«ՆԻՈՒԶ»Ի ՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑԸ ՅԱՅՏՆԻ ԳԻՆԵԳՈՐԾ ՓՕԼ ՀՈԲԲՍԻ ՀԵՏ
ԱՐԱՄ ԳԱՐԵԳԻՆԵԱՆ
Ամերիկացի գինեգործ, որը իր փորձն է փոխանցում Հայաստանին՝ հայերի համար թերեւս բաւականին տարօրինակ տեսարան է: Աշխարհի ամենահին գինու ճմլարանը, որը յայտնաբերուել է Արենի քարանձաւում, աւելի է ամրապնդել այն համոզմունքը, որ «մեր գինին լաւագոյնն է»:
Իրականում, սակայն այն սակաւաթիւ գինու գործարանները, որոնք յաջողութեան են հասել միջազգային շուկաներում, զարգացել են միջազգային ներդրումների ու փորձագէտների օգնութեամբ: Փօլ Հոբբսը, ԱՄՆ լաւագոյն գինեգործներից մէկը, նրանցից մէկն էր, որը նոր մակարդակ է բարձրացրել Արգենտինայի գինեգործութիւնը: Նա մի քանի տարի է՝ նաեւ օգնում է Yacoubian-Hobbs նախագծին Հայաստանում: Հայաստանը ունի լաւ ներուժ, նաեւ՝ ժառանգութիւն, բայց այն ամրապնդելու համար շատ աշխատանք է պէտք, ասել է պարոն Հոբբսը «Նիուզ»ի թղթակցի հետ հարցազրոյցում:
ԱՐԱՄ ԳԱՐԵԳԻՆԵԱՆ.- Հայաստանը միշտ յայտնի է եղել իր կոնեակով, իսկ ահա խաղողագործութեան նկատմամբ կարծես այդքան էլ պահանջկոտ չէ։
ՓՕԼ ՀՈԲԲՍ.- Այդպէս է ամբողջ աշխարհում: Եթէ մենք ուզում ենք, որ հայկական գինին ձեռք բերի նոյն ճանաչումը, ինչ հայկական կոնեակը, պէտք է նոյնքան ուշադրութիւն դարձնենք խաղողագործութեանը, որքան արտադրման գործընթացին:
Հայաստանում բիզնես նախագծեր զարգացնելը աւելի շատ ժամանակ է պահանջում քան որեւէ այլ երկրում, որտեղ ես աշխատել եմ: Այստեղ կան լոգիստիկայի (մեքենակազմի-Խմբ.), սարքաւորումների ու տեխնոլոգիաների (արհեստագիտութեան-Խմբ.) մատչելիութեան խնդիրներ: Բացի դրանից, աշխատողներից շատերը ծանօթ չեն խաղողագործութեան ու վերամշակման ժամանակակից տեխնոլոգիաներին: Լաւ է, որ կան մարդիկ, ովքեր ուզում են Հայաստանին փոխանցել այդ գիտելիքները: Այստեղ շատերն անգամ չգիտեն, թէ ինչպէս է ճիշդ, օրինակ կտրատել խաղողի որթերը:
Ես իմ սեփական գինու գործարանն եմ բացել Արգենտինայում 1990ականներին: Մենք գումար չունէինք մեծ ներդրումների համար: Այնպէս որ մենք հաւաքեցինք ագարակատէրերին ու միասին պայմանաւորուեցինք, թէ խաղողի ինչ տեսակներ ենք ուզում ստանալ: Այն ժամանակ քչերն էին նման բան անում: Հիմա, երկու տասնամեակ անց, այդ ագարակատէրերը հոյակապ փոխգործակցում են իրար հետ: Իսկ մենք ամէն շաբաթ կապ ենք հաստատում նրանց հետ: Նրանց ծանօթացնում ենք նոր տեխնոլոգիաների հետ, բացատրում փխրեցնելու, խաղողի որթերը կտրատելու, ոռոգելու նոր ձեւերը:
Հայաստանում, ինչպէս ասացի, մի քանի ժամանակակից նախագծեր կան: Էդուարդօ Էռնեկեանի նախագիծը հայկական չափանիշներով ծաւալուն է ու ինքնաբաւ: Բայց մենք ուզում ենք կապ հաստատել փոքր խաղողի այգիներ ունեցողների հետ: Դա հեշտ չէ: Բայց յաջողութեան հասնել հնարաւոր է, ինչպէս միւս երկրներում:
Անհատ գիւղացիները դժուար թէ բաւականաչափ գումար ունենան նման նախագծերի համար:
Մոզելի հովտում նոյնպէս փոքր ծաւալների գինեգործներ են, մի քանիսը նոյնիսկ անհատ գինեգործներ են: Իւրաքանչիւրը իր սեփական գինին է արտադրում, իսկ յետոյ արտադրողը հաւաքում է դրանք ու խառնում՝ վերջնական արտադրանք ստանալու համար: Եւ նրանց գինին մեծ պահանջարկ ունի ամբողջ աշխարհում:
ԱՐԱՄ ԳԱՐԵԳԻՆԵԱՆ.- Բայց նկատենք, որ դա այդպէս է Գերմանիայում, Ֆրանսիայում կամ Լիւքսեմբուրգում: Իսկ նուազ եկամուտներ ունեցող երկրներում այդպէս դժուար թէ ստացուի…
ՓՕԼ ՀՈԲԲՍ.- Նայէք Ուրուգուային: 20 տարի առաջ նրանք չունէին փող ու գինեգործութիւնը հազիւ էր գոյատեւում: Բայց նրանք սկսեցին միասին աշխատել ու հիմա այնտեղ հրաշալի խաղողի այգիներ կան: Հէնց գիտակցէք, թէ ինչ է պէտք անել, պոտենցիալ ներդրողները կը յայտնուեն: Ինչպէս օրինակ այդ նոյն Արգենտինայում:
Հայաստանում շատերը կարծում են, թէ հայկական գինին լաւագոյնն է: Իսկ եթէ արտասահմանում դրա մասին չգիտեն՝ ուրեմն գինեգործները կամ կառավարութիւնն է մեղաւոր, որոնք թերանում են այն առաջ մղելու հարցում: Կամ եթէ նոյնիսկ գինին բարելաւման կարիք ունի, ապա խաղողը հաստատ աշխարհում լաւագոյնն է։
Քանի դեռ մօտեցումն այդպիսին է, ոչինչ չի փոխուի: Ազգայնական մօտեցումով հնարաւոր չէ շատ առաջ գնալ: Ես այդ խնդրին բախուել եմ Հունգարիայում։
ԱՐԱՄ ԳԱՐԵԳԻՆԵԱՆ.- Բայց Հունգարիայում գինու արտադրութիւնը շատ աւելի առաջադէմ է։
ՓՕԼ ՀՈԲԲՍ.- Այո, համեմատական կարգով: Ինչեւէ, նրանք շատ գինի չեն արտահանում: Բայց եթէ Հունգարիա գնաք, այնտեղ բոլորը ձեզ կ՛ասեն, որ իրենց խաղողի այգիները լաւագոյնն են: Այդ ուղին առաջ չի տանի: Հունգարիայի իմ ընկերների նկատմամբ ամենայն յարգանքով հանդերձ՝ այդ մօտեցումով հնարաւոր չէ առաջ գնալ:
Եթէ դուք Հայաստանում ձեր տեսածը համեմատէք աշխարհի լաւագոյն խաղողի այգիների հետ, ապա հասկանալի է, որ մենք չենք դիմանայ մրցակցութեանը: Ոչ ոք Հայաստանը գինու երկիր չի համարում: Դա փոխելու միակ ճանապարհն այն է, որ փոխենք այն համոզմունքը, որ մերը լաւագոյնն է: Եթէ մեր խաղողի այգիները լաւագոյնը լինէին՝ ուրեմն հիմա մենք պէտք է աշխարհի լաւագոյն գինին արտադրէինք: Պէտք չէ պատրանքներով սնուել: Պէտք է բաց լինել փոփոխութիւնների համար: Մեր տրամադրութեան տակ կայ լաւ որակ, հիմա այն պէտք է ամրապնդել գործնական աշխատանքով:
Եւ շատ ուրախալի է, որ վարչապետն ու գիւղատնտեսութեան նախարարը իսկապէս ուզում են ինչ-որ բան անել դրա համար: Այս առաւօտեան մենք հանդիպել ենք վարչապետի ու գիւղատնտեսութեան նախարարի հետ ու քննարկել ծրագրեր, որոնց միջոցով հնարաւոր է երիտասարդ մասնագէտներին սովորեցնել գինեգործութեան նոր տեխնոլոգիաներն ու մենեջմենթը: Շատ բան է պէտք փոխել նաեւ արտադրանքը շուկային ճիշդ տեսքով ներկայացնելու առումով: Յիշենք Արենիի շուկան, որտեղ մարդիկ գինին վաճառում են պլաստիկ շշերի մէջ:
ԱՐԱՄ ԳԱՐԵԳԻՆԵԱՆ.-Հայերին նման ձեւով վաճառուող գինին աւելի տնական է թւում։
ՓՕԼ ՀՈԲԲՍ.- Բայց օտարերկրացիները պլաստիկը քաղցկեղածին են համարում: Եւ եթէ նրանք տեսնեն, որ գինին այդպէս է վաճառւում, նրանք կը համարեն, որ գինին ցածրորակ է: Սա չի նպաստի միջազգային ճանաչում ստանալուն:
Միաժամանակ քիչ չեն նաեւ մեր առաւելութիւնները: Դրանցից մէկն է խաղողի տեղական տեսակների զանգուածային աճեցումը: Դրանք կարող են նորութիւն դառնալ շուկայի համար:
Դա կարող է դառնալ մեր յաջողութեան անկիւնաքարը: Հին, բնիկ տեսակները ստեղծում են եզակիութիւն: Հիմա մենք պէտք է հասկանանք, թէ ինչպէս ներկայացնենք դրանք ժամանակակից գինեգործութեան շուկայում: Մենք չենք ուզում փոխել Հայաստանի գինեգործութեան մշակոյթը, որի հնութեան մասին դուք ինձնից լաւ գիտէք, մենք պարզապէս ուզում ենք աւանդոյթները միաւորել նոր տեխնոլոգիաների հետ ու Հայաստանը համեմատելի դարձնել որակեալ գինեգործութիւն ունեցող երկրների հետ:
ԱՐԱՄ ԳԱՐԵԳԻՆԵԱՆ.- Դուք հէնց դա էք անո՞ւմ Հայաստանում:
ՓՕԼ ՀՈԲԲՍ.- Մենք հէնց դա ենք փորձում անել: Գինեգործութիւնը դանդաղ բիզնես- շրջանառութիւն ունի: Մենք ստիպուած էինք մեր սեփական խաղողի այգին տնկել, գտնել յարմար վայր, տեխնոլոգիաներ բերել: Մենք արդէն վերջացրել ենք տնկելը, հիմա մենք սպասում ենք 2020ին, երբ կ՛ունենանք առաջին արդիւնաբերական բերքահաւաքը: Մենք չունենք գինու գործարան ու դեռ գործարան բացելու ծրագրեր չունենք: Մենք ունենք մեր ֆերմենտացիայի տարաները ու տակառները, իսկ արտադրութեան համար մենք այլ արտադրամասեր ենք վարձակալում:
Աւելի լաւ է օրինակով ցոյց տալ, քան խօսքով բացատրել: Ինձ իմ ընտանիքում էլ են այդպէս դաստիարակել:
Հիմա, մենք ուզում ենք ընդամէնը ցոյց տալ, որ յարգում ու պահպանում ենք գինեգործութեան այս կարեւոր տարածաշրջանի աւանդոյթները:
Մենք ուզում ենք որ մարդիկ այստեղ գան՝ տեսնելու հարուստ մշակոյթ, համեղ խոհանոց ու գինի:
ԱՐԱՄ ԳԱՐԵԳԻՆԵԱՆ.- Կոնեակին համազօր…
ՓՕԼ ՀՈԲԲՍ.- Այո, արտասահմանում Հայաստանը ճանաչում են որակեալ կոնեակով: Այն իրօք լաւն է, բայց մենք հիմա ուզում ենք, որ երկիրը ճանաչելի լինի նաեւ գինով: