ԵՐԵՒԱՆ.– «Ոչ այսօր, ոչ վաղը Հայաստանը մտադիր չէ ճնշում գործադրել Լեռնային Ղարաբաղի վրայ: Ղարաբաղի անունից որոշումներ է ընդունում միայն նրա ղեկավարութիւնը՝ բնականաբար կրելով դրա պատասխանատուութիւնը ոչ միայն Ղարաբաղի բնակչութեան, այլեւ ողջ հայ ժողովրդի առջեւ: Դա չի նշանակում, անշուշտ, որ Հայաստանը հրաժարւում է խորհրդակցել Ղարաբաղի իշխանութիւնների հետ եւ նրանց համոզել այն հարցերում, որոնք ճիշդ եւ նպատակայարմար է համարում: Բայց միեւնոյն է, վերջնական որոշումը մնում է Ղարաբաղի իշխանութիւններին»։ 1997 թուականին Հայաստանի օրուան նախագահ Լեւոն Տէր Պետրոսեան իր նշանաւոր «Պատերա՞զմ, թէ խաղաղութիւն. լրջանալու պահը» յօդուածին մէջ կատարած էր վերոյիշեալ հաստատումը:
Շաբաթ, 17 Դեկտեմբերին կայացած ՀԱԿի համագումարին Լեւոն Տէր Պետրոսեան իր խօսքին մէջ անդրադարձած է Լեռնային Ղարաբաղի տագնապին՝ խօսելով զիջումներու անհրաժեշտութեան մասին:
«Նիուզ Պուք»ը զրուցած է Լեռնային Ղարաբաղի նախագահի խօսնակ Դաւիթ Բաբայեանի հետ՝ ճշդելու, թէ ինչպէս իր խօսքին մէջ առաջարկուած թէզերը ընդունուած է Ղարաբաղի մէջ: Ի պատասխան՝ Դաւիթ Բաբայեան նշած է. «Ես համարում եմ, որ տարբեր կարծիքներ կարելի է եւ պէտք է, մի գուցէ նաեւ անհրաժեշտ է հնչեցնել, բայց դա չի նշանակում, որ այս կամ այն կարծիքն ընդունելի է, առաւել եւս երբ այն դառնում է աստուածաշնչեան մի պատգամ, որ պէտք է կատարեն: Նոյնիսկ աստուածաշնչեան պատգամները չենք կարողանում կատարել: Այն դրոյթները, որոնք ներկայացուել են, կարծում եմ՝ պրակտիկօրէն հնարաւոր չէ իրականացնել, որովհետեւ Թուրքիան եւ Ադրբեջանը դիտարկել ոչ իրատեսական անկիւններից ոչ միայն ճիշդ չէ, այլ նաեւ վտանգաւոր: Ապրիլեան պատերազմը եւս մէկ անգամ ցոյց տուեց դա: Եթէ ասում ենք, որ Ալիեւը ողջամիտ քաղաքական գործիչ է, ապրիլ ամսին շատ «ողջամիտ» էր, աւելին՝ սառնասիրտ եւ գթասրտութիւն չունեցող անձնաւորութիւն է: Պէտք է փակագծերը բացենք», նշած է ան:
Անդրադառնալով թերթին այն դիտարկման, որ Տէր Պետրոսեան տարիներ առաջ ըսած էր, որ որոշողը դուք էք եւ վերջնական որոշման իրաւունքը Ղարաբաղի իշխանութիւններունն է, Բաբայեան նկատել տուած է. «Արցախեան հիմնախնդիրը համահայկական հիմնախնդիր է, եւ այստեղ իւրաքանչիւր ղեկավարի ձայնը մէկ հատ է, իսկ հայութիւնը 12 միլիոն է, Ղարաբաղն էլ 150 հազար է: Ինչ վերաբերւում է Արցախի ապագային, իւրաքանչիւրն ունի մէկ ձայն, անկախ պաշտօնից, անկախ զբաղեցրած դիրքից եւ տարիքից: Ղարաբաղի իշխանութեան համար անհասկանալի է փուլային տարբերակը: Մենք միշտ ասել ենք, որ պէտք է փաթեթային ձեւով լուծուի խնդիրը»: Ան անգամ մը եւս փոխանցած է պաշտօնական Ստեփանակերտին դիրքորոշումը՝ կարելի չէ վերադարձ կատարել անցեալին՝ թէ՛ սահմաններու կարգավիճակի, եւ թէ տարածքներուն առումով:
«Արդեօք ճի՞շդ է եղել այն մօտեցումները, որոնք 1994-1997 թուականներին էին առաջ քաշուել: Այն ժամանակ կային օբյեկտիւ պատճառներ, որոնք թոյլ չէին տալիս աւելի համապարփակ դիտարկել Արցախեան խնդիրը, քանի որ նոր էր պետականութիւնը, բազմաթիւ խնդիրներ լուծուած չէին: Այսինքն՝ ի՞նչ էք կարծում, մենք պէտք է Քարվաճառի եւ Շահումեանի շրջանը յանձնենք ահաբեկիչ Ադրբեջանի՞ն, որ նա թունաւորի Սեւանայ լիճը եւ ամբողջ Արցախը: Դա՞ է ուզում: Հասկանալի է՝ քաղաքական գործիչ է, յայտ են ներկայացնում ընտրութիւններին, բայց այս աշխարհում չկայ միակ ճշմարտութիւն, եթէ այդ տրամաբանութեամբ գնանք, ուրեմն՝ ընդհանրապէս ինչի՞ ենք այս շարժումը սկսել: Ով որ սկսել է այդ շարժումը, պէտք է նաեւ բարոյապէս գիտակցի իր պատասխանատուութեան աստիճանը: Բոլորն էլ իրաւունք ունեն յայտնել իրենց կարծիքը, բայց սա ազգի խնդիրն է, եւ բոլորս միասնաբար պէտք է հասկանանք, որ Ադրբեջանն ու Թուրքիան, Դանիան ու Լիւքսեմբուրգը չեն, սրանք լրիւ այլ պետութիւններ են, եւ եթէ խօսում ենք այս ամէնի մասին, պէտք է հասկանանք՝ ինչ վիճակում ենք մենք գտնւում», եզրափակած է Դաւիթ Բաբայեան՝ աւելցնելով, որ այն մօտեցումները, որոնք ներկայացուած են Տէր Պետրոսեանի ելոյթին, իրենց համար անհասկնալի են: