
ԵՐԵՒԱՆ.– 10 Յունուարին տեղի ունեցաւ մեծանուն գրող, արձակագիր Լեւոն Խեչոյեանի հոգեհանգիստի արարողութիւնը: Սիրուած գրողին, ազատամարտիկին վերջին հրաժեշտ տալու եկած էին վարչապետ Տիգրան Սարգսեանը, մշակոյթի նախարար Յասմիկ Պօղոսեանը, Բարգաւաճ Հայաստան կուսակցութեան առաջնորդ Գագիկ Ծառուկեանը, «Սասուն» ջոկատի հրամանատար Սասուն Միքայէլեանը, նախկին նախագահ Լեւոն Տէր Պետրոսեանը, գրողներ, ազատամարտիկներ, քաղաքական գործիչներ, քաղաքացիական գործիչներ եւ անոր արուեստի երկրպագուներ:
Երեւանի Գրողներու միութեան նախագահ Աբգար Ափինեան այս առիթով ըսաւ. «Նրա ջիղը հայկական մտածողութեամբ է, բացի այդ՝ Խեչոյեանը բարձր անհատականութիւն էր, ազատամարտիկ, հայրենասէր, ով զէնքը ձեռքին պաշտպանել է իր հայրենիքը, իր երկիրը: Նա իր կեանքի բոլոր օրերին դիրքերում էր, նրա գործունէութեանը հետեւելիս այդ զգացողութիւնն ունէիր՝ որ նա պաշտպանում է հայրենիքը: Նա ընտիր էջեր թողեց հայ գրականութեան համար: Մենք արտակարգ անձնաւորութիւն ենք կորցրել, մենք կորցրել ենք մեծ գրողի, մեծ գրական անհատականութեան, եւ այսօր համաժողովրդական վիշտ է»:
Շարժապատկերի մասնագէտ, գրող Դաւիթ Մուրադեան 7000 քիլոմեթր կտրած է մեծանուն արձակագիրին հետ: «Լեւոնի առաջին գիրքը կոչւում էր «Խնկի ծառեր» եւ պատմուածքը «Հողի դողը»: Ինքն այն մարդն էր, որ իր երկրի խնկի ծառերը գիտեր, իր երկրի հողի դողը գիտեր եւ դրանց անունից էլ մեզ հետ խօսում էր: Ուժ կար մէջը, քանդակագործի թափ կար, գրական ձեռքը այդպիսին էր, եւ նրա ստեղծագործութիւնները հէնց այդ քանդակագործի տարերքը, պնդութիւնն ու ծաւալն ունեն: Մարդու մէջ խորանալ գիտեր», ըսաւ ան՝ աւելցնելով, որ Լեւոն Խեչոյեան ժամանակի ծանրութիւնը իր վրայ վերցնող հեղինակ էր. «ամէն ժամանակ իր ծանրութիւնն ունի, որ գալիս նստում է այդ ժամանակում ապրող մարդկանց ուսերին, եւ կայ մէկը, որ պէտք է այդ ծանրութիւնն արձանագրի գեղարուեստօրէն եւ յուշ թողնի յաջորդ սերունդների համար. Լեւոն Խեչոյեանը դա իր վրայ վերցրեց»:
Ան դիտել տուաւ. «Գրականութեան մէջ զինուորի նման էլ ապրում էր: Ինչպէս զինուոր էր եղել արցախեան գոյապայքարի տարիներին, այդպէս էլ զինուոր եղաւ գրականութեան մէջ: Մխիթարութիւնն այն է, որ վէպը. որ այդքան երկար տարիներ գրում էր, աւարտին հասցրեց: Միասին երկար ճանապարհ ենք անցել, ես նոյնիսկ կարող եմ ասել 7000 կմ, մենք միասին 13 տարի առաջ Եւրոպայով գրողների հետ անցնում էինք գնացքով, մենք միասին այդ ճանապարհն անցանք եւ համարեա երկու ամիս միասին էինք, այնպէս որ անձնական կորուստ էր: Բառի գինը գիտեր, լռակեաց էր, քիչ էր խօսում, գիտեր, որ ամէն արտասանած բառն արժէք է, իր ամէն մի խօսքը խտութիւն ու իմաստնութիւն ունէր, պինդ տղայ էր, հայեացքը խորն էր, թափանցում եւ յաճախ խիստ էր դատում, Երեւի վաստակել էր այդ իրաւունքը, մարդը կռուել էր…»։
Գրողներու միութեան նախագահ Էդուարդ Միլիտոնեան յիշեց, որ երբ 1991ին հրատարակուեցաւ Լեւոն Խեչոյեանի առաջին գիրքը՝ «Խնկի ծառերը», ան մեր արձակի հունին մէջ մտաւ արդէն, որեւէ անգամ անոր անուան սկիզբը չդրուեցաւ «երիտասարդ արձակագիր» արտայայտութիւնը, այլ անիկա իսկոյն ընդունուեցաւ իբրեւ հասուն, կայացած գրող, եւ այն սպասումները, զորս ունէր ընթերցողը Լեւոն Խեչոյեանէն, լիովին արդարացուեցաւ:
Թարգմանիչ, բանաստեղծ Յակոբ Մովսէսն ալ նշեց, որ Լեւոն Խեչոյեանը քալող ստեղծագործութիւն էր, տուեալ պարագային Աստուծոյ ստեղծագործութիւնը, որ «հայ ժամանակակից գրականութեան ամենաունիկալ էջերից» մէկը ստեղծեց. «Մեր արձակի մէջ երեւի մատների վրայ կարելի է հաշուել այն վարպետներին, որոնք անկախ իրենց արծարծած թեմատիկայից, ժանրից, իրենց սեփական ոճն ու ձեռագիրն են ունեցել: Բաւական է, որ կարդայիր Լեւոնի որեւէ նախադասութիւն եւ պարզ էր դառնում ,որ տողերի հետեւում հեղինակ է կանգնած, անհատականութիւն է կանգնած: Լեւոնը երբեք չգնաց էստրադային գրականութեան հետեւից, նա ցոյց տուեց, որ իսկական մեծ գրականութիւնը ունի իր այն շրջանագիծը, որտեղ մարդիկ հաղորդակցւում են իսկական արուեստի եւ իսկական արուեստագէտի հետ»:
Մեծանուն արձակագիրին վերջին հրաժեշտը տեղի պիտի ունենայ 11 Յունուարին՝ ժամը 12:00-14:00ը, Ծաղկաձորի Կեչառիս վանքային համալիրին մէջ: Յուղարկաւորութիւնը՝ նոյն օրը, ժամը 14:00ին, Հրազդան քաղաքի ընտանեկան գերեզմանատան մէջ: