ԵՐԵՒԱՆ, »Առաւօտ«.- Երեւանի մէջ հրատարակուող Առաւօտ թերթը իր երէկուան թիւով հրատարակած է իր աշխատակից Մարգարիտ Եսայեանի հարցազրոյցը Ազգային Ժողովի մէջ Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան պատգամաւորական խումբի անդամ Լիլիթ Գալստեանին հետ: Ստորեւ կը ներկայացնենք զայն.
ՄԱՐԳԱՐԻԴ ԵՍԱՅԵԱՆ.- Թուրքիայի նախագահի այցին ընդառաջ՝ ՀՅԴն յայտարարում է, թէ բողոքելու է քաղաքակիրթ մեթոտներով: Դուք ի՞նչպէս էք պատկերացնում այդ մեթոտները, եթէ, ասենք, որոշէք ոտքի տակ գցել այդ երկրի զինանշանը, դրօշը եւ այլ խորհրդանիշներ, դա կը լինի քաղաքակի՞րթ մեթոտ, չէ՞ որ որեւէ երկրի նախագահի համար ուղղակի անպատուաբեր է, եթէ իր ներկայութեամբ նման վերաբերմունքի են արժանանում իր երկրի խորհրդանիշները:
ԼԻԼԻԹ ԳԱԼՍՏԵԱՆ.- Ընդհանրապէս հայ-թուրքական յարաբերութիւններ կա՞ն, կարծում եմ՝ չկան, գոնէ դիւանագիտական, պաշտօնական յարաբերութիւններ չկան: Այնուամենայնիւ, լինելով իշխանութեան մաս կազմող քաղաքական ուժի, եւ քաղաքակիրթ պայքարի կանոնները ընդունող եւ յարգող ուժի ներկայացուցիչ՝ ես գտնում եմ, որ մենք ունենք քաղաքակիրթ պայքար տանելու իրաւունքը, քանի որ ունենք չմարող յիշողութիւն: Վստահ եմ, որ մենք կ’ունենանք մեր ընդվզումն արտայայտելու այն եղանակները, որոնք ո՛չ մեր երկրի համար խարան կը լինեն, ո՛չ էլ մեր կուսակցութեան համար: Բայց չարտայայտել մեր դիրքորոշումը, մեր կեցուածքը, հրաժարուել մեր պահանջատիրութիւնից, մեր դատից, կարծում եմ, մեզ համար բարոյական չի լինի, իսկ ես միշտ համոզուած եմ, որ քաղաքականութիւնը կարող է եւ պէտք է նաեւ լինի բարոյական:
ՄԱՐԳԱՐԻՏ ԵՍԱՅԵԱՆ.- Դուք կարծո՞ւմ էք, որ մեր մայրաքաղաքն այնպիսի քաղաքաշինական, մշակութային վիճակում է, որ երբ կը գան թուրք դիւանագէտները, մենք ամաչելու պատճառ չենք ունենայ:
ԼԻԼԻԹ ԳԱԼՍՏԵԱՆ.- Մեր մշակութային ժառանգութիւնը մեզ արժանապատուօրէն ներկայանալու հնարաւորութիւն տալիս է, եւ այդ հպարտութիւնը ունեմ, սա կեղծ հպարտութիւն չի, մենք թուրքերին ցոյց տալու բան ունենք: Դուք նրբօրէն անդրադարձաք մի խնդրի, որն ինձ շատ է ցաւեցնում: Վստահ եմ, ուշադիր էք եղել, որ խորհրդարանում իմ հիմնական ուշադրութեան կենտրոնում են մշակութային խնդիրները, բայց նոյնքան սրտացաւութեամբ վերաբերւում եմ Երեւանի քաղաքաշինական նկարագրին, որն, իմ կարծիքով, այնքան էլ պատուաբեր եւ ներկայանալի չի: Այսօր, ցաւօք, մայրաքաղաքում քաղաքաշինական իմաստով աղէտալի իրավիճակ է: Եւ պատճառն այն է, որ շատերի՝ այդ թւում Երեւանի պատասխանատու պաշտօնեաների համար, մայրաքաղաքը սոսկ շինհրապարակ է, իսկ աւելի ճիշդ՝ շինարարական պիզնէսի դաշտ: Յատկապէս կենտրոնում իրականացուող բարձր խտութեան, չհամակարգուած կառուցապատման արդիւնքում Երեւանը վերածուել է էկոլոգիական (միջավայրի-Խ) աղէտի գօտու: Ոտնահարւում է հանրային կարծիքը, խախտւում են ՀՀ օրէնքներ, քաղաքաշինական նորմեր, աղճատւում է մայրաքաղաքի նկարագիրը: Չեն պաշտպանւում հասարակութեան, անհատի շահերը, չեն կարեւորւում ազգային անվտանգութեան խնդիրները: Դժուար է պատկերացնել, բայց մայրաքաղաքի կենտրոնում շէնքեր ու շինութիւններ են խոյանում, շահագործւում ու ծառայութիւններ մատուցում՝ չունենալով համապատասխան քաղաքաշինական փաստաթղթեր, լինելով ինքնակամ կամ ապօրինի: Ցաւալի է, որ հողակտորների զաւթման ճանապարհին անգամ դպրոցները չեն խնայւում: Է. Չարենցի անուան դպրոց, թիւ 29 դպրոց, Մուշեղ Իշխանի անուան դպրոց… հասցէները շատ են: Բազմաթիւ հարցեր կան ոլորտին առնչուող, որոնք լուծումներ ու պատասխաններ են սպասում: Յոյս ունեմ, որ կոնկրէտ միջոցառումներ կը ձեռնարկուեն արդէն իսկ կատարուած ապօրինութիւններն ու օրինախախտումները վերացնելու, ինչպէս նաեւ խնդիրները իրաւական դաշտ բերելու եւ Երեւանի կառուցապատման հայեցակարգը կանոնակարգելու ուղղութեամբ:
ՄԱՐԳԱՐԻՏ ԵՍԱՅԵԱՆ.- Բայց Դուք ումի՞ց էք դա պահանջում, չէ՞ որ իշխող ուժի ներկայացուցիչ էք, ԱԺ պատգամաւոր, այսինքն՝ իշխանութիւնը նաեւ Դուք էք:
ԼԻԼԻԹ ԳԱԼՍՏԵԱՆ.- Պէտք է անկեղծ ասեմ, Երեւանի քաղաքաշինութեանն առնչուող խնդիրներով, հայեցակարգային առաջարկութեամբ դեռ երկու ամիս առաջ դիմել եմ հանրապետութեան վարչապետին: Գոհունակութեամբ եմ արձանագրում, որ արդէն երկու խորհրդակցութիւն ենք ունեցել կառավարութիւնում եւ քաղաքաշինութեան նախարարի հետ: Յստակ է, որ օրէնսդրական դաշտում լուրջ բացեր ունենք: »Քաղաքաշինութեան մասին« ՀՀ օրէնքով պատասխանատուութիւնն ամբողջութեամբ Երեւանի քաղաքապետարանինն է, եւ արդիւնքում տեսնում ենք այս խեղուած Երեւանը: Յոյսով եմ, որ լուծումներ կը գտնուեն թէ՛ ոլորտը կարգաւորող օրէնսդրական նախաձեռնութիւնների շրջանակում, թէ՛ անհրաժեշտ քաղաքական կամք կը դրսեւորուի՝ գուցէ եւ ցաւոտ խմբագրումներ կատարելու ճանապարհով: Մենք իրօք կարող ենք ունենալ այն մայրաքաղաքը, որ աշխարհի ցանկացած նախագահի հրաւիրելու դէպքում միայն հպարտութիւն ունենանք: