2018թ. Փետրուարի 1ին տեղի ունեցաւ ՀՅԴ Բիւրոյի եւ ՀՅԴ Հայաստանի Գերագոյն մարմնի հերթական` արդէն երրորդ ընդլայնուած նիստը: Օրակարգի գլխաւոր թեման քաղաքական կոալիցիայի շուրջ մէկամեայ գործունէութիւնն էր՝ առկայ ձեռքբերումների, բացերի ու թերութիւնների գնահատումը, նաեւ առաջիկայ անելիքների ու մարտահրաւէրների արձանագրումը, դրանք յաղթահարելու պատասխանատու աշխատանքի կարեւորումը:
Ներկայացուած զեկոյցների եւ քննարկման արդիւնքում կատարուեցին հետեւեալ հաստատումները.
- Անցումը խորհրդարանական կառավարման նոր սկզբի, երկրի առաջընթաց զարգացման խոչընդոտները յաղթահարելու հնարաւորութիւն է՝ առանց զիջելու մեր ազգային-պետական ռազմավարական շահերը: Համակարգային, որակական բարեփոխումները խորացնելու, անշրջելի դարձնելու անհրաժեշտ նախապայմաններ են ստեղծուած:
- Կոալիցիոն կառավարութիւնը, իր ծրագրին համապատասխան, առաջնորդւում է Դանակցութեան պաշտպանած` «զարգանալ` չզիջելով» դժուարին, բայց արժանապատիւ սկզբունքով:
- Սահմանադրական օրէնքների ընդունմամբ, օրէնսդրական նոր կարգաւորումներով ձեւաւորուել են խորհրդարանական կառավարման անհրաժեշտ հիմքերը:
- ԵՄ հետ համապարփակ եւ ընդլայնուած համաձայնագրի կնքմամբ ստեղծուած է խորհրդարանական համակարգի առաջադէմ փորձը տեղայնացնելու անհրաժեշտ միջավայր:
- Արդարադատութիւն երաշխաւորող դատական անկախ համակարգի ձեւաւորման գործընթաց է սկսուել:
- Օրէնսդրօրէն հակակոռուպցիոն անկախ ինստիտուցիոնալ համակարգ է ձեւաւորւում, որի գործունէութիւնը, ակնկալում ենք, վստահութիւն կը ներշնչի ոչ միայն հանրութեանը, այլեւ տնտեսավարողներին ու ներդրողներին:
- Պաշտպանութեան ոլորտում ընթացքի մէջ են «Ազգ-բանակ» հայեցակարգի ամբողջացմանը, ռազմաարդիւնաբերական համալիրի կայացմանն ու սահմանների անձեռնմխելիութեանն ուղղուած` իրենց ծաւալով եւ խորութեամբ աննախադէպ բարեփոխումները:
- ԵՄ եւ ԵԱՏՄ հետ միաժամանակեայ եւ փոխշահաւէտ գործընկերային յարաբերութիւնների համադրմամբ` ստեղծուել է երկրի միջազգային հեղինակութեան բարձրացման եւ բազմաւեկտոր, փոխլրացնող արտաքին քաղաքականութիւն իրականացնելու անհրաժեշտ միջավայր:
- Վերջին տարիների համեմատ արձանագրուել է աննախադէպ տնտեսական աճ, կտրուկ աւելացել է արտահանման ծաւալը, էականօրէն բարելաւուել է հարկային եւ մաքսային վարչարարութիւնը, գերակատարուել է 2017թ. բիւջէն, ընթացքի մէջ են մի շարք ներդրումային ծրագրեր, մարզերում տնտեսական աշխուժութեան նշաններ կան:
Անշուշտ, աննախադէպ ծաւալ եւ խորութիւն ունեցող փոփոխութիւնները միանգամից չեն կարող արդիւնաւորուել: Առաջնահերթ խնդիր է երկրի քաղաքական, սոցիալ-տնտեսական կեանքը լիարժէքօրէն համապատասխանեցնել նոր սահմանադրական կարգին` ազատուելով նախորդ համակարգի ձեւաւորած կարծրատիպերից եւ հաստատել նոր համակարգից բխող ներիշխանական յարաբերութիւններ: Հանրային վստահութիւնը սկիզբ առած բարեփոխումների նկատմամբ օրէցօր աւելացնելու համար չպէտք է տպաւորութիւն թողնել, որ Սահմանադրական կարգը փոխուել է, բայց կառավարման գործելաոճը, տնտեսական եւ սոցիալական կարգերը մնացել են նոյնը: Քաղաքական կոալիցիան պարտաւոր է վեր հանել առարկայական ու ենթակայական բոլոր խոչընդոտներն ու խնդիրները, որոնք թոյլ չեն տալիս անհրաժեշտ թափը հաղորդել երկրի զարգացմանը եւ սոցիալական արդարութեան միջավայր ստեղծել: Հարկ է արձանագրել, որ բարեփոխումների հանդէպ դեռեւս հանրային անվստահութիւնը յաղթահարուած չէ, եւ երկրի զարգացման տեմպերը մեզ չեն բաւարարում:
Այս առումով անհրաժեշտ է`
