ԱՆՈՒՇ ԱԼԵՔՍԱՆԵԱՆ-ՀՈՎԵԱՆ
Հայրենիքից հեռու, Ամերիկայի այս խառնաշփոթ կեանքում, իրանահայերը, հայապահպանման ոգով տոգորուած, կառչած իրենց արմատներին ու հայեացքը միշտ դէպի հայրենիք ուղղած՝ 1956 թուակնին հիմնադրեցին Իրանահայ միութիւնը: Նպատակը ազգային գիտակցութեան, մշակութային կեանքի զարգացման եւ վերելքի ձգտումն էր:
Նախ աշխատանքը սկսուեց մի փոքր եւ համեստ կենտրոնում: 1976 թուին, Գլենդէյլի Բրանդ պողոտայում գնուեց աւելի յարմարաւէտ կենտրոն: Աւելի քան 50 տարի է որ Հարաւային Քալիֆորնիայի հայ կեանքում նպատակասլաց գործունէութիւն է ծաւալում Իրանահայ միութիւնը՝ իր երիտասարդական խումբերով, պարախումբերով, շաբաթօրեայ հայ դպրոցով, երգչախումբերով, թատերական ելոյթներով, դասախօսութիւններով, մշակութային, բարեսիրական այլազան ձեռնարկներով, սակայն միշտ ձգտելով աւելի կատարեալ ապագայի:
2000 թուին իրանահայ միութիւնը բանակցութիւնների սկսեց քաղաքապետարանին հետ, նախ կենտրոնի գնման, ապա շինարարական նախագծերի վաւերացման գծով: 2007 թուի Օգոստոս 29ին, տեղի ունեցաւ Իրանահայ միութեան նոր կենտրոնի հիմնօրհնէքը՝ (Տես «Ասպարէզ», Ուրբաթ, Սեպտեմբեր 7, 2007 թիւ):
Շինարարական աշխատանքի աւարտը նախատեսւում էր 12-18 ամիս, սակայն օր ըստ օրէ ծառանում էին այլազան դժուարութիւններ: Ի վերջոյ տարիների պայքարի, անշահախնդիր նուիրուածութեան շնորհիւ, Իրանահայ միութեան յաջողուեց իրականացնել իր տարիների փայփայած իղձը, որի մարմնաւորումն է՝ աւարտելու մօտ եռայարկ, 12 միլիոն տոլար արժողութեան շքեղ շէնքը: Գեղեցիկ մտայղացում էր Իրանահայ միութեան կողմից, որ բաց չթողնէր պատեհ առիթը հրաւիրելու Ամենայն հայոց վեհափառին, որ իր Լոս Անճելըս կատարելիք հովուապետական այցելութեան ընթացքին օրհնէր շինարարական աշխատանքների աւարտին մօտ շէնքը:
Շաբաթ, Սեպտեմբեր 11ին, առաւօտեան ժամը 11ին, Գլենդէյլի կենտրոնական շրջան համարուող 117 Սաութ Լուիզ փողոցի վրայ, Բրադուէյ-Հարվըրդ փողոցների մէջ, Իրանահայ միութեան նոր կենտրոնի շրջափակում տօնական մթնոլորտ էր տիրում: Իրանահայ միութեան անդամները, տարեց, երիտասարդ, պատանի, եռուզեռի մէջ էին: Քաղաքապետարանի հրշէջների եւ ոստիկանական հսկողութեան տակ էր Իրանահայ միութեան նոր կենտրոնի շրջափակը. փակուած էր երթեւեկութիւնը: Շէնքի ճակատը զարդարուած էր կամար կազմած եռագոյն եւ ամերիկեան դրօշակներով: Շէնքին կից փողոցի վրայ տեղադրուած էր բեմը, որ զարդարուած էր գոյնզգոյն ծաղիկներով:
Բեմահարթակը ծածկուած էր պարսկական ընտիր գորգերով. յատկանշական էր, որ գորգերը բերել էին միութենականները իրենց տներից, կարծես սրբութեամբ օծելու խորհուրդով, հաւատքի—յաջողութեան երազով:
Բեմին դիմացը, փողոցի միւս մայթում, Իրանահայ միութեան 50 հոգիանոց երգչախումբն էր կանգնած, արեւի տակ, վաստակաշատ խմբավար Միքայէլ Աւետիսեանի ղեկավարութեամբ: Օրուայ խորհուրդը ոգեւորիչ էր, ու հպարտութիւն էր ներշնչում ներկայ բազմահարիւր հիւրերին: Ներկայ էին Գլենդէյլ քաղաքի բարձրաստիճան ներկայացուցիչ պաշտօնեաներ՝ քաղաքապետ Արա Նաջարեանը, քաղաքապետական խորհուրդի անդամներ Տէյվ Ուիվըր, Ֆրենկ Կինթերօ եւ իր կինը, Լորա Ֆրիման, քաղաքապետարանի քարտուղար Արտաշէս Քացախեան, նահանգային ծերակուտականից Քերըլ Լու, նահանգային ասեմպլիից Քորթանթինօ, Լոս Անճելսի Շերիֆ Լի Պաքա եւ Թեւան Արուստամեան: Ներկայ էին նաեւ համայնքային ղեկավարներ, կուսակցութիւնների ներկայացուցիչներ, Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան ներկայացուցիչ Ժան Գոսագեան, բազմավաստակ խմբավար Լորիս Ճգնաւորեան, ինչպէս նաեւ հայ եւ օտար մամուլի ներկայացուցրչներ:
Օրուան հանդիսավարն էր նախկին քաղաքապետ Լերի Զարեանը: Նա վեհափառ հօր ընդունելութեան հանդիսաւոր պահը համարելով պատմական երեւոյթ՝ տպաւորիչ շեշտով, հանգամանօրէն զայն ներկայացրեց բարձրաստիճան ներկայ հիւրերին:
Ահա փակուած փողոցի դարպասը բացւում է ու կը ժամանէ Գարեգին Բ. Ամենայն հայոց հայրապետը՝ իր շքախումբի ընկերակցութեամբ… Նրան ընդունեցին աղ ու հացով իրանահայ միութեան դպրոցի 2 աշակերտուհիներ՝ հայկական—դպրոցական տարազներով: Վեհափառին ընկերակցում էր Հիւսիսային Ամերիկայի Արեւմտեան թեմի առաջնորդ Յովնան արք. Տէրտէրեանը, որ իր բարեհամբիւր միջնորդութեամբ կազմակերպեց այս իրադարձութիւնը: Երգչախումբի «Հայրապետական օրհներգ»ի հնչեղ եւ պատշաճ ելեւեջների ներքոյ, բեմ առաջնորդուեց վեհափառ հայրապետը իր շքախմբով:
Բեմում կանգնել էին մեծ թուով բարձրաստիճան կղերականներ, Արեւմտեան թեմի առաջնորդ Մուշեղ արք. Մարտիրոսեան, Արտակ քհնյ. Տէմիրճեան, Եփրեմ արք. Թապագեան, Հայաստանի հանրապետութեան գլխաւոր հիւպատոս Գրիգոր Յովհաննիսեան, Իրանահայ միութեան կանանց բաժանմունքի նախագահ Պերճուհի Ղեւեան, խնամակալ եւ կենտրոնական մարմիններից Գագիկ Գալստեան, Արկադի Ովաննէսեան, Վրէժ Աղաճանեան եւ Թոմիկ Ալեքսանեան: Վեհափառ հայրապետի խճողուած օրուան յայտագրին տրամադրուած 45 րոպէանոց ծրագրի բացումը սկսուեց ամերիկեան եւ հայկական օրհներգով, որից յետոյ Իրանահայ միութեան կենտրոնական վարչութեան նախագահ Վահան Գրիգորին բարի գալուստի խօսքի հետ, իր երախտագիտական զգացումները փոխանցեց վեհափառ հօրը՝ իր շնորհաբեր այցելութեան համար: Նա այս երկրի Սեպտեմբեր 11ի արիւնոտ դէպքին անդրադառնալով՝ ժողովրդին հրաւիրեց մէկ րոպէ լռութեամբ, յոտնկայս, յարգել անմեղ զոհերի յիշատակը:
Բարի գալուստի խօսքով հանդէս եկաւ Գլենդէյլի քաղաքապետ Արա Նաճարեանը: Նա ասաց. «Սիրելի վեհափառ հայր, այս գեղեցիկ եւ նշանակալից շէնքը, որ կը գտնուի Գլենդէյլի հողին վրայ, այս շէնքը օրհնելով՝ ամբողջ Գլենդէյլ քաղաքը օրհնուած պիտի ըլլաս»:
Արեւմտեան թեմի առաջնորդ Յովհան արք. Տէրտէրեան ողջունեց իրանահայ ժողովրդի նուիրուածութիւնը: Առաջնորդարանի կողմից սրբազան հայրը խաչքար նուիրեց Իրանահայ միութեան կենտրոնին: Տպաւորիչ էր Գարեգին Բ. Ամենայն հայոց կաթողիկոսի խօսքը: Նա անդրադարձաւ Հայաստան-Պարսկաստան հարեւան երկրների պատմական անցեալին, Վարդանանց պատերազմից սկսեալ մինչ օրս: Վեհափառը բարձր գնահատեց իրանահայերի հայրենասիրութիւնը, նրանց հայրենիքին ցուցաբերած նիւթական ու բարոյական ներդրումը: Ապա ներկայ հայրապետական շքախումբի անդամները, հոգեւորական դասը, պաշտօնապէս կատարեցին Իրանահայ միութեան օրհնութեան արարողութիւնը:
Հրշէջների ուժեղ հսկողութեան ներքոյ, վեհափառ հայրը իր շքախումբի ընկերակցութեամբ մուտք գործեց Իրանահայ միութեան կենտրոնատեղին: Միջոցառման ամբողջ ընթացքին Իրանահայ միութեան երգչախումբը մէջընդմէջ, հնչեղ, մշակուած կատարողական արուեստի բարձր մակարդակով մեկնաբանեց 4 երգեր, որոնք ընտրուած էին իւրովի, բծախնդրութեամբ. հետաքրքիր է, որ 3 երգերն էլ խօսում էին Հայաստանից՝ «Նոր Հայաստան», երաժշտութիւնը՝ Պետրոսեանի, եւ «Հայաստան», երաժշտութիւնը՝ Սմբատեանի: Այո, վաստակաշատ խմբավար Միքայէլ Աւետիսեանի խօսքերով՝ մեր բոլորին ընտրութիւնը Հայաստանն է…: