
Ա. ԱԶԻԶԵԱՆ
«Ալիք» օրաթերթի եւ «Ալիք»ի կայքէջի (alik-online.ir) Շաբաթ, 26 Հոկտեմբեր 2019թ. համարում լոյս տեսաւ Հենրիկ Խալոյեանի գրչին պատկանող մի գրութիւն՝ «Ո՞վ Է Այն Հերոսը, Որին Շատերս Չգիտենք…»վերտառութեամբ, նուիրուած Դաշնակցութեան խոնարհ հերոսներից՝ Յարութիւն Յարութիւնեանին:
Գրութիւնը նոյնութեամբ արտատպուեց «Ազդակ»ի 28 Հոկտեմբեր 2019 եւ «Ասպարէզ»ի 1 Նոյեմբեր 2019 համարներում:
Գրութեան մէջ տեղ են գտել վրիպումներ, որոնք յանուն ճշմարտութեան, ենթակայ են ճշդումի:
– Տպագրուած է՝
«1917ին մասնակից է եղել Բաշ Ապարանի ճակատամարտին». պարզ ճշմարտութիւն է, որ Սարդարապատի, Բաշ Ապարանի եւ Ղարաքիլիսայի ճակատամարտերը տեղի են ունեցել 1918ի Մայիսին եւ ոչ թէ 1917ին:
– Նշուած է՝
«Նրա կենսագրութիւնը բաւականին հետաքրքիր է, իսկ այս բոլորը միայն իմացուել է՝ որպէս արդիւնք այն կարեւոր ուսումնասիրութեան, որը կատարում է մեր ընկեր Աղասի Ազիզեանը»:
Դա այդպէս չէ: Իմ հետաքրքրութիւնը տարբեր է եղել: Անձամբ ցանկանում էի տեղեկանալ Յ. Յարութիւնեանի մահուան ստոյգ թուականի մասին եւ ունենալ նրա շիրմաքարի նկարը: Այդ նպատակով պարտաւորուեցի 2012 թուականին անձամբ ճամբորդել Մաշհատ, ուր թաղուած է Յարութիւն Յարութիւնեանը:
Այս խնդրում ինձ օգնում էր ընկ. Ալֆրետ Հաւանը, բայց երբ մեզ չյաջողուեց այդ տեղեկութիւնները գտնել, ընկ. Ալֆրետը պարտաւորուեց դիմել Մաշհատի Հայոց գերեզմանատան արխիւներին, ուր յայտնաբերեց ոչ միայն մեր տարաբախտ ընկերոջ՝ Յարութիկի մահուան ճիշդ թուականը, այլ կարողացաւ յայտնաբերել նաեւ թաղման ստոյգ վայրը, որին որպէս արդիւնք՝ արդէն ընկ. Ալֆրետի միջոցներով շիրմաքար է տեղադրուել հանգուցեալի հողաթմբին:
Յ. Յարութիւնեանը գուցէ քիչ ճանաչուած, բայց անծանօթ անձնաւորութիւն չէ Դաշնակցութեան պատմութեան մէջ, եւ նրա մասին յօդուածներ կան մեր մամուլում:
965 թուականին, ՀՅԴ Թեհրանի կազմակերպութեան նախաձեռնութեամբ, հոգեհանգստեան արարողութիւն է տեղի ունեցել ՀՅ Դաշնակցութեան Թեհրանի պանթէոնում Յարութիւն Յարութիւնեանի մահուան 10րդ տարելիցի առթիւ: Իսկ «Ալիք»ի 25 Հոկտեմբեր 1965 համարի Ա. էջում լոյս է տեսել Երուանդ Հայրապետեանի յօդուածը՝ «Յարութիւն Յարութիւնեան՝ Խոխա» վերնագրով:
– Հենրիկ Խալոյեանի գրութեան մէջ կայ նաեւ մի ուրիշ շատ կարեւոր վրիպում:
– Գրուած է՝
«Նա 1919ին, Հայկ Սասունեանի հետ միասնաբար գտնում է Պաքուի ջարդարարներից խան Խոյսկիի հետքերը»: Հայկի ազգանունը սխալ է նշանակուած, այն պիտի լինի Հայկ Սանոսեան:
Յօդուածի հետ «Ալիք»ում տեղադրուած նկարը, որը նոյնութեամբ արտատպուել է նաեւ «Ազդակ»ում եւ «Ասպարէզ»ում թէկուզ պատկանում է Մաշհատի հայոց գերեզմանատանը եւ Յարութիւնեան գերդաստանի անդամներին, բայց այն բացարձակապէս առնչութիւն չունի Յարութիւն Յարութիւնեանի հետ:
Գրութեանս կցուած է նաեւ ընկ. Ալֆրետ Հաւանի միջոցներով պատրաստուած եւ Յ. Յարութիւնեանի հողաթմբին տեղադրուած շիրմաքարի նկարը: