Իմ Հետաքրքրութիւնը Հայապահպանումն Է, Հայ Մշակոյթի Պահպանումը, Քրիստոնէական Հաւատքի Ուսուցումը՝ Կ՛ըսէ Ակնաբուժ Նազարէթ Տարագճեան
ԿԱՐԻՆԷ ՏԷՐ ԳԷՈՐԳԵԱՆ

Այս գրութիւնն սկսուեց անձի կատարած գործից, ոըի մասին տեղեակ էինք: Եթէ մարդ ընդունակ է դրական գործունէութեան, բնական է, այդ շարժման ծիրն ընդլայնւում է, եւ գալիս է մի պահ, երբ նա ամէն տեղ է: Դրա փաստն էր, երբ ուզեցինք տեսնուել բժիշկ Նազարէթ Տարագճեանի հետ, ոչ մի կերպ չէինք կարողանում յարմարուել, եւ մինչեւ որոշուի ժամանակը՝ գրեցինք մեր նախաբանը:
Բժիշկ Նազարէթ Տարագճեանի անունը սերտօրէն կապուած է Լարք երաժշտական ընկերակցութեան կազմակերպած «Դիլիջան» սենեկային երաժշտութեան համերգաշարի հետ: Վեցերորդ տարին է արդէն, լինելով կազմակերպիչ յանձնախմբի նախագահ, ակնաբոյժ Տարագճեանը համերգաշրջաններն սկսում է իր բնակարանի մէջ կատարուող դրամահաւաքով եւ իր լրումին է հասցնում համերգները՝ պահանջուող նիւթական օժանդակութեամբ: Այս տարուայ համերգաշրջանի բրոշիւրում, բարի գալուստի խօսք ուղղելով ունկնդիրներին, նա գրում է. «Ինչպէս ձեզմէ ոմանք գիտեն, Դիլիջան անունն է Հայաստանի հիւսիս-արեւելեան մասում գտնուող ամառանոցային քաղաքի: Տեղադրուած ըլլալով սաղարթախիտ կանաչ լեռներու միջեւ, Սեւանայ լիճին քով, Դիլիջանը տունն է բազմաթիւ արուեստագէտներու, երաժիշտներու եւ երգահաններու, ուր կը կազմակերպուին ամառնային տարեկան երաժշտական փառատօներ: Լոս-Անջելըսի Downtown-ը թերեւս բաւական հեռու է սաղարթախիթ կանաչ լեռներու մթնոլորտէն, սակայն ան մշակութային ովասիս մըն է իր Disney Hall-ով, Dorothy Chandler Pavillion-ով, Zipper Hall-ով եւ այլ վայրերով: Մենք երջանիկ ենք, որ վերջին հինգ տարիներու ընթացքին, Դիլիջան սենեկային երաժշտութեան համերգաշարով կրցանք այդ ովասիսը քիչ մը եւս կանաչցնել եւ նշանակալի ներդրում ունենալ Metropolis-ի մշակութային կեանքին մէջ»:
Այսքանը մենք գիտէինք, եւ շարունակելու համար ծանօթանալ բժշկին, իր ազգային-հասարակական աշխատանքներին, ուղղուեցինք դէպի նրա բնակարանը: Դժուարութեամբ գտանք լեռների վրայ տեղադրուած դղեակատիպ առանձնատունը, եւ մեր հանդիպումը կայացաւ: Պատրաստ էր անգլերէնով գրուած ինքնակենսագրութիւնը: Բժիշկ Նազարէթ Է. Տարագճեանը ծնուել է Հալէպում. Սիրիա, որդին է վերապատուելի Էմաննուէլ եւ Մարի (Չօլաքեան) Տարագճեանների: Նա 13 տարեկան էր, երբ ընտանիքը տեղափոխւում է Պէյրութ, Լիբանան, ուր նա ստանում է իր High School-ի վկայականը Հայ Աւետարանական Գոլէճից: Շարունակում է ուսումը Պէյրութի Ամերիկեան համալսարանում, որտեղից 1974ին ստանում է B.S: 1976 թուականին լիբանանի քաղաքացիական պատերազմը ստիպում է նրան ընտանիքի հետ տեղափոխուել Շիքակօ, որտեղ նա շարունակում է բժշկական կրթութիւնը Loyola University School of Medicine համալսարանում: 1978ին պատուոյ յիշատակութեամբ (Cum Laude) ստանում է M.D.: Ն. Տարագճեանը ընտրւում է Alpha Omega Alpha Honor Medical Society-ի անդամ: Ակնաբուժութեան մասնագիտացումը նոյնպէս կատարում է Loyola համալսարանում, եւ 1982ին տիկնոջ հետ փոխադրւում են Հարաւային Քալիֆորնիա, ուր սկսում է իր մասնագիտական աշխատանքը աչքի հիւանդութիւնների եւ վիրաբուժութեան մարզերում: Ներկայումս նա ունի անձնական դարմանատներ Hollywood-ում եւ Pasadena-ում: Աշխատակցում է մի շարք հիւանդանոցների, ներառեալ Hollywood Presbyterian եւ Huntington Memorial հիւանդանոցները: Բժիշկ Տարագճեանը անդամ է American Academy of Ophthalmology եւ L.A. County Medical միութիւններին: Ամուսնացած է բժշկուհի Անի Տարագճեանի հետ, ունեն երկու զաւակներ՝ Հայկ եւ Արա:
Կենսագրական գծերին ծանօթանալուց յետոյ, անցանք մեր հարցերին, աւելի ճիշդը՝ զրոյցին, որովհետեւ պատասխանները դժուար էր պարփակել հարցադրումների շրջանակում: Դրանք արտայայտում էին բժիշկ Ն. Տարագճեանի տեսակէտները, նկարագրում էին նրա ազգային-հասարակական գործունէութիւնը: Ունէինք այսպիսի հարցեր.
1. Հարց։ Ի՞նչ կարող էք ասել Քալիֆորնիայի հայ ակնաբուժների մասին:
Պատ.- Քալիֆորնիոյ հայ ակնաբուժները կրնամ ըսել բարձր մակարդակի բժիշկներ են: Ասիկա առաւելութիւնն մըն է գաղութին համար, քանի որ հայերը կը նախընտրեն հայերէն խօսող բժիշկի երթալ, եւ արդէն լաւագոյն խնամքը պիտի ստանան անոնց քով:
2. Հարց.- Ակնաբուժութիւնից բացի ինչպիսի՞ աշխատանքներ էք կատարում:
Պատ.- Նախ ըսեմ, որ Քալիֆորնիոյ մէջ գործս զիս բաւական զբաղ կը պահէ: Բժշկութենէ դուրս հետաքրքրութիւններս բազմաթիւ են, եւ ինչին որ կապուած եմ, կ՛արտայայտեն իմ նախասիրութիւններս: Կը ծառայեմ Հայ Աւետարանական Մերտինեան վարժարանին որպէս հոգաբարձութեան անդամ, Հայ Աւետարանական ընկերային ծառայութեան կեդրոնին Կլենտէյլի մէջ, Ամերիկայի Հայ Աւետարանչական ընկերակցութեան ժողովի անդամ եմ եւ՝ փոխնախագահը, նաեւ նախագահն եմ «Դիլիջան» համերգաշարի կազմակերպիչ յանձնախումբին:
Իմ հետաքրքրութիւնս հայապահպանումն է, հայ մշակոյթի պահպանումը, ինչպէս նաեւ քրիստոնէական հաւատքի ուսուցման կարեւորութիւնը մեր գաղութին մէջ, տարբեր հայ գաղթօճախներուն, ինչպէս նաեւ Հայաստանի մէջ: Մերտինեան վարժարանի նպատակը որոշ է. Քալիֆորնիոյ մէջ մեր հայ երեխաները սորվին հայերէն եւ մօտէն ծանօթանան իրենց հայրերու քրիստոնէական հաւատքին: Իսկ Աւետարանչական ընկերակցութեան գործունեութեան ծիրը շատ աւելի մեծ է. ունինք որբերու եւ կարիքաւոր մանուկներու օգնութեան ծրագիր Հայաստանի մէջ, հազարաւոր երեխաներու ձրի կաթ կը հայթայթենք: Ունինք Հայաստանի մէջ դպրոց, որու անունն է Աւետիսեան վարժարան, ուր մանուկները առանց կրթաթօշակի կ՛ուսանին, ունինք նաեւ եկեղեցիներ՝ տարբեր քաղաքներու ու գիւղերու մէջ:
Նոյն ձեւով կ՛օգնենք մեր դպրոցներուն եւ եկեղեցիներուն Միջին Արեւելքի՝ Սուրիոյ եւ Լիբանանի մէջ: Այս բոլորը, ինչպէս կը տեսնէք, հայապահպանումի եւ քրիստոնէական կրօնքի ուսուցման հետ կապ ունեցող գործունէութիւններ են: Գալով «Դիլիջան» համերգաշարին, ան կապուած է Լարք երաժշտական ընկերակցութեան հետ:
3. Հարց.- Այստեղ պիտի ընդհատենք եւ ուզենանք ձեր կարծիքը Լարք հաստատութեան ապագայի մասին:

Պատ.- Միշտ հետաքրքրուած եմ երաժշտութեամբ, մօտ եւ տեղեակ եմ դասական երաժշտութեանը եւ, բնական է, Լարքը պիտի հետաքրքրէր զիս: Անցեալին եղած եմ ընկերակցութեան նախագահը, ներկայիս նախագահն եմ Դիլիջան համերգաշարի: Լարքը եզակի կազմակերպութիւն մըն է: Ընդհանրապէս այս տեսակի գործունէութիւններ պետութիւնը մը կ՛ունենան իբրեւ հենարան, բայց Լարքը ունի միայն Վաչէ Պարսումեանը: Վերջին հինգ տարիներուն սկսանք Դիլիջան սենեկային երաժշտութեան համերգաշարը, որուն միջոցով հայ կոմպոզիտորները առիթ կ՛ունենան իրենց նոր գործերը մեջտեղ բերելու եւ ժողովուրդին լսելի դարձնելու: Ես վստահ եմ, որ տարիներ յետոյ մարդիկ պիտի ըսեն, թէ այդ բացառիկ գործունէութիւն մըն էր, եւ այն ինչ հիմա կը ստեղծուի պիտի դառնայ մեր ազգային հարուստ երաժշտական ժառանգութեան մէկ մասը: Լարքի կապակցութեամբ շատ պիտի փափաքէի համագաղութային մօտեցում եւ նեցուկ, որպէսզի անոր դրած ծրագիրները յաջողին: Ասիկա մեր բոլոր երեխաներուն ապագային մէջ մեծ դեր ունի: Սփիւռքի մէջ շատ դժուար է նման կազմակերպութիւն մը պահելը, գաղութը պարտի գիտնալ յարգը եւ կարեւորութիւնը այս հաստատութեան, պէտք է զօրավիգ ըլլալ անոր յարատեւման:
4. Հարց.- Աւետարանական կրթութիւնը, ըստ ձեզ, խաղո՞ւմ է դեր ձեր մշակութային նախասիրութիւնների մէջ:
Պատ.- Կրնամ ըսել «Դիլիջան»ի հովանաւորներուն մեծ տոկոսը աւետարանական համայնքին կը պատկանին: Թերեւս պատճառը այն է, որ աւետարանական համայնքի զաւակները աւելի վաղ ժամանակներէն դասական երաժշտութեան տեղեակ եղած են, սկսելով Թուրքիայէն, երբ մեր դպրոցներուն մէջ երաժշտութիւն կ՛ուսուցանուէր, եկեղեցիին մէջ երաժշտական բազմազան գործունէութիւն կար եւ հայկական երաժշտութեան կողքին կը գործածուեր նաեւ եւրոպական դասական երաժշտութիւն:
5. Հարց.- Ձեր ընտանեկան պարագաները, բժշկուհի տիկին ունենալը խանգարո՞ւմ է, թէ՝ օգնում:
Պատ.- Ոչ մէկը, եւ ոչ միւսը. իրարու չենք խառնուիր: Անին radiologist (շողարձակման մասնագէտ) է Kaiser հիւանդանոցին մէջ: Կը ծառայէ Լիբանանի Հայկազեան համալսարանի հոգաբարձութեան, որուն ատենապետուհին է: Մեծ տղաս՝ Հայկը վերջացուցած է Talbot աստուածաբանական ճեմարանը եւ այժմ կը ծառայէ որպէս օգնական հովիւ մեր՝ Միացեալ Աւետարանական եկեղեցուոյ մէջ: Կրտսեր տղաս՝ Արան University of Miami համալսարանի բժշկական դպրոցի ուսանող է:
Որոշակի էին բժիշկ Նազարէթ Տարգճեանի ասելիքները: Չէինք պատկերացնի, թէ այդքան կարճ մէկ տեսակցութեամբ կարող էինք ստանալ սպառիչ տեղեկութիւններ, որոնք պատկերէին մեր առջեւ մի բժիշկի, որ նուիրուած է իր մասնագիտութեանը, իր ժողովրդի բազմատեսակ խնդիրների պարզաբանմանը, եւ ունենալով ժամանակակից մարդու համար պահանջուած բոլոր յարմարութիւնները, դրանք ի սպաս է դնում օգտաշատ գործունէութիւնների:
Նոյեմբեր, 2010