ԽՄԲԱԳՐԱԿԱՆ «ԱՊԱՌԱԺ»Ի*
Ճշմարտութիւնը շատերի համար կարող է դառը թուալ: Եւ իրօ՛ք, պատրանքների ու երազների գրկում ապրող եւ պատուհանի քառակուսուց աշխարհին նայող տաք կամ զով սենեակում նստածի համար, դրսի սառնամանիքն ու արեւի տապը միեւնոյն է: Նա ապրում է իր կեանքով, իր համար ստեղծած «հրաշք աշխարհում», եւ ձգտում է համոզել միւսներին, որ այս է ճշմարտութիւնն ու վե՛րջ: Ահա նման մտածողութիւն ունեցող մարդկանց համար զարմանալի եւ միգուցէ անսպասելի է Հայաստանում տեղի ունեցող իրադարձութիւնները, անհաւանական բացայայտումները եւ չարաշահումների յայտնաբերումը։
Հաւանաբար, նախքան վերոնշեալ բացայայտումները, շատերի մօտ կար այն պատկերացումը, որ հասարակութիւնից կտրուած եւ այլ իրականութեան մէջ ապրող մարդիկ վայելում են չտեսնուած կեանք: Սակայն, այդ ամէնի բացայայտումն ու բարձրաձայնումը կարող էր ծանր հետեւանքներ ունենալ: Հէնց այդ պատճառով էլ մարդիկ լռում էին եւ իրենց համար ստեղծում իրենց պատուհանն ու աշխարհին նայում այդ պատուհանի քառակուսուց: Այստեղ գործում է մարդկային հոգեբանական բարդոյթներից մէկը՝ ճշմարտութիւնը բարձրաձայնելու վախը: Ստեղծուած ստում ապրելու քաղցրութիւնը ու յարմարուողականութիւնն աւելի նախընտրելի են՝ առանց գլխացաւանքի:
Բայց, երբ մի պահ ջարդւում են պատերը եւ փշրւում են կարծրատիպերը, կարծես թէ անապակ օդի առատութիւնից հեւքի մէջ ես ընկնում:
Այստեղ ազատ քաղաքացի լինելը յաղթում է քաղքենիութեանը, անձնական յարմարուողականութիւնն իր տեղը զիջում է հաւաքական բարօրութեան ձգտմանը, որի անհրաժեշտ պայմանը քաղաքացիական հասարակութեան ձեւաւորումն է:
Քաղաքացիական հասարակութեան ձեւաւորումով անցնող մառախուղի նման փարատւում են մինչ այս հասարակութեանը լռեցնող եւ պատրանքների մէջ պահող երազները: Ի յայտ է գալիս ճշմարտութեանը բաց աչքերով նայելու իրողութիւնը, որն իր հետ բերում է պատասխանատուութիւն:
Այդ պատասխանատուութիւնը պարտադրում է, որ այլեւս ստի, կեղծիքի, անարդարութեան հանդէպ չլռել: Այս պարտաւորութիւնը տարածւում է հասարակութեան վրայ իշխել ցանկացողի վրայ եւս: Այլ խօսքով՝ իշխանութիւնը պարտաւորւում է լինել ազնիւ եւ անաչառ, պարտաւորւում է հաշուետու լինել եւ ունկնդրել քաղաքացուն: Միաժամանակ, քաղաքացու ձայնը լսելու համար անհրաժեշտ է ստեղծել հարթակներ, պետական համակարգում գոյութիւն ունեցող կառոյցների գործունէութիւնը դարձնել թափանցիկ, լրատուութիւնը՝ անկաշկանդ ու անմիջական:
Վերը նշուած բոլոր պայմանների եւ հասարակութեան ու իշխանութեան մէջ գոյութիւն ունեցող կապերի ստեղծումով, երկուստեք ազնուութեան եւ անաչառութեան վրայ հիմնուած մօտեցումների առկայութեամբ եւ ճշմարտութեանն առանց վախի նայելու կարեւորագոյն պայմանը իրականացնելու դէպքում, կարող ենք ունենալ հզօր քաղաքացիական հասարակութիւն: Հզօր պետութիւն ունենալու համար, իւրաքանչիւր քաղաքացու մօտ պէտք է բարձրացուի պետութեան հանդէպ պարտաւորութեան եւ պատասխանատուութեան զգացումը:
Ահա՛ այն կարեւորագոյն երաշխիքներից մէկը, որով կ՛ունենանք հպարտ քաղաքացի եւ հզօր պետութիւն:
*«Ապառաժ»ը ՀՅԴ Արցախի Կեդրոնական կոմիտէի պաշտօնաթերթն է.