- Հասարակութեան մէջ պետութեան եւ ապագայի հանդէպ վստահութիւն ու լաւատեսութիւն ձեւաւորելու նպատակով` գործադրել շահերի բախման դէպքերը բացայայտելու ու կանխելու, անօրինական գործունէութեան համար անխուսափելիօրէն պատասխանատուութեան ենթարկելու, բիզնեսն ու հանրային իշխանութիւնը տարանջատելու ամբողջական համակարգ:
- Վարել բարձր որակաւորում ունեցող, մրցունակ ու վստահելի մարդկային կապիտալ ձեւաւորելուն ուղղուած արդար ու թափանցիկ կադրային քաղաքականութիւն:
- Կառավարութեան կառուցուածքի եւ գործունէութեան, պետական կառավարման համակարգի մարմինների մասին օրէնքներով ապահովել կառավարութեան, վարչապետի եւ նախարարների սահմանադրութեամբ նախատեսուած կարգավիճակներին համապատասխան լիազօրութիւնների եւ պարտականութիւնների տարանջատումն ու պատշաճ կարգաւորումը: Յետագայում անդրադառնալ կառավարութեան կառուցուածքն էականօրէն օպտիմալացնելու խնդրին:
- Ընտրական օրէնսգրքում վերանայել գործող տարածքային ռեյտինգային ընտրակարգը, խոշորացուած համայնքներում ներդնել համայնքի ղեկավարի անուղղակի ընտրութեան մոդելը եւ աւագանիների ձեւաւորման համամասնական ընտրակարգ:
- Յստակեցնել Հայաստանի տնտեսական կարգի սահմանադրական հիմք հանդիսացող սոցիալական-շուկայական տնտեսութեան մոդելը` նպատակ ունենալով մեղմել սոցիալական բեւեռացումը, խթանել աշխատատեղերի ստեղծումը, ձեւաւորել բազմակենտրոն տնտեսական զարգացման օջախներ:
- Անհրաժեշտ է ամէնօրեայ աշխատանք կառավարութեան ծրագրում ամրագրուած նպատակների կենսագործման ուղղութեամբ` աղքատութեան 12 տոկոսով նուազեցում, անուանական նուազագոյն աշխատավարձի 25 տոկոս աճ, ժողովրդագրական իրավիճակի արմատական բարելաւում, սոցիալապէս անապահով ընտանիքների համար ինքնուրոյնաբար կայուն եկամտի ձեւաւորում, պարէնային ինքնաբաւութեան մինչեւ 75 տոկոսի ապահովում:
- Անհրաժեշտ է գործնական քայլերով թոյլ չտալ, որ ապրանքային շուկաներում գերիշխող դիրք ունեցողները հակամրցակցային համաձայնութիւններով միասնական գնային քաղաքականութիւն թելադրեն:
- Վերանայել իրականացուող սոցիալական քաղաքականութիւնը` նպատակ ունենալով քաղաքացիների կենսաապահովման նուազագոյն պայմանների ապահովումը եւ գնաճի ազդեցութեան մեղմումը:
- Ձեւաւորել պետական ռազմավարական անհրաժեշտ պաշարներ քաղաքացիներին աղէտներից եւ սոցիալ-տնտեսական ռիսկերից ապահովագրելու համար:
- Հասնել Հայաստանի, Արցախի եւ Սփիւռքի, որպէս մէկ միասնական հայութեան ամբողջացման` հայութեան ճակատագրում բոլոր հայերի մասնակցութիւնն ապահովող համապատասխան իրաւաքաղաքական միջավայրի ստեղծմանը:
Նիստի վերջում առաջարկուեց, որ կառավարման նոր համակարգի ներդրումից յետոյ ճիշտ կը լինի, եթէ քաղաքական կոալիցիան համատեղ ամփոփի գործունէութեան մէկ տարուայ արդիւնքները եւ դրանք ներկայացնի Հայաստանի քաղաքացիներին:
01, փետրուար, 2018թ.
Սիրելի խմբագիր ընկեր,
Կը զարմանամ, որ ՀՅԴ Բիւրոյի Եւ Գերագոյն Մարմնի յայտարարութիւնը կ’ընդգրկէ բազմաթիւ ոչ հայերէն բառեր, որոնք խոտոր կը թուին մեզի, սփիւռքհայերուս եւ գործածուած հայաստանեան բառամթերքը՝ դժուար հասկնալի մեզմէ շատերուս:
Կ’ենթադրեմ, որ նման յայտարարութիւններ երբ սփիւռքահայութեան ուղղուած են, եթէ արեւմտահայերէնով չեն կրնար գրել, ինչ որ կը կասկածիմ, գոնէ յայտարաութեան մէջ տեղ գտած «հայաստանացուած կամ հայկականացուած» օտար բառերը մաքրել, հայացնել եւ աւելի պարզ ու յստակ ժողովուրդին հասկնալի ոճով գրել, վերջապէս յայտարարութիւնը պարտաւոր է դիւրահասկնալի ըլլայ եւ բառերուն իմաստը հասկնալու համար բառարաններու չդիմուի, որոնց բացատրութիւնը յաճախ կը գտնենք միայն հայաստանեան բառարանի մը մէջ… Օրինակներ տալը զանց կ’առնեմ, որովհետեւ յայտարարութիւնը ինքնին օրինակն է:
Շնորհակալութիւն