ ընթերցել եւ վերընթերցել Նոր Կտակարանը: Կարծում եմ, որ այն վարդապետութիւնը, որ այդտեղ դրուած է, իսկապէս, բոլոր առումներով, այդ թւում՝ պետական առումով յեղափոխական է, եւ դա այն բանաձեւն է, որ Հայաստանի Հանրապետութեանը, նրա քաղաքացիներին եւ ընդհանրապէս մարդկութեանը կարող է հասցնել երջանկութեան», նշեց վարչապետը:
Իր կարգին, Ամենայն Հայոց կաթողիկոսը ըսաւ. «Ողջունում եւ մեր օրհնութիւնն ենք բերում ձեզ: Մեր ուրախութիւնն ենք յայտնում եկեղեցի-պետութիւն յարաբերութիւնների արդիւնաւորման նպատակով աշխատանքային խմբի առաջին նիստի գումարման առիթով: Հայրենի պետութեան եւ մեր եկեղեցու յարաբերութիւնների կանոնակարգման այս նոր ձեւաչափը բարեպատեհ հնարաւորութիւն է՝ քննարկելու փոխադարձ հետաքրքրութիւն ներկայացնող հարցերը եւ փնտռելու դրանց լուծման ուղիները՝ ի խնդիր մեր եկեղեցու առաքելութեան արդիւնաւորման՝ յանուն մեր երկրի եւ ժողովրդի»:
Վեհափառը իր խօսքին մէջ անդրադարձաւ եկեղեցի-պետութիւն յարաբերութիւններուն, ընդգծեց ազգային մեր շահերով ու գերակայութիւններով, ազգային ինքնութիւնը, ոգին, նկարագիրը պահպանելու հրամայականով թելադրուած համագործակցութեան կարեւորութիւնը: