ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ.- Միացեալ Նահանգներու Ընկերվար-դեմոկրատական կուսակցութեան կանանց կոչով՝ Նիւ Եորքի մէջ, 8 Մարտ 1908ին տեղի ունեցաւ ցոյց մը՝ կանանց իրաւունքներու հաւասարութեան համար: Այդ օրը յետագային սահմանուեցաւ իբրեւ Կանանց միջազգային օր:
Ի՞նչ խորհուրդ ունի այս տօնը արցախցի կին քաղաքական գործիչներուն համար. «Արցախփրէս»ը զրուցեց օրէնսդիր եւ գործադիր մարմիններու մէջ ընդգրկուած կին պաշտօնեաներու հետ:
Գործադիր իշխանութեան գործունէութեան մէջ երկարամեայ փորձառութիւն ունեցող, ներկայիս Արցախի կրթութեան, գիտութեան եւ մարմնամարզութեան նախարար Նարինէ Աղաբալեան յայտնեց, որ Մարտ 8ը խորհրդային ժամանակներէն սկիզբ առած տօն է, որ աւանդոյթի վերածուած է: «Կարծում եմ, դա պայմանաւորուած է բնական ցանկութեամբ եւ մղումով: Կնոջը գովերգել ու մեծարել են բոլոր ժամանակներում, եւ դա, կարծես, ի վերուստ տրուած շնորհ է: Ինձ համար կարեւորն այդ օրուայ առթիւ ստացած նուէրի արժէքը չէ: Երբեմն «փոքր» նուէրը կարող է մեծ յոյզեր արթնացնել, իսկ «մեծ» նուէրը՝ կաշկանդել: Ինքս աւելի մեծ հաճոյք եմ ստանում նուիրելուց, քան ստանալուց» յայտնեց Ն. Աղաբալեան:
Արցախի առողջապահութեան նախարար Կարինէ Աթայեան, իր կարգին ըսաւ, որ Մարտ 8ը պատեհ առիթ է՝ գնահատելու կնոջ դերը հասարակութեան, ընտանիքին, սերունդներու կրթութեան եւ դաստիարակութեան գործին մէջ: «Կարծում եմ, որ կինը մեր հասարակութեան մէջ վաղուց արդէն ամրապնդել է իր դիրքը: Նա այլեւս փխրուն, անօգնական տնտեսուհի չէ, այլեւ տղամարդուն հաւասար քաղաքական գործիչ, մասնագէտ, իսկ մեր հանրապետութեան պարագայում՝ նաեւ զինուոր: Անշուշտ, լինելով կին, ընտանիքի մայր, հաճելի է առանձնայատուկ ուշադրութեան կենտրոնում լինել միամսեակի շրջանակներում, սակայն կը ցանկանայի նշել, որ հայ կինը սիրուած, յարգուած է ամբողջ տարուայ ընթացքում», ըսաւ Կ. Աթայեան։
Արցախի Ազգային ժողովի ամենամեծ՝ «Հայրենիք» խմբակցութեան պատգամաւոր Ռոմելա Դադայեան յայտնեց, որ Մարտ 8ը կարեւոր է կնոջ իրաւունքներու պաշտպանութեան օր ըլլալու հանգամանքով: «Կարծում եմ՝ մեր աւանդական, հայկական, եկեղեցական տօնը, որը պէտք է պարտադիր բոլորիս կողմից ընդունուի, Ապրիլի 7ն է, որն ընդհանրացնում է ե՛ւ մայրութիւնը, ե՛ւ գեղեցկութիւնը, ե՛ւ սիրոյ տօնը: Սա կապուած է Մարիամ Աստուածածնի հետ, եւ այն Աւետման տօն է: Իսկ կինը ծնուած է մայր լինելու համար: Դա է հէնց մեր իսկական, ընդունելի տօնը», բացատրեց Ռ. Դադայեան եւ ժպիտով աւելցուց, որ այս տօնին կը սիրէ ստանալ անկեղծ ժպիտ:
Իսկ նոյն՝ «Հայրենիք» խմբակցութեան պատգամաւոր, արտաքին յարաբերութիւններու մշտական յանձնաժողովի նախագահ Արզիկ Մխիթարեան յայտնեց, որ խորհրդային տարիներէն ի վեր կանանց գեղեցկութեան այս տօնը մեր ժողովրդին կողմէ համարուած է յարգի եւ նշուած է հաճոյքով։ «Սովորոյթը դեռեւս պահպանւում է, եւ Մարտի 8ը եւս համարւում է կանանց նուիրուած օր, որը, կարծում եմ, չի խանգարում՝ չնայած գնալով, հաւանաբար, աւանդոյթը աւելի կ՛արժեւորուի եւ կը շեշտադրուի Ապրիլի 7ը: Անկեղծօրէն նշեմ, որ ես միշտ էլ ուշադրութիւն եմ դարձրել, որ ոչ այնքան կարեւոր է սեռային բովանդակութիւնը դնել տօնի մէջ, ինչքան քաղաքացի լինելու հանգամանքը: Կին թէ տղամարդ, պէտք է երկրի, ժողովրդի, հայրենիքի համար լինի անհատականութիւն», նշեց Ա. Մխիթարեան։
Ազգային ժողովի «Դաշնակցութիւն» խմբակցութեան պատգամաւոր Ռիտա Մնացականեան ըսաւ, որ Մարտ 8ը ստեղծուած էր իբրեւ կանանց իրաւունքների պաշտպանութեան օր՝ յետագային կոչուելով կանանց տօն: «Տօնն ինձ համար առաջին հերթին զուգակցւում է գարնան գալուստի հետ: Հին Հայաստանում բնութեան զարթօնքը դիմաւորում էին նուիրաբերութիւններով, տօնակատարութիւններով, եւ Մարտի 8ը, կարծես թէ, իրենով վերակենդանացնում է այդ տօները: Գարնան փառաբանումը սկսւում է բնութեան ամենագեղեցիկ արարածի՝ կնոջ փառաբանումով: Իւրաքանչիւր կին սիրում է նուէրներ ստանալ: Կեանքիս լաւագոյն յուշերից մէկը Մարտի 8ի կապակցութեամբ իմ ստացած ձեան տակից հաւաքած մանուշակների փունջն էր», պատմեց Ռ. Մնացականեան:
«Քանի որ ես տատիկ եմ, սիրում եմ թոռնիկներիցս նուէր ստանալ այն, ինչ պատրաստուած է նրանց կողմից: Սիրում եմ նաեւ ծաղիկներ, իսկ աւելի շատ՝ ուշադրութիւն: Կարծում եմ՝ տօնը խորհրդանշական է այնքանով, որ պէտք է գնահատել կնոջը, մայրիկին: Ես համարում եմ, որ համատեղելի են ընտանիքն ու քաղաքականութիւնը: Ինձ համար առաջնայինն ընտանիքն է, եւ կարեւոր է, որ ընտանիքում լինի խաղաղութիւն, համերաշխութիւն», իր կարգին ըսաւ Ազգային ժողովի «Ժողովրդավարութիւն» խմբակցութեան պատգամաւոր Լիւդմիլա Բարսեղեան։