«ԱԶԱՏ ՕՐ»Ի ՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑԸ ԵՒՐՈՊԱՅԻ ՀԱՅ ԴԱՏԻ ՅԱՆՁՆԱԽՈՒՄԲԻ ՆԱԽԱԳԱՀ ԳԱՍՊԱՐ ԿԱՐԱՊԵՏԵԱՆԻ ՀԵՏ

«Ասպարէզ».- Ստորեւ կը ներկայացնենք Յունաստանի մեր պաշտօնակից «Ազատ Օր» օրաթերթի հարցազրոյցը Եւրոպայի Հայ Դատի յանձնախումբի նախագահ Գասպար Կարապետեանի հետ՝ յապաւումով։
«ԱԶԱՏ ՕՐ».- Նոր կայացած Եւրոպական ընտրութիւններու արդիւնքներու լոյսին տակ, ինչպիսի՞ հնարաւորութիւններ կը տրուին մեզի, յառաջ տանելու համար մեր հարցերը: Կա՞ն երկիրներ, ուր աւելի դիւրաւ կարելի է այդ մէկը ընել:
ԳԱՍՊԱՐ ԿԱՐԱՊԵՏԵԱՆ.- Չկան դիւրին կամ դժուար երկիրներ: Ամէն երկիր իր շահերը ունի եւ այդ ուղղութեամբ կը վարէ իր քաղաքականութիւնը: Օրինակը Յունաստանն է: Յոյն ժողովուրդը կը նկատուէր եւ կը շարունակէ նկատուիլ, մեր կողքին դարերէ ի վեր գտնուած ամէնամօտիկ ժողովուրդներէն մէկը, որ միշտ բարեկամական կապեր ունեցած է, անցեալէն մինչեւ Հայաստանի դժուար օրերը, 90ական թուականները, երբ օգնութեան ձեռք մեկնեց Հայաստանին:
Բայց քաղաքական կեանքին մէջ այսօր կը տեսնենք ներթափանցման ջանքերը, որ կը տանի Ատրպէյճանը: Յունաստանի տնտեսական ծանր վիճակը օգտագործելով, բնական կազի տարածման պատասխանատու ընկերութիւնը գնելով, TAP խողովակաշարի Յունաստանէն անցնելու ծրագիրը օգտագործելով ու մեծագումար ներդրումներով յաջողած է մտնել Յունաստանի շուկան: Յունաստան կարճ ժամանակի համար որոշ առաւելութիւններ կրնայ քաղել այս համագործակցութենէն, ներդրումներու եւ աշխատատեղերու առումով, այսուհանդերձ, երկար վազքի վրայ, խորապէս քննելի են «առաւելութիւնները», որոնք կ՛ակնկալուին այս գործընթացներէն:
Եւ այսօր այդ ներթափանցումը արդէն սկսած է:
Պրիւքսէլի մէջ մենք կը հետեւինք հարցերուն, գործակցելով Յունաստանի ՀՅԴ Հայ Դատի յանձնախումբին հետ: Կը տեսնենք, թէ Յունաստանի մէջ Ատրպէյճանի դեսպանը կը փորձէ քաղաքներ այցելել եւ Հայաստանի ու Արցախի դէմ բանաձեւեր ապահովել: Անշուշտ չէ յաջողած, որովհետեւ միշտ հակազդեցութեան հանդիպած է ՀՅԴ Յունաստանի Հայ Դատի յանձնախումբին կողմէ, բայց չի բաւեր նշելի պարագայ մը ըլլալէ, մանաւանդ որ քանի մը տարի առաջ, ոեւէ ատրպէյճանցի դեսպան չէր համարձակեր Յունաստանի մէջ նման բան ընել:
Եւրոպայի բոլոր երկիրներուն մէջ մենք նոյնանման աշխատանք տանելու պարտականութիւնը ունինք, փորձելով ապահովել բոլորի բնականոն եւ լաւ յարաբերութիւնները Հայաստանի հետ, ապահովել ներդրումներ իրենց երկիրներուն կողմէ Հայաստանի մէջ, ապահովել Ցեղասպանութեան ճանաչումը այն երկիրներէն, որոնք պաշտօնական յայտարարութիւն չեն հրապարակած, կամ վերահաստատումներ՝ արդէն ընդունուած բանաձեւումներու: Այս իմաստով մենք մնայուն գործակցութեան մէջ ենք Եւրոպայի մէջ գործող Հայ Դատի բոլոր տեղական յանձնախումբերուն հետ:
«ԱԶԱՏ ՕՐ».- Արցախի անկախ պետութեան հաստատման հանգամանքին մէջ իւրայատուկ էր անցեալ տարուան Հոկտեմբերին ԼՂՀ նախագահի եւ իր պաշտօնական պատուիրակութեան այցելութիւնը Պրիւքսէլ եւ Եւրոխորհրդարան. ի՞նչ ազդեցութիւններ ունեցաւ այդ մէկը։
ԳԱՍՊԱՐ ԿԱՐԱՊԵՏԵԱՆ.- Մենք յաջողեցանք Եւրոպայի մէջ Արցախի գծով պատմական իրագործում մը կատարել: Այդ ծիրին մէջ է, որ կը կայանան այցելութիւնները Եւրոխորհրդարանի բարեկամութեան խումբին կողմէ. անցեալ տարի, Ապրիլ 24ին օրը, եւրոերեսփոխաններու պաշտօնական այցելութիւն կրցանք յաջողցնել Երեւան, ապա նաեւ Արցախ, լուրջ գլխացաւ պատճառելով Ատրպէյճանին:
Արցախի պետութեան հետ գործակցաբար, ազատագրութեան շարժումի 25ամեակին առիթով, յաջողեցանք միջազգային գիտաժողով մը կազմակերպել «Արցախահայութեան ազգային-ազատագրական պայքարը. Կիւլիստանէն մինչեւ մեր օրերը» նիւթով եւ անուանի ու հեղինակաւոր գիտնականներու, իրաւագէտներու, պատմաբաններու, քաղաքագէտներու եւ լրագրողներու մասնակցութեամբ: Նման ներկայութիւններ եւ իրենց կողմէ Արցախի մէջ արտասանուած խօսքերը ամրապնդեցին Արցախի անկախութիւնը: Անոնք տեսան, թէ ժողովրդավարօրէն կազմակերպուած եւ այսօր արագ զարգացող երկիր մըն է Արցախը, որ ոչինչ կը զիջի շատ մը եւրոպական երկիրներու:
«ԱԶԱՏ ՕՐ».- Անկէ զատ, անցեալ տարի Հոկտեմբերին կազմակերպեցինք Եւրոպահայութեան Գ. համագումարը Պրիւքսէլի մէջ:
ԳԱՍՊԱՐ ԿԱՐԱՊԵՏԵԱՆ.- Կարեւոր ու նշանակալի էր Արցախի նախագահին ներկայութիւնը Եւրոխորհրդարան, ուր առաջին անգամն էր, որ մուտք կը գործէր չճանչցուած երկրի մը նախագահը: Շարք մը հանդիպումներ իրագործուեցան եւրոերեսփոխաններու եւ Պելճիքայի ծերակուտականներու հետ, բոլորը բացայայտուած եւ ծանրակշիռ ձեւով: Նոյն օրերուն, Ատրպէյճանի դեսպանը անձնապէս հեռաձայնեց բոլոր երեսփոխաններուն, խնդրելով, որ հանդիպումները չկայանան, առանց որեւէ արդիւնքի հասնելու անշուշտ: Կարեւորը այն է, որ Եւրոպան այլեւս կը խօսի «տէ ֆաքթօ» գոյութիւն ունեցող պետութեան մը մասին, որ հոն է, կը զարգանայ, կը ստեղծագործէ, ժողովրդավար կարգերով պետականութիւնը օրէ օր աւելի կ՛ամրապնդէ, եւ ի պահանջեալ հարկին, ունի նաեւ կարելիութիւնը պահպանելու իր անկախութիւնը, դիմագրաւելով բոլոր տեսակի սպառնալիքները:
Դրական այս քայլերն ու մթնոլորտը իւրովի կը նշանաւորեն Արցախի ճանաչման գործընթացի աշխատանքները, որոնք արդէն ընթացքի մէջ են եւ պէտք է շարունակուին համբերութեամբ, պաղարիւնութեամբ եւ ծրագրուած քայլերով, հասնելու համար ցանկալի արդիւնքին:
«ԱԶԱՏ ՕՐ».- Եւրոպայի մէջ ՀՅԴ Հայ Դատի յանձնախումբերու նոր մարմիններու կազմութեան հասա՞ք:
ԳԱՍՊԱՐ ԿԱՐԱՊԵՏԵԱՆ.- Այո: Ծրագիր մը ունէինք, թէ ինչպէ՛ս պիտի ընդլայնենք մեր ցանցը: Կային գաղութներ, ուր կազմաւորուած յանձնախումբեր կը գործէին արդէն երկար ատենէ ի վեր: Բայց Եւրոպան այլեւս տարբեր է, կան գաղութներ, ուր գործելու մեծ դաշտ կայ: Այսպէս, մեր առաջին յանձնախումբը հիմնուեցաւ Ռումանիոյ մէջ, որ մեր ամէնէն հին գաղութներէն մէկն է: Ռումանիոյ պետականութեան հիմքին մէջ, ինչպէս նաեւ երկրի տարբեր բնագաւառներուն մէջ կարեւոր դերակատարութիւն ունեցած են հայերը: Ռումանիոյ մէջ գաղութ մը ունինք, որ պահած է իր հարստութիւններն ու սկզբունքները, բայց ընդհանրապէս չէ կատարած քաղաքական աշխատանք: Չմոռնանք նաեւ թէ Եւրոպական խորհրդարանէն եւ այլ համաեւրոպական կազմակերպութիւններէ ներս Ռումանիա ներկայութիւն ունի, բայց նաեւ մեզի հանդէպ ընդհանրապէս բացասական կեցուածքով: Նշելի է նաեւ, թէ Պուխարեսթի մէջ տեղադրուած են Հայտար Ալիեւի եւ Մուսթաֆա Քեմալի արձանները: Այս իմաստով քաղաքական աշխատանքի կարիքը կար: Անդրադառնամ նաեւ, թէ ունեցանք եւ ունինք թեմի առաջնորդ Տաթեւ եպս. Յակոբեան-Մուրատեանի անսակարկ զօրակցութիւնը:
Երկրորդը Լեհաստանն էր, որ նոյնպէս պատմական գաղութ մըն է. նախկին արեւելեան պլոքի ամենամեծ եւ ամենազդեցիկ երկիրն է, որ հետաքրքրուած է մեր տարածաշրջանով: Հին գաղութը ձուլուած էր, սակայն ներկայ պայմաններուն տակ 5-6000 տեղացի հայեր կան, որոնց ազգանունները կրնան հայկական չըլլալ, բայց ամբողջ հոգիով կը յայտարարեն որ հայ են: Անոնք մեծ ուժ ունին եւ կարողացած են տիրանալ 1000-1500 տարիներ առաջ ունեցած հարստութիւն-կալուածներուն: Կայ նաեւ Հայաստանէն գաղթած հայրենակիցներու թիւ մը:
Երրորդ յանձնախումբը Աւստրիոյ մէջ հաստատեցինք եւ ուրիշ մըն ալ՝ Շուէտի մէջ: Երիտասարդ տարրերէ կազմուած մարմիններ են, իսկ Աւստրիոյ պարագային արդէն իսկ աշխատանքի արդիւնքները երեւելի են:
Մեր տնտեսական կարողութիւնները շատ սահմանափակ են, մեր դէմ են թուրքերը եւ ազերիները, որոնք առանց հաշիւ ընելու միլիոններ կը ծախսեն, բայց մենք ալ ունինք նուիրեալ հայրենակիցներու եւ անշուշտ ՀՅԴ Բիւրոյի զօրակցութիւնը, որոնց ներդրումներով կը կարողանանք աշխատանք ծաւալել:
«ԱԶԱՏ ՕՐ».- Նախորդ երկու տարուան ընթացքին ականատես եղանք քրտական միութիւններու հետ ձեր ունեցած շփումներուն: Ճիշդ ի՞նչ կը նպատակադրեն նման շփումները:
ԳԱՍՊԱՐ ԿԱՐԱՊԵՏԵԱՆ.- Մենք հանդիպումներ ունեցանք Թուրքիոյ քրտամէտ Խաղաղութիւն եւ ժողովրդավարութիւն կուսակցութեան (BDP) ներկայացուցիչներուն հետ:
Պրիւքսէլի մէջ 10 տարիէ ի վեր իրենք կ՛ունենան իրենց տարեկան խորհրդաժողովը Եւրոխորհրդարանէն ներս: Վերջին տարիներուն աշխուժօրէն ներկայ եղած ենք իրենց կազմակերպած ձեռնարկներուն, հայերու եւ քիւրտերու ազգային եւ ժողովրդավարական հասարակաց ձգտումները եւ համագործակցութեան հնարաւորութիւնները քննելու նպատակով: