ԵՐԵՒԱՆ.- Հայաստանի Հանրապետութեան երկրորդ նախագահ Ռոպերթ Քոչարեան Ազգային Ժողովի ընտրութիւններէն երեք օր առաջ ընդունած է «Մեդիամաքս» գործակալութեան տալ բացառիկ հարցազրոյց մը, որուն մէջ քննադատական խօսքեր ուղղած է ներկայ իշխանութեան:
Ստորեւ սոյն հարցազրոյցը.
«ՄԵԴԻԱՄԱՔՍ».- Կարելի՞ է համարել, որ քարոզչութեան նախավերջին օրը հարցազրոյց տալու ձեր համաձայնութիւնը խօսում է այն մասին, որ այնուամենայնիւ ցանկացաք ինչ-որ ձեւով մասնակցութիւն ունենալ նախընտրական արշաւին:
ՌՈՊԵՐԹ ՔՈՉԱՐԵԱՆ.- Խորհրդարանական ընտրութիւնների նախընտրական քարոզարշաւին որեւէ մասնակցութիւն ունենալու ցանկութիւն չեմ ունեցել եւ չունեմ: Ընդհանրապէս, կարծում եմ, որ դա նախագահի գործը չէ (ոչ նախկին, ոչ էլ գործող): Ուղղակի նախընտրական ժամանակաշրջանում ու տարբեր համատեքստերով ինձ հետ կապուած այնքան շատ հրապարակումներ եղան, որ ես չեմ կարող խուսափել որոշ պարզաբանումներ տալուց: Կ՛աշխատեմ չվերածել այս հարցազրոյցը նախընտրական քարոզչութեան:
«ՄԵԴԻԱՄԱՔՍ».- Այս պահի ամենաարդիական եւ ամենաքննարկուող հարցը. ի՞նչ կապ ունէք «Բարգաւաճ Հայաստանի» հետ: Ընդունուած է համարել, որ այն ձեր կուսակցութիւնն է, յատկապէս եթէ հաշուի առնենք Վարդան Օսկանեանի՝ ԲՀԿին անդամագրուելու փաստը:
ՌՈՊԵՐԹ ՔՈՉԱՐԵԱՆ.- Ես սերտ համագործակցութիւն եմ ունեցել տարբեր կուսակցութիւնների հետ, բայց երբեք չեմ հաստատել այնպիսի կապեր, որոնք դուրս կը լինէին քաղաքական գործընկերութեան շրջանակներից: Վստահ եմ, որ մեր իրողութիւնների պարագայում կուսակցական ներգրաւուածութիւն չունենալը թոյլ է տալիս նախագահին՝ լինել լիարժէք արբիտրի (իրաւարար-Խմբ.) եւ քաղաքական մրցակցութեան երաշխաւորի դերում:
ԲՀԿն հէնց այն կուսակցութիւններից մէկն է, որի հետ համագործակցել եմ այդ ձեւաչափով: Եթէ այն իմը լինէր, ապա 2007 թուականի խորհրդարանական ընտրութիւնների նախաշեմին երեւի թէ այնտեղ, այլ ոչ թէ ՀՀԿում կը յայտնուէին նախարարների եւ մարզպետների մեծամասնութիւնը:
Վարդան Օսկանեանի՝ ԲՀԿին անդամակցելու վերաբերեալ: Մի փոքր գաղտնիք բացեմ: Ես եմ համոզել նրան՝ չանդամակցել ԲՀԿին եւ չմասնակցել 2007 թուականի խորհրդարանական ընտրութիւններին (ինքն այդպիսի ցանկութիւն ունէր): Ես չէի ուզում արտգործնախարար փոխել այն պահին, երբ իմ նախագահական ժամկէտի աւարտին մնացել էր 9 ամիս: Ուրախ եմ, որ Օսկանեանն այն ժամանակ հասկացաւ ինձ: Ի դէպ, եթէ ԲՀԿ «պատկանելութիւն»ը որոշւում է ցուցակում ինձ հետ երկար տարիներ աշխատած մէկ նախարարի ներկայութեամբ, ապա կ՛առաջարկեմ նայել ՀՀԿ ցուցակին:
Իսկ ընդհանուր առմամբ, ուրախ եմ, որ ԲՀԿն յաջողում է եւ ժողովրդականութեան զգալի աճ է արձանագրում: Կարծում եմ, դա լուրջ ազդեցութիւն կ՛ունենայ յաջորդ գումարման Ազգային ժողովում կուսակցութեան ներկայացուածութեան չափի վրայ:
«ՄԵԴԻԱՄԱՔՍ».- Իսկ ինչպիսի՞ն են ձեր յարաբերութիւնները գործող իշխանութեան հետ: Խօսւում է այն մասին, որ դուք ինչ-ինչ ստուերային եւ ապագայում բացայայտուելիք պայմանաւորուածութիւններ ունէք իշխանութեան հետ:
ՌՈՊԵՐԹ ՔՈՉԱՐԵԱՆ.-Որեւէ անդրկուլիսեան պայմանաւորուածութիւն իշխանութեան հետ ես չունեմ եւ չէի էլ կարող ունենալ: Իշխանութիւնը ուղիղ եւ հրապարակային պատասխանատուութիւն է կրում իր գործունէութեան արդիւնքների համար, ու երկրի կառավարմանը մասնակցելու նպատակով ձեռք բերուած ցանկացած ստուերային պայմանաւորուածութիւն պարզապէս վնասակար է, քանի որ խեղաթիւրում է իշխանութեան եւ պատասխանատուութեան միջեւ առկայ ուղղակի կապը: Եւ անհատների ով լինելն այստեղ որեւէ նշանակութիւն չունի:
Իմ յարաբերութիւնները իշխանութեան հետ միանշանակ չեն: Ես անկեղծօրէն ցանկանում եմ, որ այն յաջողութիւն ունենայ, բայց դժգոհ եմ դրա գործունէութեան արդիւնքներից, յատկապէս՝ տնտեսական: Ի դէպ, այդ մասին ես ուղիղ ասել եմ նաեւ նախագահին:
Ինձ ընդդիմութիւն չեմ համարում եւ հարթ անձնական յարաբերութիւններ եմ պահպանել իմ կառավարման շրջանում իշխանութեան մէջ եղած եւ այժմ էլ պաշտօններ ունեցող շատերի հետ: Պաշտօնաթողութիւնիցս յետոյ մօտ մէկ-մէկուկէս տարուայ ընթացքում փորձել եմ օգտակար լինել խորհուրդներով: Յետոյ հասկացայ, որ իմ փորձն ու գիտելիքները պահանջուած չեն եւ դադարեցի դա անել: Վարչապետի հետ տնտեսական իրավիճակի վերաբերեալ վերջին անգամ քննարկում եմ ունեցել 2008 թուականին, կարծեմ՝ Նոյեմբեր ամսին:
Արդէն 3 տարի է աշխատում եմ շատ լուրջ ռուսական ընկերութիւնում, փորձում եմ օգտակար լինել դրան, եւ ինձ համար այդ գործը հետաքրքիր է: Ուշադիր հետեւում եմ հայաստանեան անցուդարձին (ապրում եմ այստեղ, թէեւ յաճախ ճանապարհորդում եմ): Փորձում եմ չներքաշուել ներքաղաքական գործընթացների մէջ:
«ՄԵԴԻԱՄԱՔՍ».- Դուք ասում էք, որ դժգոհ էք իշխանութեան գործունէութեան տնտեսական արդիւնքներից: Բայց անցած մի քանի ամիսների ու յատկապէս նախընտրական քարոզչութեան ընթացքում տնտեսութեան պատասխանատուները բազմիցս խօսել են այն մասին, որ մարդկանց ապրուստը առանձնապէս չի վատացել եւ որ մեր տնտեսութիւնը այնքան էլ վատ վիճակում չէ: Աւելին, այս համատեքստում բազմիցս ներկայացուել են կառավարութեան տնտեսական յաջողութիւնները:
ՌՈՊԵՐԹ ՔՈՉԱՐԵԱՆ.- Իւրաքանչիւր մարդ բոլորից լաւ ինքը գիտի՝ իր ապրուստը հեշտացել է, թէ դժուարացել: Այդ փաստը ինքն արձանագրում է ամէն օր՝ սառնարանի դուռը բացելիս կամ խանութ մտնելիս: Մարդիկ չեն հասկանում, երբ իրենց փորձում են համոզել, թէ կեանքը լաւացել է: Ի վերջոյ, դա վերածւում է անտարբերութեան եւ հասարակական համընդհանուր անվստահութեան: Իսկ դրանք ամենեւին էլ մեծ գործեր անելու տրամադրութիւններ չեն:
Երկրի տնտեսական եւ քաղաքական առողջութեան «ձայնաազդանշանային համակարգը» արտագաղթն է: Դրա սպառնացող չափերը՝ ֆունդամենտալ խնդիրների գոյութեան ամենաճշգրիտ ցուցիչն են: Մարդիկ լաւից չեն փախչում:
«ՄԵԴԻԱՄԱՔՍ».- Ի՞նչ էք կարծում, առկայ են արդեօ՞ք այսօր այն նախապայմանները, որոնց մասին խօսել էք մեր գործակալութեանը տուած վերջին հարցազրոյցում: Եւ եթէ՝ այո, ապա կարելի՞ է արդեօք ասել, որ դուք այժմ կամ ապագայում հնարաւոր է վերադառնաք մեծ քաղաքականութիւն:
ՌՈՊԵՐԹ ՔՈՉԱՐԵԱՆ.- Հայաստանում այսօր փոփոխութիւնների հասարակական մեծ սպասում կայ, իսկ դա նշանակում է, որ հասարակութեան անտարբերութեան աստիճանը անդառնալի չէ, ու այդ հանգամանքը խիստ դրական է: Որքանով են մարդիկ կապում այդ փոփոխութիւնները ակտիւ քաղաքականութիւն իմ վերադարձի հետ՝ սա է ինձ հետաքրքրող հարցը: Առայժմ լիարժէք պատասխան ես չունեմ:
«ՄԵԴԻԱՄԱՔՍ».- Ի՞նչ են նշանակում ձեր պարբերական հանդիպումները Վլադիմիր Պուտինի հետ:
ՌՈՊԵՐԹ ՔՈՉԱՐԵԱՆ.- Վլադիմիր Պուտինի հետ մենք արդիւնաւէտ համագործակցել ենք 8 տարի՝ առանձնայատուկ անձնական փոխըմբռնմամբ: Վերլուծէք այդ տարիները եւ կը տեսնէք, որ ոչ թէ խօսքերով, այլ գործերով երկկողմ յարաբերութիւնների ամուր հիմքեր են դրուել, յատկապէս՝ տնտեսական դաշտում:
Տարօրինակ չէ՞ր լինի արդեօ՞ք, եթէ այդ յարաբերութիւնները շարունակական չլինէին: Յուսով եմ՝ չէք կարծում, թէ նախագահները միայն պաշտօնական յարաբերութիւնների վրայ կենտրոնացած ռոբոտներ են:
«ՄԵԴԻԱՄԱՔՍ».- Մէկերկու տարի առաջ մեր քաղաքական եւ քաղաքագիտական բառապաշարը հարստացաւ շախմատից փոխառուած բազմաթիւ տերմիններով (եզրերով-Խմբ.) եւ համեմատութիւններով: Եթէ դիտարկենք այդ համատեքստում, ապա ի՞նչ խաղ է այժմ ընթանում եւ ինչպիսի դերակատարութիւն ունէք այդ խաղում դուք:
ՌՈՊԵՐԹ ՔՈՉԱՐԵԱՆ.- Ընդհանրապէս, քաղաքականութեան հետ շախմատի համեմատութիւնը չափազանց անյաջող է երկու պատճառով.
1. Երկիրը կառավարելիս չպիտի ամենեւին խնդիր դնես՝ յաղթել ինչ-որ մէկին: Նման խնդիր կայ միայն իշխանութիւնը պահելու պարագայում: Իսկ «յաղթել» պէտք է կարողանաս արտագաղթին, գործազրկութեանը եւ կոռուպցիային:
2. Շախմատում խաղի իմաստն է ամէն գնով պաշտպանել թագաւորի «գլուխը»: Յանուն այդ նպատակի կարելի է զոհաբերել նոյնիսկ «թագաւորութեան» կէսը: Չեմ կարծում, որ այսպիսի շախմատային համեմատութիւնը երկրի ղեկավարման գործընթացի հետ կարող է ոգեւորել որեւէ մէկին (բացի թագաւորից):
Այնպէս որ, լաւ կը լինի հանգիստ թողենք շախմատը: Թող այն պարզապէս ինտելեկտուալ խաղ մնայ, եւ լաւ է, որ այն ժողովրդականութիւն է վայելում Հայաստանում: