
ԵՐԵՒԱՆ, «Առաւօտ».– «Հիւրրիյէթ»ի համաձայն, ներկայիս Թուրքիոյ մէջ աշխատանքներ կը տարուին Վանի թագաւորներու տապանաքարերու 3 D. նմոյշները ունենալու՝ լազերային եւ նորագոյն գիտարուեստի միջոցով. այս նպատակով գործի լծուած է Պոլսոյ համալսարանի պատմութեան եւ հնագիտութեան բաժինը: Ըստ նոյն աղբիւրին, թուրքերը այդ տապանաքարերը պիտի նկատեն ուրարտական ժամանակաշրջանի կարեւորագոյն յուշարձաններ: Բնականաբար, այս բոլորը կը վերագրուի թուրքերուն:
Հայաստանի Գիտութիւններու ազգային ակադեմիոյ Պատմութեան հիմնարկի տնօրէն, պատմական գիտութիւններու դոկտոր Աշոտ Մելքոնեանէն «Առաւօտ»ը խնդրած է այս մասին խօսիլ։
«Ես չեմ զարմանում՝ արդէն վաղուց Ուրարտուի պատմութիւնը թուրքերը սկսել են իւրացնել, եւ դրանում մենք, ի հարկէ, մեղքի բաժին ունենք: Ցաւօք սրտի, մեր պատմագրութեան մէջ կան ուղղութիւններ, որոնք Ուրարտուն չեն տեսնում որպէս Հայոց պետականութեան անբաժան մաս եւ համարում են նախահայկական պետութիւն: Հէնց այս մօտեցման արդիւնքում մեր հարեւանները տէր դարձան Ուրարտուի պատմութեանը: Թուրքական պատմագիտական ընկերութիւնը, որ 1930ականներից ստեղծուել է Մուստաֆա Քեմալի ցուցումով, հէնց նման խնդիր ունէր իր առջեւ դրուած՝ ի սկզբանէ ցոյց տալ թուրքական ներկայութիւնն այս տարածաշրջանում, մասնաւորապէս՝ Վանի թագաւորութիւնում:
«Եւ հիմա արդէն պետական մակարդակով իրենք այդ խնդիրը համարում են «լուծուած», Ուրարտուն էլ համարում են առաջին թուրքական պետութիւնը այս տարածաշրջանում: Ես կարծում եմ, որ մեր պատմագրութիւնը պէտք է վերջնականապէս հրաժարուի այդ փտած հայեցակարգերից, եւ Ուրարտուն լիարժէքօրէն ներկայացնենք որպէս հայոց միասնական պետականութիւն՝ իր էթնիկ կազմով, ինչպէս դա մենք փորձել ենք անել դպրոցական աւագ դասարանների դասագրքերում, նոյնը հիմա արուել է 6-9րդ դասարանների դասագրքում: Ընդհանրապէս Ուրարտուի պատմութեան հարցում ոչ միայն թուրքերը, այլեւ ադրբեջանցիները, մասամբ նաեւ վրացիները դարձել են պահանջատէր, ինչում մեր նախորդ սերնդի մեղքի բաժինը կայ», յայտնած է Ա. Մելքոնեան:
Իսկ ի՞նչ բան կը խանգարէ այսօր պետական մակարդակով հակադարձել թրքական կեղծարարութեան հարցումին ի պատասխան՝ Աշոտ Մելքոնեան յայտնած է. «Կրկնում եմ՝ գիտական շրջանակներում կայ տեսակէտ, որի համաձայն, Ուրարտուն իրականութեան մէջ հայկական չէ, նախահայկական է, որի լեզուն եղել է ո՛չ հայերէնը, իբր կայ այդպիսի լեզու՝ ուրարտերէն, որը հայերէնի հետ ընդհանրութիւն չունի, եւ իբր ուրարտական թագաւորները ծագումով հայ չեն: Նման պայմաններում, բնականաբար, պետական մօտեցում չի կարող լինել, երբ պատմագիտութեան մէջ, ցաւօք սրտի, միասնական մօտեցում չկայ: Յամենայնդէպս, Հայաստանի Գիտութիւնների ազգային ակադեմիայի Պատմութեան ինստիտուտի կարծիքն այստեղ միանշանակ է՝ Ուրարտուն մեր Արարատեան թագաւորութիւնն է, Հայկական լեռնաշխարհի միասնական հայկական առաջին պետական կազմաւորումը, որից առաջ՝ դեռ երրորդ հազարամեակում, եղել են այլ պետական կազմաւորումներ եւս, ինչպէս Արատտան, Էթիունին, Հայասայ Ազին եւ այլն: Այսինքն, հայոց պետականութեան պատմութիւնն սկսւում է առնուազն Քրիստոսից առաջ երրորդ հազարամեակից», վստահեցուցած է գիտնականը: