ԹԵՀՐԱՆ.- 128ամեայ սակայն երիտասարդ աւիւնով իր ազգանուէր աշխատանքը շարունակող Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնը, թեւակոխեց եւս մէկ ամեակ: Ամեակներ, որոնք շաղկապուած են եղել ու կը լինեն հայ ժողովրդի վերիվայրումներով լի պատմութեամբ: Հայ ժողովրդի ազգային-ազատագրական շարժումից ակունքաւորուած դաշնակցութեան 128ամեակի հանդիսութիւնը նշանաւորուեց Դեկտեմբեր 20ին ՀՄԱԿի կենտրոնատեղի «Կոմիտաս» սրահում:
«Մշակ բանուոր» քայլերգով մեկնարկած միջոցառմանը կազմակերպիչ յանձնախմբի անունից ողջոյնի խօսք ասաց Հայ Դատի յանձնախմբի նախագահ Իսիկ Իւնանէսեանը, ով հրաւիրեց «Ալիք» հաստատութեան ներկայացուցիչ Սուրիկ Աբնուսեանին:
Սուրիկ Աբնոսեանը, իր ելոյթը սկսեց ՀՅԴ անխոնջ գործիչ մտաւորական հանգուցեալ Հրայր Մարուխեանի անմեռ յիշատակը մեծարելով, ում ծննդեան օրը համընկնում էր Դեկտեմբեր 20ին: Նա ողջունելով Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութեան 128ամեակը՝ ընդգծեց, որ Դաշնակցութիւնը յանուն հայ ժողովրդի պայքարում էր նոյնիսկ իր գոյութիւնից առաջ, քանզի այն հաւաքականութիւնն էր բոլոր այն կազմակերպութիւնների ու խմբերի, որոնք առանձին-առանձին աշխատում էին յանուն մի նպատակի՝ ծառայել հայ ժողովրդին: Նա անդրադարձաւ այն չորս հիմքերին, որոնց հիման վրայ է կազմաւորուել Դաշնակցութեան գաղափարախօսութիւնը՝ ազգային, ժողովրդավարական, սոցիալիստական եւ յեղափոխական եւ ընդգծեց, որ Դաշնակցութեան գործունէութիւնը հիմնաւորուած է ազգին, ժողովրդին եւ եկեղեցուն ծառայելու վրայ:
Միջոցառմանը որպէս բանախօս էր հրաւիրուել ՀՀ գիւղատնտեսութեան նախկին նախարար Արթուր Խաչատրեանը, ով իր համապարփակ ելոյթի առաջին բաժնում անդրադարձաւ իրանահայ համայնքի իւրայատկութեանը եւ հայ ժողովրդի կեանքում ունեցած դերակատարութեանը՝ ընդգծելով. «Իրանահայ համայնքի իւրօրինակութիւնը կայանում է նաեւ նրանում, որ եթէ Մերձաւոր Արեւելքի մի շարք երկրների հայ համայնքները հիմնականում ձեւաւորուել կամ վերակազմաւորուել են նոր եւ նորագոյն ժամանակներում, յատկապէս Հայոց Ցեղասպանութիւնից եւ արեւմտեան Հայաստանի հայաթափումից յետոյ, Իրանի հայ համայնքը գոյութիւն է ունեցել խորը հնութիւնից սկսած, աչքի ընկնելով որպէս կատարելապէս ձեւաւորուած ու հաստատուն մի համայնք»: Բանախօսը անդրադարձաւ հայ ժողովրդի ազգային ազատագրական պայքարի հոլովոյթում Դաշնակցութեան աներկբայ դերակատարութեան մասին եւ անդրադառնալով ներկայ պայմաններին՝ ընդգծեց. «Հայաստանի անկախութեան վերականգնումից յետոյ էլ Դաշնակցութիւնը միշտ սատարել է մեր պետականութեան կայացմանը, նոյնիսկ այն ժամանակ, երբ օրուայ իշխանութիւնների կողմից քաղաքական հալածանքների էր ենթարկւում»: Նա ընդգծեց. «Մենք մաս ենք կազմել Հայաստանի կառավարութիւններին, համագործակցել ենք այդ օրուայ իշխանութիւնների հետ: Սակայն մաս կազմելով կառավարութեանը մենք ունեցել ենք մեր ուրոյն ոճն ու ձեռագիրը՝ երբեք չնոյնանալով իշխող կուսակցութեան հետ, փորձելով ներսից շտկել կառավարութեան քաղաքականութիւնը՝ առաջնորդուելով «փոքրարդիւնքն արդիւնքի բացակայութիւնից աւելի լաւ է սկզբունքով: Սակայն իշխանութիւնը մեզ համար երբեք ինքնանպատակ չի եղել»: Բանախօսը ընդգծեց. «Մենք ունենք երկրի զարգացման մեր տեսլականը եւ պատրաստ ենք աջակցել ցանկացած նախաձեռնութեան, անկախ նրանից թէ ով է հեղինակը, եթէ այդ նախաձեռնութիւնը համահունչ է մեր տեսլականին եւ պայքարելու ենք այն նախաձեռնութիւնների դէմ, որոնք հակասում են մեր սկզբունքներին ու երկրի հետագայ զարգացման մեր պատկերացումներին»:
Տօնակատարութեան ելոյթների որպէս եզրափակիչ խօսք հրաւիրուեց ԹՀ թեմի առաջնորդ Սեպուհ արք. Սարգսեանը, ով ողջունելով Դաշնակցութեան 128ամեակը՝ ընդգծեց. «Դաշնակցութիւնը ազգային եւ ընկերվարական կուսակցութիւն լինելով, իր գաղափարախօսութեամբ որեւէ մէկ հասարակութեան մէջ իր ներկայութեամբ բարիք է բերում, որովհետեւ որպէս ազգային գաղափարախօսական կուսակցութիւն, ինքը իր ներքին, ազգային արժէքներով կը լիցքաւորէ եւ կը լիցքաւորուի: Իսկ միջազգային թատերաբեմի վրայ, որպէս ընկերվարական կուսակցութիւն կարողանում է իր ժողովրդին լաւագոյն կերպով իր ծառայութիւնը եւ նպաստը բերել»: Թեմակալ առաջնորդը ընդգծեց. «Այս հանգամանքներով պատուանդանուած քաղաքական կազմակերպութիւնը եւ կուսակցութիւնը, ըստ զիս, որեւէ մէկ ընկերութեան եւ հասարակութեան եւ երկրի համար բարիք միայն կը բերի: Մեր ազգային իրականութեան մէջ Դաշնակցութիւնը առանց չափազանցութեան միակ կուսակցութիւնը եղած է, որ հայրենիքին եւ ազգային արժէքներին ամէն օր իր կեանքը զոհած է»:
Հանդիսութեանը ներկայ էին նաեւ ՀՅԴ Բիւրոյի անդամ Վիգէն Բաղումեանը, Իրանում ՀՀ արտակարգ եւ լիազօր դեսպան Արտաշէս Թումանեանը, Իսլ. խորհրդարանում Թեհրանի եւ հիւսիսային իրանահայութեան պատգամաւոր դոկտ. Կարէն Խանլարեանը, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան ազգային ժողովի անդամ Թովմաս Թովմասեանը, Մեղրիկ եպս. Բարիքեանը, ԹՀԹ Պատգամաւորական ժողովի, Թեմական խորհրդի, ազգային մարմինների ու միութիւնների ներկայացուցիչներ:
Միջոցառման ծրագրում ներառուած էր նաեւ տեսաֆիլմի ցուցադրութիւն եւ ազգային ազատագրական պայքարը ներկայացնող պարային կատարումներ, որոնք զուգորդուած էին ասմունքով: Պարային կատարումը ներկայացնում էր ՀՄԱԿի «Արարատ» պարախումբը, իսկ ասմունքը Այրինա Նորաւեանը: Հանդիսութեանը Նոր Ջուղայից հրաւիրուած երիտասարդ երգիչներ Վանայ Շիրւանեանը եւ Հարմա Կարապետեանը, ովքեր ներկայացրին ազգային-յեղափոխական երգերի շարան: