«Արմէնփրէս»ի թղթակից Արմէն Ղազարեան Ժամանակակից հայ գրականութեան խնդիրներու շուրջ հարցազրոյց մը ունեցած է Հայաստանի Գրողներու միութեան նախագահ Լեւոն Անանեանի հետ: Ստորեւ սոյն հարցազրոյցի բնագիրը.
ԱՐՄԷՆ ՂԱԶԱՐԵԱՆ.-Ինչպէ՞ս կը բնութագրէիք հայկական գրահրատարակչական գործի ներկայիս վիճակը:
ԼԵՒՈՆ ԱՆԱՆԵԱՆ.- Կարծում եմ՝ այսօր գրահրատարակչական ոլորտում վերածնունդ է տեղի ունենում, եթէ նկատի ունենանք երկու հանգամանք. առաջինը՝ իւրաքանչիւր տարի տպագրուող գրանունների քանակը, որը հիմա հասնում է տարեկան շուրջ 2500ի, ինչը աւելի է, քան 1980ականների կէսերին տպագրուող գրքերի քանակը, եւ երկրորդ հանգամանքը՝ գրատպութեան բարձր որակը: Նշեմ, որ Հայաստանում հրատարակուող գրքերն իրենց պոլիգրաֆիկ որակով յաճախ չեն զիջում Եւրոպայում հրատարակուող գրքերին, եւ մենք ունենք բաւականին ներկայանալի հրատարակչութիւններ: Աւելացնեմ նաեւ, որ վերջին շրջանում գրահրատարակչութեան գործին սկսել է աջակցել պետութիւնը, սահմանուել է պետական պատուէրի համակարգ, ինչը հնարաւորութիւն է ստեղծում այս ոլորտի յետագայ զարգացման համար:
Ա.Ղ.- Ինչպէ՞ս էք գնահատում Հայաստանում եւ սփիւռքում բնակուող հայ գրողների համագործակցութեան մակարդակը:
Լ.Ա.- Վերջերս տեղի ունեցաւ Գրողների համահայկական հինգերորդ համաժողովը, որն ապահովում էր բաւականին մեծ աշխարհագրութիւն: Այս համաժողովը, իրօք, վերածուեց գրական տօնի եւ մէկ անգամ եւս փաստեց, որ հայրենիք-սփիւռք կապերի մէջ թերեւս ամենակայացածը գրական կամուրջն է, որի կայացման համար իրենց ներդրումն ունեն ինչպէս Գրողների միութիւնը, այնպէս էլ Սփիւռքի նախարարութիւնը: Բացի այդ, մենք նաեւ անցկացնում ենք օտար լեզուներով ստեղ-ծագործող հայ գրողների համաժողովներ, որոնցից վերջինը տեղի ունեցաւ Կալիֆորնիայում:
Ա.Ղ.- Ինչպիսի՞ ակտիւութիւն (աշխուժութիւն-Խմբ.) է դրսեւորւում գրական սերնդափոխութեան ոլորտում:
Լ.Ա.- 2001թ.ին, երբ ես դարձայ Գրողների միութեան նախագահ, ամենաերիտասարդ գրողը 41 տարեկան էր: Անցած տարիների ընթացքում հետեւողական աշխատանք ենք իրականացրել այս ոլորտում: Մենք ձեւաւորեցինք գրական երիտասարդական մամուլ, օրինակ՝ սկսեց տպագրուել «Գրաթերթը»: Ամէն տարի Ծաղկաձորում իրականացնում ենք երիտասարդ գրողների հաւաքներ, Գրողների միութիւնում ունենք յատուկ երիտասարդ գրողների բաժանմունք: Այսօր երիտասարդութիւնը լուրջ գրական յայտ է ներկայացրել, ուստի՝ գտնում եմ, որ այդ յայտը չի կարող անտեսուել:
Ա.Ղ.- Ինչպէ՞ս կը գնահատէք թարգմանչական գրականութեան ներկայիս վիճակը:
Լ.Ա.- Արդէն յայտնի է, որ վերականգնուել է Թարգմանչաց տօնը, որը խիստ կարեւոր է: Բացի այդ, թարգմանական ոլորտում բազմաթիւ ծրագրեր ենք իրականացնում Իրանի, Վրաստանի, Ռուսաստանի գրողների միութիւնների հետ եւ փորձում ենք հնարաւորինս զարգացնել այն: Մենք նաեւ որդեգրել ենք ժամանակակից հայ գրականութիւնն օտար լեզուներով թարգմանելու քաղաքականութիւն, որը մեծ ջանքեր է պահանջում:
Ա.Ղ.- Նշեցիք, որ գրական եւ հրատարակչական կեանքը վերածնունդ է ապրում, իսկ այս պայմաններում կա՞յ արդեօք ընթերցող, որը պէտք է սպառի այդ գրական արտադրանքը:
Լ.Ա.- Գտնում եմ, որ այս հարցի հետ կապուած մենք մի քիչ սեւացնում ենք գոյները: Ես յաճախ այցելում եմ դպրոցներ, համալսարաններ եւ տեսնում, որ ունենք բաւականին հետաքրքիր սերունդ: Երբ տեսնում ես, որ այս երեխաները բարձրանում են բեմ, այդ պահին մտածում ես, որ հայ գրականութիւնը, պօէզիան ապրում են, եւ հէնց այդ երեխաներն են հանդիսանում մեր հսկայական մշակութային ժառանգութեան կրողները: Բացի այդ, մենք նաեւ նախաձեռնեցինք մի ծրագիր՝ ամէն տարուայ Փետրուարի 19ը, այսինքն՝ Թումանեանի ծննդեան օրը, յայտարարեցինք Գիրք նուիրելու օր, որը եւս կը նպաստի գրքի վարկանիշի բարձրացմանը: Մենք պէտք է գիտակցենք, որ առանց գրագէտ սերնդի երկիրն ապագայ չի ունենայ: