Մեր ազգի համար յաղթական ամիսը Գլենդելում ամփոփուեց Հայաստանի Առաջին Հանրապետութեան օրուան նուիրուած մշակութային խոշոր ձեռնարկով, որ հայկական մշակոյթի եւ ինքնութեան տօն էր նաեւ: Մայիսի 31ին, քաղաքապետարանի բակում հաւաքուած շուրջ երկու հազար ամերիկահայեր, հայկական երգով ու շուրջպարով նշեցին մեր վճռորոշ յաղթանակներից մէկը: «Այսօր, ազատագրուած Շուշիի բերդի պատերի տակ կանգնած, Սարդարապատի եւ Արցախի օրինակով ոգեշնչուած, յաղթանակած հայութիւնն իր հայեացքն է նետում դէպի Մասիս, դէպի Ղարս, դէպի Վան ու Նախիջեւան՝ համոզուած, որ մեր ազգի անընկճելի ոգին մեզ կը պարգեւի նոր յաղթանակներ եւ հնարաւոր կը դարձնի մեր ժողովրդի դարաւոր երազանքի իրականացումը՝ ազատ անկախ եւ միացեալ Հայաստանի կերտումը», այս խօսքերով Դաւիթ Առաքէլեանն ազդարարեց Հայ Երիտասարդաց Դաշնակցութեան կազմակերպած՝ Մայիսի 28ին նուիրուած բացօթեայ միջոցառման բացումը: Ըստ երիտասարդ հանդիսավարի, օրը ոչ միայն տօն է մեզ համար, նաեւ՝ ենթադրում է պատասխանատուութիւն մեր հայրենիքի նկատմամբ, առ այն, որ իւրաքանչիւրս պէտք է աշխատենք Հայաստանը զօրացնելու ուղղութեամբ:
Այս առումով խորհրդանշական էր հայրենիքին ծառայելու ամերիկահայ շուրջ եօթ տասնեակ պատանիների երդմնակալութեան արարողութիւնը. «Խոստանում եմ լինել ազնիւ նկարագրով, արի ու կարգապահ Հայ Երիտասարդաց Դաշնակցութեան պատանի: Պիտի սիրեմ ընկերներիս ինչպէս անձս: Պիտի յարգեմ ՀՅԴ զինանշանը, դրօշն ու օրհներգը: Պիտի յարգեմ հայրենիքիս ծառայող բոլոր հայորդիներին ու նահատակներին: Ուստի, որպէս ՀՅԴի պատանի, խոստանում եմ ծառայել ազգիս ու հայրենիքիս», այս խօսքերով հայ մանուկներն ու պատանիները միացան Հայ Երիտասարդաց Դաշնակցութեան շարքերին: «Սիրելի ժողովուրդ, այս երեխաները մեր յաջորդ սերունդն են, ովքեր շարունակելու են հայ ազգի պայքարն արդարութեան համար: Նրանք են կազմակերպելու ցոյցեր ու քայլարշաւներ, պահանջատէր են լինելու եւ աշխատելու են համայն հայութեան իրաւունքների ու շահերի պաշտպանութեան համար», դիմելով Գլենդելի քաղաքապետարանի բակում հաւաքուածներին, նշեց երդմնակալութեան կնքամայր, ՀՅԴաշնակցութեան Կենտրոնական կոմիտէի անդամ Աիդա Դիմեջեանը:
ՀՅ Դաշնակցութեան Երիտասարդական միութեան նպատակն է պահպանել հայ երիտասարդութեան ազգային ինքնութիւնը, պայքարել ուծացման դէմ, վառ պահել միացեալ Հայաստանի գաղափարը: Այս կազմակերպութեան շրջանակներում հայ պատանուն հնարաւորութիւն է տրւում առաւել խորութեամբ ճանաչելու ազգային արժէքները, ծանօթանալու անցեալի իրագործումներին եւ ներկայի պարտաւորութիւններին: Այս մասին եւս իր խօսքում անդրադարձաւ ՀԵԴ Կենտրոնական վարչութեան անդամ Ժոզէֆ Քասքանեանը: «Մայիսի 28ը խորհրդանշեց նոր սկիզբ, նաեւ՝ մեր ազգի գոյատեւելու կամքը, ազատ ապրելու մեր ժողորդի պահանջն ու ցանկութիւնը, ցոյց տուեց մեր ազգի ներուժը, որի շնորհիւ հնարաւոր դարձան Բաշ-Ապարանի, Սարդարապատի յաղթանակները: Մայիսի 28 պէտք է լինի ամէն օր: Մենք՝ Սփիւռքում շարունակաբար հզօրանալով, ստեղծել ենք գործուն համայնք՝ դպրոցներով, եկեղեցիներով, մշակութային կենտրոններով: Սերնդէ սերունդ աւելի ենք զօրանում, եւ նուիրւում մեր հայրենակիցների պայքարին, երիտասարդական միութիւնների միջոցով կապեր ենք հաստատում հայրենիքի հետ: Մենք՝ Վարդանանց, Մայիսի 28ի, Արցախի յաղթանակը կերտողների սերունդներ ենք, եւ պայքարելու ենք արդարութիւնը վերականգնելու համար ու ստեղծելու ենք այն Հայաստանը, որին արժանի է ողջ հայութիւնը՝ անկախ, ազատ, միացալ Հայաստան», բոցաշունչ ելոյթով ամերիկահայ երիտասարդի ոգին ներկայացրեց Քասքանեանը: Նրա խօսքերը հաստատեցին ՀԵԴին նոր միացած պատանիները. «Դարձայ Երիտասարդաց Դաշնակցութեան անդամ, որովհետեւ ուզեցի օգտակար լինել հայրենիքիս, եւ այս միութիւնը ինձ կ՛ուղղորդի նաեւ այդ հարցում: Նաեւ խոստում տուեցի, որ հայ մնամ ու հայերէն խօսեմ», յուզմունքով նշեց տասնամեայ Ռիտա Քրաջեանը: 12ամեայ Սեւակ Թանաշեանն էլ նշեց, որ դառնալով ՀԵԴ անդամ, մանրամասն կը տեղեկանայ հայկական հարցերին ու կ՛եղբայրանայ իր համախոհ հասակակիցների հետ: «Կ՛ուզէի հայոց պատմութիւնը խորութեամբ ուսումնասիրել ու միանալ մեր ազգը զօրացնելու գործին», համոզուածութեամբ նշեց 13 տարեկան Արի Քեղինեանը:
Ապագայ սերունդներին՝ ամուր պետականութիւն ունենալու եւ համայն հայութեանն անկախ հայրենիքի շուրջ համախմբելու երազն ու իրագործումների կամքը փոխանցելու անհրաժեշտութեան մասին ընդգծեց ՀՅ Դաշնակցութեան Կենտրոնական կոմիտէի անդամ Կարօ Իսպենջեանը: «1918թուականի Մայիսի 28ին, Բաշ-Ապարանի, Ղարաքիլիսայի, Երեւանի ու Սարդարապատի փայլուն յաղթանակներով կերտուած Հայաստանի անկախութիւնը հետեւանքն էր միասնական պայքարի, որին մասնակցեց ոչ միայն զինուորականն ու ղեկավարութիւնը, այլ նաեւ կրօնականն ու գրագիրը, կինն ու տղամարդը, պատանին ու ծերը, ոմանք զէնքով՝ հրացանով, ուրիշները՝ դաշոյնով կամ մինչեւ անգամ փայտերով: Ցեղասպանութիւնը վերապրած ժողովուրդն էր դա՝ կիսամերկ ու անօթի, ում ապրելն ու մեռնելն իր ձեռքում էր: Հայը համոզուած էր, որ իր 3000ամեայ եւ աւելի դարեր գոյութիւն ունեցած հայրենիքը պիտի պահէր եւ պաշտպանէր ամէն գնով: Այդ համոզումը աւելի եւս արմատացած էր Արեւմտահայաստանի մէջ տեղի ունեցած ինքնապաշտպանական կռիւների ընթացքում, երբ Վանի, Մուսա դաղի կամ Ուրֆայի հերոսամարտերում ողջ ժողովուդրը զոհ չգնաց թուրքի ջարդին: Ինքնապաշտպանութեան եւ պայքարի այդ ոգին ներշնչեցին 19րդ դարի վերջին ծնունդ առած հայ քաղաքական կուսակցութիւնները, նրանց հեռատես առաջնորդները, ինչպէս նաեւ՝ Րաֆֆիի նման ապագայ գուշակող մտաւորականները: Նրանցից շատերը՝ Քրիստափորն ու Ռոստոմը, Սիամանթօն ու Վարուժանը թէեւ չտեսան իրենց երազների իրականացումը, սակայն իրենց գաղափարներով եւ ոգով թրծուած ժողովուդրը ստեղծեց ազատ եւ անկախ Հայաստանը, որի երկուսուկէս տարուայ գոյութիւնը չէ, որ այսօր տօնում ենք: Այդ անկախութիւնը դարձաւ պետականութիւն, հիմնուեց խորհրդարան, համալսարան, որոնք մինչ օրս կանգուն են եւ որոնք հիմքն են կազմում Առաջին Հանրապետութեանն հաջորդած Խորհրդային Հայաստանի, եւ ապա՝ այսօրուայ Հայաստանի Հանրապետութեան: Մահ կամ ազատութիւն կարգախօսին հաւատացող ժողովրդի ոգին անցաւ սերնդից սերունդ, արմատ նետեց ամբողջ աշխարհի հայութեան մէջ: Նոյն ոգին էր, որ 70 տարի յետոյ առաջնորդեց Արցախի ազատամարտիկներին եւ հայ ժողովրդին՝ դարձեալ արեան գնով կերտելու Արցախի ազատութիւնը: Կրկին նոյն ոգին է, որ ներկայում առաջնորդում է մեր նոր սերունդը հայրենիքում եւ Սփիւռքում, որի խօսուն փաստերից էր Լոս Անջելեսում Արդարութեան քայլարշաւը», նշեց Իսպենջեանը:
Հայաստանի Առաջին Հանրապետութեան օրուան նուիրուած ձեռնարկին մասնակցում էին Հայաստանի եւ Սփիւռքի սիրուած երգիչ երգչուհիներ, պարային համոյթներ: «Աւետիս Ահարոնեանն ասում էր. «Անկախութիւնը թակեց մեր դուռը, բայց մենք պատրաստ չէինք ընդունելու, քանզի մէկս ղարաբաղցի էր, մէկս՝ սասունցի, միւսը՝ վանեցի: Ժողովուրդ ջան, միայն հաւաքական ուժերով կարող ենք յարատեւել եւ հասնել մեր նպատակներին՝ ազատ անկախ միացեալ Հայաստանին», այս խօսքերով իր երաժշտական կատարումները սկսեց ՀՀ վաստակաւոր արտիստ Ներսիկ Իսպիրեանը: Հայրենասիրական, ժողովրդական ու ժամանակակից երգերով հանդէս եկան Արաբօ Իսպիրեանը, Անդրէն, Անի Քրիստին, Փայլա Գէորգեանը, «Գրին Քարտ» հեղինակային խումբը, «Ադանա դանս ստուդիա»ն եւ երեկոն ամփոփեց Յարութ Փամբուկչեանը: Երգ ու պարով տօնական համերգին միացաւ Լոս Անջելեսի տարբեր քաղաքներից միջոցառմանը մասնակցող հայ հանրութիւնը՝ առաւել գունեղ դարձնելով ձեռնարկը: «Շատ ուրախ եմ, որ այսօր Գլենդելի սրտում նշում ենք մեր անկախութեան տօնը, որին մասնակցում են տարբեր տարիքի ամերիկահայեր: Այս հանգամանքն առաւել է արժեւորում Մայիսի 28ի խորհուրդը: Մեր ուժը մեր հաւաքականութեան, համախմբուածութեան մէջ է, եւ պէտք է միշտ յիշենք սա: Այս դէպքում, մեր յաղթանակն այլընտրանք չուն»ջ, նշեց Բրբենքի բնակիչ Նելլին: «Մեր ամենակարեւոր տօնն է սա, երբ 600 տարի անց, 1918թ.ին ձեռք բերեցինք փափաքած անկախութիւնը: Մեծ ուրախութեամբ եւ յուզմունքով եմ հիմա ունկնդրում մեր երիտասարդների խօսքերը: Ամէն հայ՝ ազգի զինուորը պէտք է լինի, եւ պէտք է շարունակենք տարածել ազգային ոգին ողջ հայութեան շրջանում», նշեց Յակոբ Չեքիջեանը: Տիկին Սոնիան էլ, շնորհակալութիւն յայտնելով ՀԵԴին, առաջարկեց առաւել յաճախ կազմակերպել նման ձեռնարկներ. «Պէտք է շատ լինեն նման միջոցառումները, որ առիթ են տալիս համախմբուելու, զգալու մեր ուժը, ներկայացնելու մեր ազգն ու մշակոյթը»: «1918ի անկախութիւնը ձեռք բերեցինք արեան գնով, բայց ափսոս քիչ տեւեց մեր այդ նուաճումը: Այսօր էլ Հայաստանի անկախութիւնը վտանգուած է, ոււստի պէտք է լինենք միասնական, երբեք չընկճուենք ու առաջ շարժուենք դէպի մեր նպատակները: Սփիւռքը թիկունք է Հայաստանի համար եւ պէտք է հետեւողականօրէն շարունակի աջակցել մեր հայրենիքի զօրացման գործին», կարծիքը ներկայացրեց տիկին Ասիան: Բըրքլիի համալսարանի 19ամեայ ուսանող æորջ Քեքեջեանն էլ կարեւորեց հայ երիտասարդի կրթութիւնը մեր հարցերի լուծման համար. «Այս օրերին կռուի ելքն այլեւս պատերազմի դաշտում չի որոշւում, այլ՝ կրթութեամբ: Մեր երիտասարդները պէտք է սովորեն, յաջողեն եւ ոյժ դառնան այս կամ այլ երկրներում, որ կարողանանք առաւելագոյնն օգտակար լինել մեր հայրենիքին: Մայիս 28ը շատ մեծ օր էր, որովհետեւ անկախացանք, օրուայ նշանակութիւնն այս պահին կրկնապատկւում է, քանզի ականատես ենք, թէ ինչ զօրաւոր համայնք ունենք, եւ այս ձեռնարկն էլ եւս մէկ անգամ ցոյց է տալիս մեր ներուժը»:
ՀԵԴ ներկայացուցիչները նշում են, որ գեղեցիկ աւանդոյթ դարձած Մայիսի 28ին նուիրուած ձեռնարկը, որ համայնքի սպասուած տօներից է, նաեւ կը յիշեցնի անկախութեան արժէքն ու մեր հայրենիքի զօրացման համար համախմբուած գործելու կարեւորութիւնը:
